Guttorm Fløistad (geb. 1930) Noors filosoof maakte diepgaand studie van en schreef veel over Spinoza

Zijn naam was ik al wel tegengekomen, maar ik had nooit bijzonder op hem gelet. Toen ik in zijn laatste hieronder vermelde boek snuffelde, wilde ik meer over hem weten en stelde vanuit de Duitse Spinoza Bibliografie zijn lijstje werken over Spinoza samen, en toen bleek dat ik vier van zijn essays in de diverse verzamelbundels in de kast had staan, begon ik hem te lezen, wat ik eerder nooit deed. En ik ontdekte een bijzondere geleerde en kennelijk een geïnspireerde didacticus. Dus hier ‘zijn’ blog.

Na zijn middelbare school werd hij militair; daarna studeerde hij van 1956-58 aan de Freie Universität Berlin en werd voltijds filosoof. Hij studeerde in 1963 af aan de universiteit van Oslo en studeerde aan het King's College, Universiteit van Londen, waar hij in 1967 het Ph. D.-diploma behaalde met The Problem of Understanding in Spinoza's Ethics . Hij was van 1962-64 wetenschappelijk assistent voor Arne Næss aan de Universiteit van Oslo, van 1964-65 research fellow bij de British Council en van 1966-71 universitaire fellow in Oslo. In de jaren 1972-1975 was hij docent filosofie aan de universiteit van Oslo, en van 1975-97 was hij hoogleraar Ideeëngeschiedenis aan dezelfde universiteit. [Van de pagina over Guttorm Fløistad in ‘t Norsk biografisk leksikon [Cf.]. Hij publiceerde over de filosofie van Spinoza en Martin Heidegger en over toegepaste filosofie [en.wikipedia].

Zijn werk over Spinoza

·         B. de Spinoza: Etikk i utvalg, oversatt fra latin med forord, en innføring i Spinozas filosofi, kommentar og biografisk skisse av Guttorm Fløistad, 1967

• The problem of understanding in Spinoza's Ethics, Ph.D.-avh., London 1967 [dissertatie at King’s College]
  In het hierna te noemen artikel meldt hij enige malen ‘to be published’, maar van een handelsuitgave is het kennelijk nooit gekomen;  ik kon die niet vinden].
  Deze studie heeft de basis gelegd voor z’n latere bijdragen.
• Guttorm Fløistad, “Spinoza's theory of knowledge.” In: Inquiry: An Interdisciplinary Journal of Philosophy 12 (1-4):41 – 65 (1969)   [ cf. philpapers, - PDF]
  Ook In: S. Paul Kashap (Ed.), Studies in Spinoza, Critical and Interpretive Essays [1972], p. 249-275
  Als "Spinoza's Theory of Knowledge in the Ethics" in: Marjorie Grene (ED.), Spinoza. A collection of critical Essays. 1st ed. New York: Anchor Books, 1973; 2nd ed. University of Notre Dame Press, 1979

Abstract: This paper is a discussion of which kinds of knowledge Spinoza himself employs in developing the system of the Ethics. The problem is raised by Professor D. Savan and further discussed by G. H. R. Parkinson. The thesis is (1) that no occurrence of the first kind of knowledge is to be found in the Ethics (against Parkinson), (2) that the main part of the analysis in the Ethics is conducted on the level of the second kind of knowledge (in agreement with Parkinson), and (3) that the third kind of knowledge occurs frequently and plays a most important role in the Ethics (in part against Parkinson). The relation between knowledge and language, the distinction between two types of imagination, or two ways of imagining things, the translation of knowledge of modes of extension into knowledge of the mind, and the relation between the second and third kind of knowledge are main parts of the argument. The third kind of knowledge derives its significance in the Ethics from the definitions and axioms, particularly in Part 1. These definitions and axioms form the basis of the whole system of the Ethics, and at least some of them, it is suggested, belong to the third kind of knowledge

