Gilles Deleuze’s « Spinoza et les trois Éthiques » ook in het Nederlands vertaald

Zojuist pas zie ik – via bol.com - aan de inhoudsopgave van het in oktober 1992 verschenen

Gilles Deleuze, Kritisch en klinisch. Essays over literatuur en filosofie. Vertaling Walter van der Star. Octavo Publicaties, oktober 2012 – isbn 9789490334093 - 228 pagina's

dat het laatste hoofdstuk, hoofdstuk 17, de titel draagt: « Spinoza en de drie 'Ethicá's' ». Waarvan akte. Daar had nog niemand mij op gewezen.

Het laatste dat van Gilles Deleuze nog tijdens zijn leven verscheen en dat hij eigenhandig geredigeerd had, was Critique et Clinique [Les Editions de Minuit [« Paradoxe »], 1993, waarin het 17^e en laatste hoofdstuk was: “Spinoza et les trois Éthiques,“ [pp. 172-187].
Het laatste dat deze ‘Spinoza-intoxicated man’ liet verschijnen ging dus over Spinoza.

Het boek is in het Engels vertaald als Gilles Deleuze, Essays Critical and Clinical. Transl. Daniel W. Smith & Michael A. Greco. London/New York: Verso, 1998 – waaruit het betreffende stuk, « Spinoza and the Three "Ethics" » als tweede hoofdstuk werd overgenomen in: Warren Montag, Ted Stolze (Eds.), The new Spinoza. University of Minnesota Press, 1997, p. 20 – 33.].  Het hoofdstuk is bij books.google in 'n geheel te lezen.

Essays Critical and Clinical bevat nog een 18^e hoofdstuk, “The Exhausted,” maar dat was door de Engelse vertalers toegevoegd, te weten het stuk "L'Épuisé" van Gilles Deleuze dat als afsluiting werd toegevoegd aan Samuel Beckett's Quad et autres pièces pur la télévision, trans. Edith Fournier [Paris: Les Éditins de Minuit, 1992]. Dit is dus in de Nederlandse uitgave niet overgenomen.

Het blog van 03-01-2011, "Een anatomische les van Gilles Deleuze" ging over dit hoofdstuk. Ik schreef toen: "Iedereen die wel eens ‘wat aan Spinoza doet’ heeft wel eens gehoord of gelezen dat volgens Gilles Deleuze Spinoza ons twee, of eigenlijk zelfs drie Ethica’s in één geboden heeft. Er is de geometrisch geordende leeslijn van de definities, axioma’s, stellingen, bewijzen en corrolaria. Dat is de ene Ethica. Daardoorheen krijgen we de voorwoorden, appendices en scholia. Dat vormt de tweede Ethica. En tenslotte komt hij er op om een groot deel van het Vijfde deel als een aparte Ethica te beschouwen." 

Maar aan het slot verbindt hij deze 'drie' uiteindelijk toch weer tot één Ethica in deze slotalinea, zoals hij in de Engelse uitgaven luidt: 

"The Ethics of the definitions, axioms, postulates, demonstrations, and corollaries is a river-book that develops its course. But the Ethics of the scholia is a book of fire, subterranean. The Ethics of book V is an aerial book of light, which proceeds by flashes. A logic of the sign, a logic of the concept, a logic of essence: Shadow, Color, Light. Each of the three Ethics coexists with the others and is taken up in the others, despite their differences in kind. It is one and the same world. Each of them sends out bridges in order to cross the emptiness that separates them.
 

* * *

Toevoeging. Net nadat ik dit blog gemaakt had, zag ik dat "UnwahresLeben" net gisteren in een tweet het motto dat Deleuze aan dit hoofdstuk meegaf verspreidde [van belang is het niet, maar een aardige coïncidentie is het wel]:

"The Wedding," een Russisch toneelstuk uit één acte van Anton Chekhov uit 1889, staat hier in het Engels vertaald. Als je 'Spinosa' ingeeft vind je aan het begin de uitspraak die APLOMBOV tegen zijn a.s. schoonmoeder doet: "I'm not a Spinosa or anybody of that sort, to go making figures-of-eight with my legs. I am a serious man, and I have a character, and I see no amusement in empty pleasures. But it isn't just a matter of dances. You must excuse me, maman, but there is a good deal in your behaviour which I am unable to understand. For instance, in addition to objects of domestic importance, you promised also to give me, with your daughter, two lottery tickets. Where are they?"