Vandaag toch begonnen aan Kees Schuyt's "Spinoza en de vreugde van het inzicht"

Een hoofdstuk van Piet Steenbakkers, getiteld "Spinoza's life," zal het hoofdstuk gaan vervangen  "Spinoza's life and works" van W. N. A. Klever in Don Garrett (Ed.), The Cambridge Companion to Spinoza, waarvan dit jaar of volgend jaar een vernieuwde editie in plaats van die van 1995 moet gaan vervangen. Ik ben benieuwd hoeveel dit hoofdstuk zal gaan verschillen van Piet Steenbakkers "Éléments de biographie," in Moreau Pierre-François et Ramond Charles (dir.), Lectures de Spinoza. Ellipses, 2006 - 312 pages [cf. blog]

We wisten al [cf. blog] dat Yitzhak Melamed's "Spinoza’s Metaphysics of Substance" [cf.] het hoofdstuk "Spinoza's metaphysics" van Jonathan Bennett zal vervangen in de nieuwe editie van The Cambridge Companion to Spinoza.

Dit bovenstaande nieuwe feitje lees ik in de noten van Kees Schuyt, Spinoza en de vreugde van het inzicht (Balans, 2017) dat mij hedenmiddag werd bezorgd door Bol.com (dat deed wat het beloofde: gisteren besteld, vandaag bezorgd). Ik had de aanschaf van het boek steeds uitgesteld, maar nu was ik er aan toe en had ik er eindelijk zin in om het te gaan lezen: eindelijk na lange tijd weer eens een echt boek over Spinoza in handen te hebben (na zoveel aan beeldschermen te hebben gelezen). De vormgeving van het boek is heel fraai en de gebonden uitgave ligt heerlijk in de hand. Het boek ziet er vee fraaier uit dan de afbeeldingen bij de uitgever of bol.com laten zien. Kortom, de 'kant van de uitgebreidheid' bevalt mij zeer. Hopelijk gaat ook de inhoud ofwel de 'kant van het denken' me bevallen. De eerste leeservaring valt positief uit.
Enfin, met dit blog heeft u alvast een nieuwtje te pakken, voor het geval u zelf dat boek nog niet aangeschaft hebt.

Lewis Browne (1897 – 1949) schreef Blesséd Spinoza – een hagiografie?

Lewis Browne was een poos rabbijn, tot hij zich vanaf 1926 helemaal aan schrijven, aan filosofie en vergelijkende godsdienstwetenschap wijdde. Hij werd beschouwd als een autoriteit op dat laatste terrein. Ik verwijs naar wikipedia voor zijn biografie en de lijst boeken die hij schreef, waaronder:

Lewis Browne, Blesséd Spinoza. A biography of the philosopher. New York: The McMillan Company, 1932 - in te zien bij Hathitrust

[Titelpagina en frontispice van hier]

Hieronder neem ik graag het voorwoord op uit zijn boek, daar het een schitterend staaltje is van positiviteit inzake de man Spinoza – een voorwoord dat een soort hagiografie belooft. Steven Nadler heeft Browne’s boek (zonder de ondertitel) vermeld in de bibliografie van zijn Spinoza. A Life, maar of hij er veel van heeft kunnen gebruiken? Ik waag het te betwijfelen. Het is echter wel aardig een keer zo’n laudatio over onze filosoof te lezen. Zo worden ze tegenwoordig niet meer geschreven.
Misschien valt dat hagiografische  nog mee en bleef het beperkt tot het Vooroord.

Ira Smolensky schrijft in de bibliografie bij het lemma Spinoza, Baruch in Frank N. Magill (Ed.), The 17th and 18th Centuries: Dictionary of World Biography, Volume 4. Routledge, 2013 - 1534 pagina's, p. 1264-67 – books.google over Lewis Browne's Blesséd Spinoza

“A lively, well-written account of Spinoza's life by a professional biographer. A good introduction to Spinoza the man. Should be augmented by more curent research.”

Daartegenover geeft de volgende typering weer een andere indruk:
Daniel S. Burt, The Biography Book: A Reader's Guide to Nonfiction, Fictional, and Film Biographies of More Than 500 of the Most Fascinating Individuals of All Time. Greenwood Publishing Group, 2001 - 629 pagina's - books,google] schrijft op p. 39

"Browne, Lewis. Blessed Spinoza: A Biography of the Philosopher. New York: Macmillan, 1932. 334pp. Offering little on his philosophy, this narrative biography emphasizes Spinoza's hardships and persecution and overall goodness, relying on surmises for most of the details on the philosopher's youth and personality."

Diego Tatián wordt wel in het Turks vertaald

Zie deze tweet van Prof. Dr. İsmail Gezgin (Ege Üniversitesi): "Spinoza bize her şeyin düşünülebilir olduğunu söyleyen bir felsefecidir" ["Spinoza is een filosoof die ons vertelt dat alles denkbaar is"]
SPİNOZA: BİR BAŞLANGIÇ [Spinoza: een inleiding]
D.Tatian
Misschien moet er ook eens iets van deze Argentijnse Spinoza scholar in het Nederlands worden vertaald?

 

 

5x Maarten van Buuren over Spinoza

Maarten van Buuren 'schonk' ons in het voorjaar van 2016 al Spinoza, vijf wegen naar de vrijheid. En in het najaar De essentie van Spinoza. En begin 2017 kwam daar nog een hoorcollege over de filosofie van Spinoza bij. Zijn werklust of ambitie of nog iets anders is gigantisch groot. Het kon ons niet ontgaan: hij gaat ons ook zijn vertaling van de Ethica brengen, waaraan hij inmiddels de laatste hand heeft gelegd; een en ander "op basis van semantisch onderzoek naar de betekenis van Spinoza’s sleuteltermen." Zo is te lezen op de website van de Spinoza Kring Soest, waar verder 'beloofd' wordt "dat zijn vertaling nieuwe gezichtspunten op de Ethica zal tonen."

