Angela Roothaan over #Spinoza & Ubuntu

In deze tijd van hittegolf loopt de zomerweek van de VHS. Volgens het programma [cf. PDF] was gisteren de beurt aan dr. Angela Roothaan die we in Spinozistische kring vooral kennen van haar proefschrift uit 1996 over de TTP: Vroomheid, Vrede, Vrijheid. Zij sprak gisterenochtend in Barchem over: “De plaats van de mens in de natuur volgens Spinoza en Ubuntu.” Dezelfde dag nog blogde ze daarover en gaf dat te kennen via deze tweet, die ik hier graag doorgeef.

 

Het abstract [cf. PDF]  luidde: Een van de meest opvallende dingen in het denken van Spinoza is de plaats die hij het begrip natuur geeft. Toch is Spinoza niet per se een ecologisch denker. Het samenleven van alle levende wezens, en milieuproblemen die de mens veroorzaakt, komen bij hem nauwelijks aan bod. Natuur is bij hem een metafysisch begrip – hij zet het in om ons denken over de werkelijkheid te leiden.

Het is ook opvallend dat Afrikaanse filosofen die over natuur en milieu denken Spinoza vaak met sympathie noemen. In de Afrikaanse milieufilosofie gaat het dan ook niet zozeer om een ecologische of een ethische benadering, maar vooral om een metafysische doordenking van wat natuur is. Uitgangspunt is: als wij onze plaats in de natuur niet goed begrijpen, dan wordt ecologie op een verkeerde grondslag gebaseerd, met alle gevolgen van dien.

In mijn lezing wil ik de (Afrikaanse) metafysica van Ubuntu bespreken, en laten zien op welke punten deze verwant is met de metafysica van Spinoza. Verschillen komen ook aan bod. Alsook de vraag: wat kunnen we nu, in deze tijd, met de ene of de andere manier van denken over mens en natuur – in het licht van onze dringende ecologische problemen.