Opvallend dat zijn artikel in korte tijd tweemaal gebundeld werd. David Savan betoogde in “Spinoza and Language” dat daar taal van de verbeelding was, Spinoza nooit adequaat zijn filosofie in taal kon uitdrukken; daarop betoogde G. H. R. Parkinson dat de Ethica overwegend in de tweede kenvorm, de ratio, was uitgedrukt; daarop reageerde Fløistad dat een groot deel van de analyse in de Ethica (vooral definities n axioma’s in deel Een) vanuit de derde kenvorm ontsprong en dat de scientia intuitiva dus een grote rol speelde in de Ethica. Kashap had alleen de stukken van Savan en Fløistad opgenomen en van Parkinson een hoofdstuk uit zijn boek over de kennisleer van Spinoza genomen. Een misser. Marjorie Grene nam ze wel alle drie op.

Het essay van Fløistad geeft een duidelijke verhelderende uiteenzetting van die derde kenvorm. Hij onderscheidT twee manieren van dingen verbeelden en twee soorten taal, wat van invloed is op het vertalen van kennis van de modi van uitgebreidheid in die van de kennis van de geest.
Een stimulerend en leerzaam betoog en een werkelijk schitterend artikel – een aanrader [zie via dit blog waar het is te lezen op internet].

Margaret D. Wilson schrijft in haar artikel uit 1983, 'Infinite Understanding. Scientia Intuitiva. and Ethics 1.16', waarnaar ik gisteren in een blog verwees, in eindnoot 8: “Fløistad, incidentally, provides a useful gloss on the term 'formal essence.' ” Ik voeg daaraan toe dat hij ‘formal essence of the attributes’ omschrijft als: “the essence of each attribute considered separately (this is what  ‘formal’ means).” [p. 271]

·         Guttorm Fløistad, “The knower and the known.” In: Man and World 3 (2):3-25 (1970) [cf. Springer; cf. philpapers - PDF ]

Abstract: This paper is a presentation and discussion of Spinoza's view on the knower, or the mind, as an agent. The knower is on his view to be regarded as an active or generative complex cognitive experience. Imagination, reason and intuition are the cognitive principles. On account of their intrinsic relation to “the first law of nature”, that of selfpreservation, together with the thesis of the mind as constituted by ideas or knowledge, these principles function at the same time as moral principles. Consequently, it makes sense to speak of an individual's moral attitude toward everything be knows. A discussion of imagination, reason and intuition mainly as cognitive principles is followed by some concluding remarks on the cognitive and moral relation between human beings: To know another human being is to know his knowledge. The moral attitude of individuals to each other is a function of their mutual knowledge of knowledge.

• Guttorm Fløistad, "Experiential meaning in Spinoza." In: J. G. van der Bend (Ed.), Proceedings of the Spinoza symposium at the International School of Philosophy in the Netherlands (Leusden, September 1973). Assen: van Gorcum, 1974, 51-60.

·         Guttorm Fløistad, “Reality or perfection.” In: Siegfried Hessing (Ed.) Speculum spinozanum 1677-1977. London [e.a.]: Routledge & Kegan Paul, 1977 [1978]: 165-169.

Een korte (4½ pagina’s) en krachtige toelichting op waarom en hoe voor Spinoza realiteit en perfectie ‘hetzelfde zijn’ – zo vreemd voor de meeste hedendaagse filosofen. Net als in de fenomenologie hangt de individuele leefwereld samen met bewustzijn en begrip. Fløistad behandelt het perfectiebegrip in de Ethica naar zijn psychologische, epistemologische, ontologische en morele componenten. Ook weer stimulerend en leerzaam.