Spinoza Ethica, vertaald, ingeleid, toegelicht en samengevat door Maarten van Buuren. Uitgeverij Ambo|Anthos - € 34,99

Bij Bol.com is te zien dat zijn vertaling op 27 oktober 2017 zal verschijnen en tonen ze ook al de cover. Daar lezen we verder: "Maarten van Buuren is uitgegaan van een nauwkeurige analyse van Spinoza's terminologie. Dat heeft een vertaling opgeleverd die het Latijnse origineel dichter dan ooit benadert en tevens een nieuw en verhelderend licht werpt op de sleutelbegrippen van Spinoza's denken. De vertaling wordt begeleid door verklarende aantekeningen en een samenvatting. Deze nieuwe editie is een must voor alle liefhebbers van Spinoza en filosofie."

En dat is nog niet alles: in het voorjaar van 2018 zal dan ook nog eens verschijnen: Spinoza in vijftig sleuteltermen.
Wat is hier aan de hand? De emeritus hoogleraar moderne Franse letterkunde aan de Universiteit Utrecht, Maarten van Buuren, ontpopt zich de laatste jaren als uitlegger van het werk van Spinoza - iets wat je nu eenmaal ongediplomeerd ongestraft kunt doen.

Twee Spinoza-afbeeldingen - makers nog onbekend

Hier nog enige afbeeldingen van Spinoza, waarvan de maker(s) mij niet bekend is (zijn). Alleen de herkomst of vindplaats kan ik vermelden.

De linker afbeelding die ik al eens eerder gezien had, verscheen eergisteren in een artikel op The Unorthodox Jew in een formaat die 't niet mogelijk maakt de aanduidingen onder de afbeelding en boven Baruch Spinoza, te lezen. De rechter afbeelding verscheen ooit in B. P. Holst, The Teachers' and Pupils' Cyclopaedia (Kansas City: The Bufton Book Company, 1909) en werd op ClipArt ETC verspreid t.b.v educatieve instellingen. Ik heb sterk de indruk dat de rechter afbeelding (houtsnede?) gemaakt is naar de linker afbeelding.

Wie deze afbeelding van Spinoza maakte eindelijk achterhaald: Jean-Charles François (1717 - 1769)

In het blog van 01-04-2013 over “Charles Paul Landon (1760 – 1826) maakte Spinoza-gravure” bracht ik op ’t eind een gravure die Spinoza voorstelde en waarop Andrea Voigt mij attendeerde. Ik had even gedacht dat hij misschien van deze Landon was, maar dat kon toch niet het geval zijn. In een blog van ruim tien dagen later moest ik laten weten nog steeds naar de maker ervan op zoek te zijn. Ik had gehoopt dat Jason Waller op de cover van wiens boek, Persistence through Time in Spinoza [Lexington Books, 2012 - cf blog] de afbeelding voorkwam, opheldering kon verschaffen. Maar dat kon hij tot zijn spijt niet: de uitgever had er niets over in het boek vermeld en hij was bij de cover niet betrokken geweest. Enfin, ik vroeg de bezoekers va mijn blog wie eventueel inlichtingen kon geven, maar op zulke verzoeken hoor ik nooit iets.

Inmiddels, jaren later, weer op zoek naar afbeeldingen, kon ik de maker achterhalen. Gettyimages vermeldde niet de graveur, maar schreef wel dat de afbeelding die zij toonden afkomstig was uit Alexandre Saverien, Histoire des Philosophes Modernes (Paris, 1762) en dat was voldoende aanknopingspunt. Alexandre Saverien liet op het titelblad weten “Avec leurs Portraits gravés pas François.” En verderop in het werk komt het uittreksel voor van l'Assemblée des Estampes over de door hem uitgevonden crayonmanier, een met de etstechniek verwante methode [cf.]. Hier de hele afbeelding uit de Troisième edition. Tome premier: Histoire des Métaphysiciens via books.google.

 



Isaac Jaquelot (1647–1708) kwam met een verwerping van ’t systeem van Epicurus en Spinosa

Frans gereformeerd theoloog en pastoor, hugenoot, literair journalist, verdediger van de christelijke godsdienst [cf. - Wikipedia - biografischportaal], zoals onder meer bleek uit zijn

Isaac Jaquelot, Dissertations Sur L'Existence De Dieu, Où L'On Démontre Cette Vérité Par L'Histoire Universelle De La Premiere Antiquité Du Monde : Par La Refutation Du Systeme D'Epicure Et De Spinosa ; Par Les Caracteres De Divinité Qui Se Remarquent Dans La Religion Des Juifs ; Et Dans L'Etablissement Du Christianisme ; On y trouvera aussi des preuves convaincantes de la Révélation des Livres Sacrez. A La Haye [Den Haag]: Etienne Foulque, 1697

 [frontispice en titelpagina naast elkaar gezet uit books.google]

Jonathan I. Israel, Radical Enlightenment: Philosophy and the Making of Modernity 1650-1750. OUP Oxford, 2002, heeft veel over Jaquelot, die meende in het designargument een sterk punt tegen Spinoza te hebben: de intelligent Créateur du monde is de achilleshiel van ’t Spinozisme, volgens Jaquelot.

