Friedrich Schelling als lezer van #Spinoza

 

De Duitse filosoof Friedrich Wilhelm Joseph Schelling (1775-1854) was een van de grondleggers en een belangrijk vertegenwoordiger van het Duitse idealisme. Hij ontwierp een identiteitsfilosofie waarin subject en object, denken en zijn, geest en materie ogenschijnlijk verschillen, maar in wezen verschijningsvormen van één enkele identieke werkelijkheid zijn.

Hij lijkt veel weg te hebben van Spinoza; daar is redelijk wat studie naar gedaan. Tien jaar geleden was er in Utrecht een studiedag "Schelling und Spinoza" [cf. en blog], waarop Thomas Kisser sprak over: “Schelling als Leser Spinozas.” Ik heb nog wel eens ernaar gezocht of daar een uitgave van gemaakt is, maar vond die niet.

Laat ik hier eens een citaat brengen uit Schelling’s Erlanger Voträge in den Jahren 1821-1825 (Aus dem handschriftlichen Nachlass) [books.google]. Daarin is te lezen:

Wie hoch erhebt sich Spinoza, wenn er lehrt, daß wir von allen einzelnen und endlichen Dingen uns scheiden und zum Unendlichen erheben sollen, und wie tief sinkt wieder eben derselbe, wenn er dieses Unendliche zur Substanz, d. h. zu etwas Todtem, Stillstehendem, macht, und wenn er diese Substanz als Einheit des ausgedehnten und des denkenden Wesens erklärt, gleichsam zwei Gewichte, wodurch er sie ganz niederzieht in die Sphäre der Endlichleit!

Lees in dit PDF wat hij eerder over Spinoza schreef in zijn zgn. Freiheitsschrift:
F.W.J. Schelling, Philosophische Untersuchungen über das Wesen der menschlichen Freiheit und die damit zusammenhängenden Gegenstände, 1809
In Samuel IJSSELING, SCHELLING EN ZIJN „FREIHEITSSCHRIFT” [In: Tijdschrift voor Filosofie, Jg. 39,#3 (sept. 1977), pp. 522-527, cf. PDF] komt Spinoza niet voor.