#Spinoza-excursies zomer 2019: ‘in de voetsporen van Spinoza’

                             Ook dit jaar organiseert Jossi Efrat weer zijn bekende Spinoza-excursies.
                             Op zijn verzoek breng ik in dit blog zijn informatie hierover.

Het is mogelijk op één dag alle woonplaatsen van Spinoza te bezoeken! 

    De gids Jossi Efrat, geboren in de Amsterdamse Spinozastraat, woonde als kind op een paar honderd meter afstand van Spinoza's ouderlijk huis.

Op de zondagen 25 augustus en 22 september 2019 worden deze identieke excursies gehouden, waarbij te voet wordt gelopen langs de plaatsen waar Spinoza ook heeft verbleven. De deelnemers krijgen vele 17e en 18e eeuwse plaatjes, en men zal zich een voorstelling kunnen maken hoe het er toen uitzag, door deze tekeningen te vergelijken met de gebouwen en het straatbeeld van nu. 

     Vervoer is met eigen auto. Men kan ook met een deel van de excursie meegaan. Op zondag is parkeren meestal gratis. Wie niet over eigen auto beschikt kan waarschijnlijk gratis meerijden met anderen.

 Programma:

Amsterdam, Portugese synagoge, (van 1675) met bezoek. In de synagoge zal worden uitgelegd hoe vroeger de ban werd voltrokken. (Bij Spinoza gebeurde dat op 27 juli 1656, in een kleinere synagoge, in die buurt.) Wandeling naar die vroegere synagoge, aan de Houtgracht. Op deze Houtgracht was ook het ouderlijk huis van Spinoza. Vlakbij zien we, aan de Amstel, ook het nieuwe standbeeld van de wijsgeer (van 2008).  

Ouderkerk a/d Amstel. Kerklaan 10, 1191 JB. Rondleiding op de oude joodse begraafplaats met o.a. graven (met leesbare zerken) van de beide ouders van Spinoza. Ook graven van de drie rabbijnen die waarschijnlijk leraren waren van Spinoza:  Saul Levi Morteira, Isaac Aboab en Menasse Ben-Israël. Het is niet duidelijk of zij allen ook een rol hebben gespeeld bij de Spinoza-ban maar waarschijnlijk geldt dit wel voor de twee eersten.  

Rijnsburg, Spinozahuisje, Spinozalaan 29, 2231 SG. Hij woonde er van 1661 tot 1663. Onlangs gerestaureerd, met o.a. verzameling van Spinoza's boeken en vele documenten. In de tuin is een borstbeeld van Spinoza. Vlakbij, in het centrum van Rijnsburg, zien we een tweede standbeeld. 

Voorburg, Hofwijck, Westeinde 2A, 2275 AD, bij het Stationsplein. Bezoek tuin en museum "Hofwijck", het indrukwekkende domein van Constantijn en Christiaan Huygens. Het schijnt dat Spinoza daar veel is geweest. We lopen zijn vermoedelijke wandelroute, langs de Vliet, naar de Voorburgse Kerkstraat. Daar woonde Spinoza 6 jaar, 1663 t/m 1669.  

Den Haag. Parkeren kan bijv. in parkeergebouw Kranestraat 4, 2512 AE.

Spinoza woonde in den Haag ruim 6 jaar, van 1670 tot zijn dood. We wandelen vanaf de Nieuwe Kerk (op het Spui, nr. 175). Hier werd Spinoza op 25 februari 1677 begraven. Thans staat er een gedenksteen.  We lopen langs zijn eerste woning, aan de Stille Veerkade 32, en naar zijn laatste woning: Paviljoensgracht 72-74. Hier zien we ook het ca.120 jaar oude standbeeld van Spinoza. Vervolgens wordt evt. gewandeld naar de Plaats (naast het Buitenhof), waar het standbeeld van Johan de Witt (uit 1906) staat, en zal toelichting worden gegeven op de bekende gebeurtenissen bij de Gevangenpoort op 20 augustus 1672 en de betrokkenheid van Spinoza daarbij. 

 

Aanvang excursie: om 10 uur, bij de ingang van de "Esnoga", de grote Portugese synagoge, op het Mr. Visserplein (Jonas Daniel Meijerplein) Amsterdam, 1011 PL, tegenover het Joodse museum. Parkeren kan in de buurt, is meestal gratis tot 12 uur. Trams: 9 en 14. Metro: Waterlooplein.

 

Tijdschema: Gezien de ervaring van verleden jaren proberen we een tamelijk strak schema te handhaven, zodat de excursie niet te veel uitloopt. Er zal even tijd zijn voor een korte lunch, er zijn restaurants in Ouderkerk. Er zijn toiletten op of nabij de bezienswaardigheden.

      We proberen omstreeks 11:50 uur al uit centrum Amsterdam weg te rijden. Bezichtiging in Ouderkerk is dan van 12:25 tot 13:15. Lunchpauze Ouderkerk tot 1345, naast de  begraafplaats. Bezichtiging huisje in Rijnsburg van 14:20 tot 15:20.  Museum Hofwijck en wandeling in Voorburg: 16:10 – 17:20. Rondleiding in den Haag vanaf ca. 1745 uur. Einde excursie ca. 18:45 - 19 uur.

Heren dienen in de synagoge en op de joodse begraafplaats een pet, of elk ander hoofddeksel te dragen. Voor dames geen bijzondere kleding nodig. 

Kosten; € 20.-  p.p., dit is incl. een mapje met kopiën van relevante oude plaatjes. Excl. evt. entreegeld Portugese synagoge, museum Hofwijck in Voorburg en het Spinozahuisje  in Rijnsburg. (Alle drie zijn gratis voor houders van de Museumjaarkaart.) Entree tuin van Hofwijck is altijd ook gratis. 

Aanmeldingen: Jossi Efrat,  tel. 030-70-700-49,   06-588-09-259.  (deze nummers niet tussen 31 juli en 21 augustus.) e-mail:  jossiefrat@gmail.com 

Tijdens de excursie is niet genoeg tijd om meer dan oppervlakkig in te gaan in de uitgebreide filosofie van Spinoza. Wel zal in de synagoge aandacht worden besteed aan hoeverre Spinoza's brede orthodox-joodse opleiding in zekere mate invloed had op zijn latere opvattingen.

NB.
Ook dit jaar organiseert Jossi weer excursies ‘in de voetsporen van Johan en Cornelis de Witt’ en wel op zondag 1 september en op zaterdag 14 september.   Daarover meer in een volgend blog.