Niet dat ik denk dat, behalve door deskundigen als Israel, Spinoza-geïnteresseerden dit werk nog zouden willen lezen, hier toch de vindplaatsen via Google van de herziene editie van

Isaac Jaquelot, Dissertation sur l'existence de Dieu. Noevelle Edition; Tome Premier. Didot, 1744 – books.google – Digitale.sammlungen.de Idem, Tome second -  books.google ; Tome traisième – books,google

Ludwig Noack (1819–1885) Spinoza in “Das Buch der Weltweisheit oder die Lehren der bedeutendsten Philosophen aller Zeiten” vervolg

In het blog van gisteren gaf ik meer algemene informatie over de filosoof en theoloog Ludwig Noack. In dit blog breng ik een groot deel van zijn tekst over Spinoza in zijn Das Buch der Weltweisheit oder die Lehren der bedeutendsten Philosophen aller Zeiten, dargestellt für die Gebildeten des deutschen Volkes. In 2 Theilen. Leipzig: Avenarius & Mendelsohn, 1851 – Zweiter Theil: Die neuere Zeit: archive.org – deutsche-digitale-bibliothek.de – books.google

§ 3l Baruch Spinoza

Drelli, Spinoza's Leben und Lehre 1843
Helferich, Spinoza und Leibniz 1846
Schaarschmidt, Des Cartes und Spinoza. Urkundliche Darstellung Beider 1850
Thomas, Spinozae systema philosophicum, 1835

Ludwig Noack (1819–1885) Spinoza in “Das Buch der Weltweisheit oder die Lehren der bedeutendsten Philosophen aller Zeiten”

Heinrich Ludwig Egidius Noack: Duits filosoof, evangelisch theoloog en bibliothecaris.

Noack, Ludwig, 1819–1885, hegelianisch geprägter Professor der Philosophie in Gießen. Seine Zeitschrift Psyche (1858–1863) [zur "Kenntniß des menschlichen Seelen- und Geisteslebens"] ist eine der frühesten Spezialzeitschriften der Psychologie und greift schon 1858 die Psychophysik G. T. Fechners auf. Sein Philosophie-geschichtliches Lexikon (1879) enthält auch für die Geschichte der Psychologie aufschlußreiche Artikel. [Cf. Lexikon der Psychologie].

Behalve Hegel en Ludwig Feuerbach e.a. heeft volgens een Philosophisches Wörterbuch ook Noack enige invloed uitgeoefend op de religiefilosofie. [Cf.]

Hem is echter nog geen plek op de.wikipedia toebedacht. Wel is zijn biografie gegeven op Deutsche Biographie.de waaraan ik enige gegevens ontleen. [1]

Carlos Fraenkel vergeleek Spinoza’s Deus sive Natura met Maimonides’ God

Aan leiding voor dit blog wordt de vraag van Henk Keizer, die hij stelde in een reactie op het blog van vrijdag 25 augustus 2017: “Deus sive Natura – hoe die ‘formule’ te lezen?”

Stan, kunnen we het er ook over eens zijn dat, als Spinoza 'Deus' (in welke naamval ook) gebruikt, hij daarmee de God van de definitie bedoelt, de actieve substantie, zonder de modi?

Deze vraag gaat terug op vele discussie die wij hadden, vooral n.a.v. het lezen (en uitleggen) van hetgeen Spinoza in 2/3 en 2/4 schrijft, waar hij de idea Dei invoert. Die discussie is over vele blogs uitgebreid en heeft ons een lange tijd bezig gehouden. Mijn antwoord moet zijn: ja en nee. Ja, uiteraard verwijst Spinoza met ‘Deus’ naar de God van zijn definitie (in 1/6). Maar die God bestaat niet ‘zonder modi’. Dus ook: nee. Juist vanwege het feit dat Spinoza’s God een “actieve substantie” is, waarnaar ook Henk zelf gelukkig verwijst, of zoals Spinoza in 2/3s God aanduidt als de “actuosa essentia” (Gods werkende wezen, vertaalt Henri Krop), doe je Spinoza tekort als je om zicht te krijgen op ‘zijn God’ alleen maar naar de definitie zou kijken die God als het “ens absolutè infinitum” omschrijft, zonder te kijken naar wat die aldus gedefinieerde God doet – zonder om te zien naar het handelen en naar wat die actuosa essentia betekent en presteert.

De Spinoza Kring Soest heeft haar programma van cursussen en lezingen gereed

De Spinoza Kring Soest gaat haar cursussen vanaf het nieuwe seizoen op zaterdagmiddagen geven. Op  30 sept. 2017 is de eerste cursusdag van dr. Paul Juffermans over het Theologisch Politiek Traktaat.
Ook zijn er weer lezingen:
Op 4 november 2017, Jan Flameling: over Levinas en Spinoza, op 27 jan. 2018 prof. Maarten van Buuren over Spinoza’s Ethica en op 27 april 2018 prof. Piet Steenbakkers over "Hoe modern is Spinoza?"
Meer informatie op de website van de Spinoza Kring Soest

Johann Andreas Voigtländer (1780 - 1845) die Immanenz als das zweite theistische System

“Da es wirklich zwei Hauptformen des philosophischen Theismus gibt, welche auf die erwähnte Art bezeichnet werden müssen, ist Spinoza, nicht Pantheist, sondern Theist."

Zo enthousiast ben ik over een artikel dat een evangelisch-lutherischer Pfarrer in Sachsen [cf] in Mochau, een plaats gelegen in het midden van de driehoek Leipzig, Dresden en Chemnitz in het toenmalige koninkrijk Saksen, 175 jaar geleden publiceerde. De man - mij  tot heden onbekend - blijkt een volbloed Spinozist te zijn. Maar laat ik bij het begin beginnen.

Het begon ermee dat ik in mijn voortdurende zoektocht naar Spinozana en Spinozisme, terecht kwam in Ludwig Noack’s Historisch-biographisches Handwörterbuch zur Geschichte der Philosophie [Leipzig: Koschny, 1877—79)] en daarin het volgende korte lemma aantrof [Ik kom binnenkort met een blog over deze Ludwig Noack – dit gegeven dat ik bij hem opdiepte gaat hemzelf vooruit]:

Deus sive Natura – hoe die ‘formule’ te lezen?

Dat ik in het blog van gisteren verwees naar de ‘dark ambient’ muziek van Cration VI, getiteld “Deus Sive Natura” was niet toevallig: dat recent uitgekomen album ontdekte ik daar ik enige tijd bezig was met die beroemde ‘Gods-formule’ van Spinoza en die dus intikte op Google. Vandaar.