·         Guttorm Fløistad, “Mind and Body in Spinoza's Ethics.”
In: Jon Wetlesen (ed.), Spinoza's Philosophy of Man: Proceedings of the Scandinavian Spinoza Symposium, 1977 [Aarhus, 9th to 11th May 1977]. Oslo: Universitetsforlaget, 1978, 36-50.
In: Giornale Critico Della Filosofia Italiana 8 (3) (1977), 345 - 357 [cf. philpapers]
In: Synthese 37 (1):1 - 13. 1978 [cf. Springer; cf. philpapers - PDF]

·         Guttorm Floistad (ed.), Contemporary Philosophy: A New Survey  - Volume 4, Philosophy of Mind. The Hague: Martinus Nijhoff, 1983 - Paperback (Softcover reprint of the original 1st ed. 1983), reprint Springer, - books.google

·         Guttorm Fløistad, "Reality as Perfection. Some Remarks on Spinoza's Concept of a Lifeworld." In: Studia Spinozana #2, special Spinoza's Epistemology, 1986: 233-246.

Zeer leerzaam en tot denken uitdagend artikel. De titel dekt niet echt de lading en wordt nauwelijks toegelicht, Het gaat in feite om een ontdekkende en uitleggende beschouwing over de derde kenvorm, de scientia intuitiva, die hij vergelijkt met de fenomenologische wijze van verstaan. Net als de fenomenologische Lebenswelt tegen ’t cartesianistisch dualisme in, de eenheid van mens en wereld benadrukt, laat Fløistad zien hoe via de intuïtie een mens z’n eenheid met de hele natuur begrijpt.

• Guttorm Fløistad, "`The Source´: Spinoza in the writings of Gabriel Scott", Studia Spinozana Vol 5, Königshausen und Neumann, Würzburg, Special "Spinoza and Literature", 1989, p. 185-201.

·         Guttorm Fløistad, "Spinoza's Theory of Knowledge and the Part-Whole Structure of Nature." In: Yirmiyahu Yovel & Gideon Segal (Eds.), Spinoza on Knowledge and the Human Mind. Spinoza by 2000 [The Jerusalem Conferences, Volume II]. Leiden [e.a.]: Brill, 1994, 37-47. – in z’n geheel te lezen bij books.google

Intro: Spinoza's theory of knowledge is a theory of how man, his mind and body, may come in varying degrees to be part of God or nature as a whole. It is a theory of how man may come to extend his mind and body into God or nature, and thus represent the pan-whole structure of nature within himself. This paper is a presentation and discussion of this thesis.
A first step in my argument is simply to point out the necessary relation between man and nature, and the experiential and ontological significance of this relation. Then, in a second step, I shall evaluate the various kinds of knowledge with a view to differences in their experiential and ontological significance. Of particular interest in this evaluation is, of course, the third kind of knowledge.

De tussenkopjes geven een beeld van het betoog:
1. The Ideau as a Necessary Relation between Man and Nature
2. The Mind's Self-knowledge
3. A Remark on the Structure of the Ethics
4. Nature as a System of Parts and Wholes
5. Intuition or Knowledge of the Part-Whole Structure of Nature
[hierin ziet hij God – betwistbaar – als geheel; maar God heeft geen delen]
6. The Essences of Things as Expressions of God and His Attributes
7. The Mind as the Formal Cause of Intuitive Ideas
8. Reason and Knowledge of Imagination

Ook dit is weer een pittig essay, zeer uitdagend tot meedenken.

Vermeldenswaard is nog dat hij na zijn emeritaat het hoofdredacteurschap op zich nam van Nijhoff, nu Springer: Contemporary Philosophy: A New Survey. Er verschenen 12 delen van 1981 – 2015 [cf. Springer] Inhoud Philosophy of Mind/Philosophie de l’esprit (1983) [cf.] Hier PDF met inhoudsopgave en Inleiding Guttorm Fløistad, waarin hij meermalen naar Spinoza verwijst..
Daarin 't hoofdstuk:
G. H. R. Parkinson, “Spinoza’s philosophy of mind,” pp. 105-131 [cf. – books.google]

_________________

Covers eerste boek van Akershusbasen MiA Museene i Akershus [cf.]

Eerste foto Guttorm Fløistad van Flux 2014

Tweede foto Guttorm Fløistad: videostill van Youtube

Guttorm Fløistad op no.wikipedia