Els van Swol besprak Kees Schuyt's boek

Op 27 juli, de dag waarop we ons Spinoza's ban herinneren, bracht Els van Swol op haar blog haar bespreking van het boek van


Kees Schuyt: Spinoza en de vreugde van het inzicht [Uitgeverij Balans, Amsterdam (2017), ISBN 978 94 600 34060, € 34,95]

Uiteraard heb ik die gelezen, zodra die mij onder ogen kwam (dat was vandaag via #Spinoza Now).
Ik had graag redenen gevonden bij haar gevonden om eindelijk ook het boek van Kees Schuyt te gaan lezen. Het tegendeel is echter het geval, niet alleen vanwege kritische opmerkingen die zij maakt, maar juist vanwege haar bijval, als in deze alinea:

Gelukkig neemt Schuyt mijns inziens afstand van de opvatting dat Spinoza een determinist was in de huidige betekenis van het woord en de vrije wil geheel ontkende. Zelfs dat hij het beter zou hebben geweten dan huidige hersenwetenschappers als Swaab met zijn boek De vrije wil bestaat niet. Of, zoals Schuyt het zelf verwoordt: ‘Mensen [hebben] de mogelijkheid tot een bepáálde mate van vrijheid, vrijheid als zelfbepaling, specifiek verbonden met de richtlijnen van rede en redelijkheid, leren inzien en daarnaar proberen te leven.’ Dit geldt volgens Schuyt alleen voor mensen, want noodzakelijk leven volgens de eigen natuur gaat alleen op voor God/Natuur (brief aan Schuller, oktober 1674).
 Schuyt geeft terecht aan dat Spinoza’s idee van het zogenaamde parallellisme tussen stof en geest (liever: de twee gelijktijdig rollende kanten van een muntstuk) in de neurologie en neurofilosofie inmiddels achterhaald zijn beschouwd

Ik laat het boek nog steeds aan mij voorbijgaan. Ja, Spinoza  ontkende de vrije wil geheel. 'Vrijheid' is bij Spinoza: onbelemmerd in staat zijn  te doen, waartoe je uit jezelf ("du muβt") genoopt bent. En dat is bij ons mensen nooit voor 100% het geval - we komen niet onder beïnvloedingen vanuit de omgeving uit.
                                                                  ___________________

In plaats daarvan stel ik voor op naar J.S. Bach's Das Wohltemperierte Klavier I (BWV 846-869) te luisteren, gespeeld door Kimiko Ishizaka, piano. U bent dan 1 uur en 50 minuten onderweg...
Ook hierop kom ik door een link die  #Spinoza Now vandaag brengt, naar een al in dec. 2016 geschreven blog van Hendrik Slegtenhorst, "Spinoza, Bach, and Democracy," waarin hij schrijft over Daniel Barenboim's fascinatie voor zowel Spinoza als Bach. "As one listens to the opening prelude of the first Book of Bach’s Well-Tempered Clavier, there is an palpable sense, physically and mentally felt, of encounter. But when one begins to understand that that opening C major prelude is the doorway to the 47 preludes and fugues that follow, it becomes not a moment of sound but a constant of awareness. Moreover, in time it becomes clear that the prelude foreshadows the subject of the fugue, and that the nature of fugue goes beyond technical construction to the condition of question and answer."