Dat ik dat deed kwam vanwege een interessante blog-discussie op een site, Minerva-podcast, met een gesprek over Spinoza met Steven Nadler dat drie jaar geleden plaats had. In een reactie op een blog van 21 dec. 2013 waarin ik weest op een uitgebreid interview met hem op 3:AM Magazine, wees Leon Kuunders op dat interview op Minerva. Van de week kwam ik weer op die pagina op Minrva-podcast terecht en las ik met belangstelling een discussie die Andrea Christofidou aanging met hoe Nadler Spinoza uitlegde – zij bestreed Nadlers uitleg van Deus sive Natura als "God is Natuur". Een argument luidde: "Spinoza’s single infinite substance cannot be reduced to or identified with corporeal matter." En haar conclusie was: "the one substance is both God and Nature, neither on its own is sufficient."

Creation VI bracht album uit: "Deus Sive Natura"

Even een beetje moderne muziekgeschiedenis…

Eerst de openingszinnen in Wikipedia over het muziekgenre 'Ambient music "is a genre of music that puts an emphasis on tone and atmosphere over traditional musical structure or rhythm. Ambient music is said to evoke an "atmospheric", "visual", or "unobtrusive" quality. According to Brian Eno, one of its pioneers, "Ambient music must be able to accommodate many levels of listening attention without enforcing one in particular; it must be as ignorable as it is interesting."

‘Drone’
Volgens Nicholas Cook & Anthony Pople (Eds.) The Cambridge History of Twentieth-Century Music [Cambridge University Press, 2004 – p. 502 – books.google] wordt ‘drone’ tegenwoordig geclassificeerd als een sub-genre van ambient music, maar heeft het mede aan de oorsprong van ambient gelegen en daarop 'z'n invloed uitgeoefend. Dan naar...

Cryo Chamber is a 24 Bit dark ambient label run by Atrium Carceri focusing on deep high quality dark ambient with a cinematic edge [Cf. Soundcloud]. Cryo Chamber is a global Dark Ambient Record Label with it's home in Oregon, USA. [Cf. cryochamberlabel]

Een zeker Creation VI was een Russische ‘drone’-veteraan,  van wie Cryo Chamber twee maanden geleden, op 13 juni 2017, het album Deus Sive Natura uitbracht. En dat hoort hier dus hoe dan ook op dit blog genoemd te worden:

Creation VI – Deus Sive Natura. Cf. & cf. ook hier.
Ze schrijven erover: “This album is a journey of us humans moving through the ages in our universe. Trying to figure out our place within it as we forge myths and philosophies. Build megaliths and temples. Send our prayers into space and bide our time waiting for the miracle.”

Kortom, Spinoza’s Deus sive Natura is het niet echt, maar met hun plaats in het universum zijn deze musici op hun manier blijkbaar wel bezig.

Ik waag me niet aan een bespreking [zie desgewenst het review op Avant Music News, of dat van Casey Douglass, of van Michael Barnett op This is darkness.com] - het is namelijk niet helemaal mijn muziek om het eufemistisch te zeggen. Hoewel, fascinerend om er een poosje naar te luisteren vind ik het wel. En dan, mijn zoon verdient als dj in weer een andere sub-sector of nevensector van dit ambient-wereldje zijn boterham als dj, waarvoor hij heel de wereld afreist onder de naam Black Sun Empire die hij met vrienden samen voert [cf. website; cf. wikipedia; cf. Soundcloud]. Dat is – als ik het wel heb - een soort drum ‘n’ bass, waarvoor bovenvermelde Cambridge-uitgave in de index schrijft: see also electronic dance music.

Op Deus Sive Natura van Creation VI dat ik hier van Soundcloud binnenhaal, valt weinig te dansen, lijkt me.

Behalve de drie bovengenoemde reviews is er hier nog een van Archaic Triad. Geen van de vier besprekers noemt Spinoza - opmerkelijk.

Hoezo is het a.s bijzonder hoogleraarschap Spinozastudies van dr. Henri Krop geen nieuws?

Mijn blog met "Per 1 sept. a.s. zal Prof. dr. Henri Krop de Spinozaleerstoel bekleden" dateert alweer van 8 augustus. Op de website van de Erasmus University Rotterdam, waar hij werkzaam is aan de Faculteit der Wijsbegeerte: Geschiedenis van de Wijsbegeerte, is nog niets te vinden. Ook is de naam van de 'Leerstoelhouder' van de bijzondere leerstoel 'Spinozastudies' op de pagina "Bijzondere leerstoelen aan de Faculteit der Wijsbegeerte" nog niet ingevuld, maar dat is te begrijpen - de benoeming gaat immers pas 1 september 2017 in.
Ook op de website van Erasmus Graduate School of Social Sciences and the Humanities, waaraan hij eveneens werkzaam is, wordt er niets over gezegd en is er onder nieuws niets over te vinden. Op deze pagina is het “laatste nieuws” dat zijn boek over de Spinoza-receptie in Nederland geprezen is als "the definitive study of the reception of Spinoza in the Netherlands." Daar mag best eens het latere laatste nieuws aan toegevoegd worden.

Historiek.net telt en kent Spinoza niet onder “Beroemde filosofen”

De website Historiek.net heb ik hoog zitten: een prima website met veel historische informatie, boekbesprekingen etc. o.a. diverse boeken over Spinoza werden recent besproken en er is ook een pagina over Baruch Spinoza [met accent op z’n biografie, weinig over zijn filosofie]. De site ontving terecht de publiekswaarding als het beste online geschiedenisproject.

Maar wat zie ik vandaag tot mijn verbazing: op de pagina ‘filosofie’ wordt een lijst gegeven van “Beroemde filosofen” en daarin komt Spinoza niet voor! Zie die lijst onder.

Ook wordt er een link gegeven naar “50 denkers die de moderne wereld vormgaven” en dat betreft het boek van Stephen Trombley, De filosofiecanon. 50 denkers die de moderne wereld vormgaven [J.M. Meulenhoff, 2013]. Bij books.google kun je de oorspronkelijke Engelse versie inzien en daar blijkt het boek bij Kant te beginnen; dus Descartes en Spinoza hebben geen eigen hoofdstuk. Wel komt de naam van Descartes tienmaal voor en Spinoza één keer, n.l. in deze passage:

H.H. Joachim (1868-1938) was a student of Bradley who published an important study of Benedict de Spinoza (1632-77) as well as the boldly named The Nature of Truth (1906) in which he formulated an important version of coherence theory. This holds that a proposition is true to the extent that it is a necessary constituent of a systematically coherent whole. [p. 98 books,google]

Dat Spinoza in dit boek niet voorkomt, kan Historiek.net niet helpen. Uiteraard mogen ze er toch reclame voor maken en het verkopen. Maar voor die lijst zijn ze zelf verantwoordelijk en dan is het een grote omissie, ja een tamelijke schande dat Spinoza daar buiten is gelaten.

 

John Templeton Foundation heeft een pantheisme en/of panentheisme project

De John Templeton Foundation (de oprichter was praktiserend en actief presbyterian, dan weet je het wel... en inderdaad: het fonds lijkt vooral godsdienst te promoten!) heeft geld uitgetrokken voor een "Pantheism & Panentheism Project." [Cf.]
Eén van de deelprojecten is het volgende: ze nodigden 10 scholars uit om deze zomer van 2017 (tegen ieder £1000) en 9 scholars om in de zomer van 2018 (tegen wederom ieder £1000) een stuk te schrijven tegen het pantheïsme of pannentheïsme dat gepubliceerd kan worden in een gerenommeerd peer-reviewed wetenschappelijk tijdschrift of in een boek, uit te geven door "a leading academic publisher".
Het is niet de bedoeling dat het pantheisme of panentheisme verdedigd worden! Men kan op een van drie problemen ingaan, betiteld als: The problem of personality, The problem of unity,  The problem of evil. (Zie aldaar voor de nadere omschrijvingen).
In de tekst wordt niets gezegd over Spinoza, maar er staat een afbeelding bij van een Spinoza-gravure,  met ook nog eens het onderschrift: Baruch Spinoza. Hoe suggestief kun je zijn. Het is duidelijk: de John Templeton Foundation wil waarschijnlijk/eigenlijk nog steeds Spinoza bestrijden.
Onder de al toegekende projecten [cf.] zijn er overigens twee van Spinoza scholars:

Alexander Douglas, University of St. Andrews
‘Does Spinozist Pantheism lead to Acosmism?: A Logical Investigation’

Yitzhak Y. Melamed, Johns Hopkins University
‘Spinoza’s Substance-Mode Panentheism’

Zie aldaar de abstracts. Wel interessant trouwens om kennis te nemen van de abstracts van die toegekende projecten van geleerden die er geen been in zien om geld aan te nemen van deze  John Templeton Foundation.

Nog drie dagen te bieden op Jacobi's "Ueber die Lehre des Spinoza" uit 1789

Steven de Joode & Mark Harrison zijn de veilingmeesters op Catawiki Boeken-veilingen, waarop geboden kan worden op een exemplaar van [Friedrich Heinrich Jacobi] - Ueber die Lehre des Spinoza in Briefen an den Herrn Moses Mendelssohn - 1789.
Het huidige bod staat op € 180.
Het betreft niet de eerste uitgave van 1785 (een jaartal dat elke Spinozist in z'n geheugen zal hebben opgeslagen), maar om de zweite, vermehrte Ausgabe van 1789.

Als u moeite hebt met het lezen van het Gothische schrift of is het de Duitse Fraktur dan kunt u altijd de tekst raadplegen op zeno.org die precies deze uitgave in hedendaags schrift heeft gedigitaliseerd.
Hier tevens enige afbeeldingen van de website van Catawiki die ik als tegenprestatie neem voor de gratis reclame de ik hier maak.

Ronald van Raak bracht een bezoek aan het Spinozahuis in Rijnsburg

en schreef erover op The Post Online: "Een historische sensatie, die helpt om Spinoza beter te begrijpen."

Wandelen met een cursus over Spinoza toe…

Ed Roosma, ingenieur en filosoof, geeft van 5 - 15 september 2017 in Graubünden een avondcursus:

Spinoza: wegwijzer naar geluk?

Meer informatie over zijn - zoals hij het zelf omschrijft - laagdrempelige cursus en de (wandel)mogelijkheden van het hotel, is te vinden op de website van wandelenskihotel.nl

Graag geef ik op zijn verzoek hier deze informatie door (ik doe dat mét deze foto van diezelfde site) 

 

Rudolf Eucken (1846 – 1926) Of hoe een andersdenkende over Spinoza schreef [6]

Cover van hier

Dit wordt het voorlaatste blog over hoe Eucken over Spinoza schreef. Voor ik in een laatste blog enige conclusies trek en afsluitende informatie breng, citeer ik hier een paragraaf, waarin Eucken 8x Spinoza ‘opvoert’ in een werk waarin hij zijn Lebensphilosophie nog eens flink uiteenzet.

• Rudolf Eucken, Mensch und Welt. Eine Philosophie des Lebens. 1918 - Gutenberg; archive.org; Jazzybee Verlag, 2012 bij books.google

Nog eens: Rachel Kadish, The Weight of Ink

In het blog van 10-06-2017, "Roman over de invloed van Spinoza's "ketterij" op de joodse gemeenschap in de 17e eeuw en tegenwoordig," wees ik op 
 
Rachel Kadish, The Weight of Ink. Houghton Mifflin Harcourt, June 6th 2017
 
Set in London of the 1660s and of the early twenty-first century, The Weight of Ink is the interwoven tale of two women of remarkable intellect: Ester Velasquez, an emigrant from Amsterdam who is permitted to scribe for a blind rabbi, just before the plague hits the city; and Helen Watt, an ailing historian with a love of Jewish history. etc.
Ik verwees naar diverse reviews.
Daaraan is gisteren in Forward een review toegevoegd van Julia M. Klein. Zij schrijft :
"Anyone interested in Baruch Spinoza, the fate of Jews during the Inquisition or the vagaries of archival research will find Kadish’s novel rewarding."
Enfin, genoeg aanleiding om nog eens op die roman te wijzen.
Het is wel een prijzig boek: €43 bij Bol.com

Rudolf Eucken (1846 – 1926) Of hoe een andersdenkende over Spinoza schreef [5]

Portret van Rudolf Eucken
Uitsnede bij Klassik Stiftung Weimar uit groter portret
gemaakt door Hans Olde (1855-1917) [zoals hier te zien]

Rudolf Eucken schreef veel en werd - vooral nadat hij in 1908 de Nobelprijs voor literatuur ontving - een populair schrijver – niet zozeer onder vakgenoten – en al snel raakte hij na zijn dood in vergetelheid. Alan Snell wiens lemma Eucken, Rudolf Christoph in het Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers ik in het blog van gisteren citeerde (zie aldaar de links erheen), geeft daar aan het eind van zijn lemma een simpele, nogal toevallige ‘verklaring’ voor:

“Widely read though he was, Eucken's fame was short-lived. His approach and proposals have not commanded the attention of many professional philosophers since his death. By itself this does not show that, or how, he was, mistaken, It may, however, suggest that in philosophy as elsewhere, those who today are among the arbiters of fashion may, tomorrow become the victim of it.” [p. 119-220]. Maar of het alleen een kwestie van mode is, en of i.p.v. de fenomenologie en het existentialisme desnoods het zgn. actionisme van Eucken de vakfilosofen even serieus had kunnen bezig houden, betwijfel ik.

In dit blog haal ik nog een kortere tekst van hem naar binnen, uit een van zijn latere werken, te weten
Rudolf Eucken, Knowledge and Life (Erkennen und Leben, 1912). Vertaler W. Tudor Jones. New York: Putnam's Sons, 1914 – Heruitgegeven o.a. in 2013

Rudolf Eucken (1846 – 1926) Of hoe een andersdenkende over Spinoza schreef [4]

Rudolf Eucken, Gemälde von I. Eucken, 1900
(Reproduktion: Jan-Peter Kasper / FSU)
© Universität Jena
[van blog.klassik-stiftung.de]

Voor ik verder ga met een volgend blog met teksten over Spinoza die Rudolf Eucken uit de pen vloeiden, wil ik in dit blog eerst nog wat meer over het eigen denken van deze professor filosofie uit Jena brengen.

Het beste lijkt me dat te doen door enige passages te citeren uit het Lemma Eucken, Rudolf Christoph van Alan Snell in: Stuart Brown, Diane Collinson, Robert Wilkinson (Eds.), Biographical Dictionary of Twentieth-Century Philosophers [Routledge, 1^e 1996, 2012 - 968 pagina's – books.google p. 218, p. 219, p. 220]. De geleende tekst is aaneensluitend; ik bracht er enige tussenkopjes in aan.

Je proeft dan hier en daar een kleine overeenkomst met Spinoza, maar veel sterker zijn de contrasten met diens zo heel andere filosofie.

Rudolf Eucken (1846 – 1926) Of hoe een andersdenkende over Spinoza schreef [3]

Rudolf Eucken heeft het in het volgende over “the greatness and inevitability of Spinoza’s endeavour to discover a cosmic nature in man himself.”

Na in een eerste blog algemene informatie over Rudolf Eucken en zijn Spinoza-studie beschreven te hebben en in een tweede blog een langere tekst over Spinoza uit zijn Die Lebensanschauungen der großen Denker (1890) gebracht te hebben, neem ik hier een stuk uit Rudolf Eucken, Einführung in eine Philosophie des Geistesleben - 1908 [archive.org], maar i.v.m. de Duitse Fraktur deze keer uit de Engelse vertaling The Life of the Spirit, an Introduction of Philosophy – 1909 bij archive.org]. De volgende - in mijn ogen interessante - tekst is te vinden op blz. 307-316.

Anders dan in de vorige tekst, waarin het alleen over Spinoza’s denken ging, behandelt hij in dit werk meerdere filosofen in vergelijking. Door te beginnen dat de Verlichting startte bij het denkende subject dat als uitgangspunt werd genomen, waar Spinoza een ‘kosmisch denken’ tegenover plaatste, lijkt het alsof Spinoza hier nog niet tot de Verlichting wordt gerekend.  Later liet Jonathan Israel, zoals bekend, zien dat de Radikale Verlichting bij Spinoza begon.

[De tekening van Rudolf Eucken is uit Abel J. Jones, Rudolf Eucken. A Philosophy of Life. Printed by Ballantyne, Hanson & Co. Edinburgh & London [zj, 1913] – archive.org – gutenberg.org]

Beluister deze Cadenza Sopra Spinoza

Op 20-02-2013 had ik een blog: "Spinozareferentie in prachtige compositie over de pijn van het bewustzijn."
Het ging over de compositie van de Portugese componist António Pinho Vargas: Six Portraits of Pain dat uit de volgende delen bestaat: I Espinosa/Deleuze, II Thomas Bernhard, III Manuel Gusmão I, IV Akhmátova, V Cadenza Sopra Spinoza, VI Gusmão II en Coda: Paul Celan.
Voor meer informatie en links naar Youtube met uitvoeringen van Pinho Vargas verwijs ik naar dat blog.

Van het deel Cadenza Sopra Spinoza heb ik, speciaal voor de bezoekers van dit blog, deze video gemaakt. De Spinoza-afbeelding nam ik van de cover van het Turkse magazine Düşünbil Sayı 60 [cf. blog].

Uitvoerenden:
Anssi Karttunen, cello,
Remix Ensemble, dir. Franck Ollu.
Opname van de première in april 2005 bij de opening van Casa da Música, Porto.

Rudolf Eucken (1846 – 1926) Of hoe een andersdenkende over Spinoza schreef [2]

“Spinoza gehört unstreitig in die Reihe der Großen.”

[Rudolf Eucken, slotwoorden]

In het vorige blog over R. Eucken gaf ik aan mij even te willen verdiepen in enige teksten die deze 'neoidealistische' denker over Spinoza schreef. In dit blog een wat langere tekst uit zijn

• Rudolf Eucken, Die Lebensanschauungen der großen Denker; eine Entwicklungsgeschichte des Lebensproblems der Menschheit von Plato bis zur Gegenwart"  – 1890 [12^e druk 1918. Bij archive.org  Daarin een flink stuk over Spinoza [p. 345 – 360] die ik hierna overneem.

Het is, zoals gezegd, een wat langere tekst, maar zie hoe hij (nog wel een beetje door de Hegelse zienswijze beïnvloed) een behoorlijk "charitable interpretation” van Spinoza biedt. Op vele plaatsen blijkt hij Spinoza goed bestudeerd, maar daarbij ook goed begrepen te hebben, zoals blijkt uit zinnen als: “Nur betrifft dann das Ethische nicht sowohl einzelne Leistungen als die Gesamtart des Lebens und Seins.” Maar door regelmatig terugkomende omschrijvingen als “Denkprozeß und Naturprozeß miteinander bilden hier das Ganze der Wirklichkeit,” is er de neiging om het denken als zelf niet behorend tot de natuur te duiden, waardoor de natuur niet zelf “das Ganze der Wirklichkeit” zou zijn. Frappant vond ik bij hem de duiding van de kwestie van het eeuwig blijven van een deel van de geest: als ein ewiger Denkakt Gottes ist er unvergänglich – dat is: ein Erfassen der Ewigkeit inmitten der Gegenwart. Zijn kritiek leest in Spinoza iets mystieks en komt dan met het commentaar: “Mechanismus und Mystik ineinanderschieben heißt keineswegs eine Einheit gewinnen.”

Er is veel meer over te zeggen, maar kennisnemen van deze behandeling van Spinoza ervoer ik als fascinerend. Ik ben benieuwd  of u eraan toekomt zo'n langer stuk uit een werk uit 1890 te lezen.

 

Rudolf Eucken (1846 – 1926) Of hoe een andersdenkende over Spinoza schreef [1]

Rudolf Christoph Eucken wurde am 5. Januar 1846 in Aurich, Ostfriesland geboren und starb am 15. September 1926 in Jena. Er war ein deutscher Philosoph und Schriftsteller. 1908 erhielt er den Nobelpreis für Literatur. [Gutenberg]

Eucken studeerde filosofie, filologie en geschiedenis. Hij werd professor in Basel en Jena, entwickelte eine Kulturphilosophie nach „noologischer“ (d. h. geisteswissenschaftlicher) Methode, dadurch Begründer des Neuidealismus." [Cf.] Hij ontwikkelde een voorkeur voor de idealistische filosofie, als tegenhanger van het materialisme. Volgens zijn filosofie bestond alles alleen in de geest. [Cf.]

Hij geldt, zoals gezegd, als de grondlegger van het Nieuwe Idealisme. Hij hield zich intensief bezig met de theorieën der grote denkers: naast Aristoteles (op wie hij promoveerde) vooral met Plato en Thomas van Aquino. Bij zijn zoektocht naar de meest ideale wereldbeschouwing ontstonden boeken als Der Kampf um einen geistigen Lebensinhalt (1896), Der Wahrheitsgehalt der Religion (1901) en (beschouwd als zijn hoofdswerken) Der Sinn und Wert des Lebens (1908) en Mensch und Welt. Eine Philosophie des Lebens (1918). [Cf.]

Rudolf Christoph Eucken won de Nobel Prijs voor Literatuur voor het jaar 1908: "in recognition of his earnest search for truth, his penetrating power of thought, his wide range of vision, and the warmth and strength in presentation with which in his numerous works he has vindicated and developed an idealistic philosophy of life". [Cf. Nobelprize.org] [Zie verder nl.wikipedia, de.wikipedia, en.wikisource, encyclopaediabritannica]

Inutilis scientia Spinozana of Een raadsel

Voor wie niet in Rusland, Oekraïne, Wit-Rusland of Kazachstan.wonen, blijft "Jeff Katz, Maimonides vs. Spinoza" een raadsel, want zij kunnen de op deze website geboden track niet beluisteren. Verder is er op internet niets over te vinden. Dus wat mag dit zijn?

Spinoza.blogse.nl sinds vandaag definitief exit

Wie vandaag spinoza.blogse.nl ingeeft krijgt de mededeling: "This account has been suspended. Either the domain has been overused, or the reseller ran out of resources." Blogse.nl is er nu per vandaag echt helemaal mee gestopt. Maar gelukkig staan de vroegere blogs veiliggesteld op http://blog.despinoza.nl/

Gravure van Benedictus de Spinoza uit 1877
[hier kun je op de gravure bieden]

 

Sebastian Franck (1499 -- 1543) gezien als een soort voorloper van Spinoza

Duits protestantse theoloog, humanist en hervormer die zich van Rooms Katholiek tot Lutheraan bekeerde, maar zich losmaakte van zienswijzen van Maarten Luther en een zekere mystieke houding in plaats van een dogmatisch geloof aanhing. Hij ontwikkelde zelfs een fel antidogmatisme. In wat gezien wordt als zijn hoofdwerk, Chronica: Zeitbuch und Geschichtsbibel (1531) gaf hij een eerlijke behandeling van ketters.

Franck combined the humanist’s passion for freedom with the mystic’s devotion to a religion based on the inner illumination of the spirit. He believed the Bible was full of contradictions in which true and eternal messages could be unveiled only by the spirit, and he considered dogmatic controversy meaningless. [Cf. Brittanica.com, cf. wiki, cf. gameo, cf. nndb].

Dat ik hier kort aandacht aan hem wil geven, komt doordat hij – zoals ik in de titel al aangaf – soms gezien wordt als een voorloper van Spinoza. Vooral door stellingen zoals hij in zijn Paradoxa (1534) formuleerde [cf. archive.org]. Ik kom hierop doordat Stanislaus von Dunin Borkowski S.J. in zijn Spinoza, Band III, Aus den Tagen Spinozas, II. Teil: Das neue Leben (1935), Franck tot de belangrijkste ‘Populärphilosophen’ van de 16e eeuw rekende (waar Carp in zijn bespreking op wees; cf. blog).

Hoe je eenvoudig suggereert dat de Ethica een sprookjesboek is.

Terwijl ik voor het vorige blog naar wat uitgaven van Spinoza aan het zoeken was, kwam ik ook iets merkwaardigs tegen. Het werk van Spinoza lijkt roofgoed geworden.
In 2015 begon Arvensa Editions met een  hele serie boeken van Spinoza in de vertaling van Émile Saisset uit het midden van de 19e eeuw te herdrukken, tezamen met boeken over Spinoza. Zie op hun website de hele reeks. De Ethica gaven ze een cover mee die m.i. boekdelen spreekt.

Om de Spinoza-afbeelding

Deze cover (van hier)  bewaar ik graag in dit blog vanwege de eigen afbeelding van Spinoza die ervoor gemaakt is. Ik hoop die nog eens duidelijker tegen te komen. Het gaat om
Spinoza, Traité de la réforme de l'entendement, Éthique, Lettres. In de serie "les grands philosophes," van Flammarion

Schopenhauer dacht zelf dat hij een Kantiaan was, maar hij was een Spinozist, volgens Jenny Bunker in haar dissertatie ‘Schopenhauer’s Spinozism’

Jaren geleden had ik twee blogs over Schopenhauer: blog van 16-09-2009: Schopenhauer’s Spinoza; en blog van 03-12-2010: Arthur Schopenhauer (1788 - 1860) over Spinoza: 'Ecce Judaeus'
In het eerste, van alweer acht jaar geleden, schreef ik: “Intussen kwam ik deze intrigerende tekst tegen van dr. Jenny Bunker, lecturer in Philosophy in Southampton University over haar thesis, ‘Schopenhauer’s Spinozism’: “to interpret Schopenhauer as a misguided Kantian is to miss much that is of interest in his philosophy. While acknowledging Kant’s influence on Schopenhauer, I aim to show first, that central elements of the latter’s philosophy (for instance his monism and his emphasis on the willing as much as the knowing self) are much more plausibly in a Spinozist tradition and second, that reading Schopenhauer as a Spinozist helps us to make sense of certain tenets of his thought which otherwise remain puzzling.” [hier]
Die tekst zou ik graag lezen, maar is nog nergens te vinden.”

Nu kwam ik onlangs het PDF van haar dissertatie die in 2015 plaats had tegen:

Jenny Bunker PhD Thesis SCHOPENHAUER’S SPINOZISM, UNIVERSITY OF SOUTHAMPTON FACULTY OF HUMANITIES, January, 2015. [PDF]

Ik geef het hier alvast door. Wat ik gelezen heb maakte mij nog niet zo enthousiast als ik 2009 dacht te zullen zijn. Maar ik hoop mij binnenkort aan 't lezen van de hele tekst te kunnen zetten.

Yael Guiladi schreef El amor de Spinoza

Yael Guiladi werd in 1955 geboren in Nieuw-Zeeland en verhuisde in 1959 naar Jeruzalem, waar ze economie en Engelse literatuur studeerde en na langer verblijf in verschillenende plaatsen in Europa, waarna ze in Israël ging werken als schrijfster en journalist. Zij heeft een groot deel van haar onderzoek gewijd aan de geschiedenis van het Joodse volk, voornamelijk in het vijftiende eeuwse Spanje. Het resultaat van dit werk is de trilogie – uitgegeven in Colección [Narrativas históricas Edhasa] over de coëxistentie van joden, christenen en moslims op het Iberisch schiereiland, gevormd door Orovida (1996) Los cipreses de Córdoba ( 1997) en La copista del rey Alfonso [de kopiïst van koning Alfonso] (1999), een prachtig fresco van een onherhaalbare era, gepubliceerd met buitengewoon succes in dezelfde reeks waarin later de romans Conspiración en Venecia (2005) en El amor de Spinoza (2007) uitkwamen. [samengesteld uit cf. - cf. - cf. en cf.]

Het gaat me hier uiteraard om dat laatstgenoemde boek:

Yael Guiladi, El amor de Spinoza. Edhasa in Barcelona (España), 2007 - pp. 461

Spinoza's liefde brengt drie thema's bijeen: de intimiteit van Baruch Spinoza (1632-1677), de sfeer van de Nederlandse schilders van de tijd (eind van de zeventiende eeuw) en één geval van nogal een picturale geschiedenis, n.l. van Shabbetai Zvi, een valse messias die zich uiteindelijk gedwongen voelde zich te bekeren tot de islam. Guiladi verweeft uiteenlopende verhalen en laat de actie gelijktijdig plaatsvinden in Nederland, Italië en Turkije. [Cf. en cf. hier een review]

Geen van haar werken is, voor zover ik heb kunnen nagaan, vertaald in het Nederlands. Wat ik vooral wat betreft het laatste jammer vind.