Gisteren de gelukkige eigenaar geworden van het Lexicon Spinozanum

Zoals ik gisteren al schreef ontving ik een fors pakket dat mij zeer grootmoedig was toegestuurd door de heer Cor Bouter, waarin de twee delen zaten van een bijzonder werk op het gebied van het Spinozisme (ik kom daar binnenkort op terug). Wel dit zijn ze!

Emilia Giancotti Boscherini, Lexicon Spinozanum A-Z (2 volumes). La Haye: Martinus Nijhoff (nu Springer), 1970  Vol I A-K XXXVII, 628 pp; Vol II L-Z 632-1374 pp

Twee dikke delen, uit jarenlang monnikenwerk ontstaan, waarin de termen, begrippen (vooral) en namen die Spinoza in al zijn werk gebruikt bijeen zijn gezet – mét de betreffende tekst, in Latijn, maar ook in een aparte bijlage hetzelfde uit het 17^e en 18^e eeuwse Nederland van de Korte Verhandeling. Volgens de Inleiding is het werk in 1953 begonnen – in 1970 kwam het op de markt.

Twee zware delen die een belangrijk wetenschappelijk apparaat voor het Spinozisme werden. Als je er doorheen bladert en hier en daar wat leest, wordt je heel klein, zo is mijn ervaring: zoveel noeste, systematische arbeid om alles te verzamelen. En dat in een tijd dat de werken nog niet gedigitaliseerd ter beschikking stonden en ook het zoekwerk niet met behulp van de pc gedaan kon worden. Een titanen-arbeid van jewelste.

Dat ik die werken nu in mijn buurt heb… ik kan er niet over uit. Dat is nu het voordeel van met een blog dagelijks aan de weg timmeren. Vanwege de langlopende discussie over de uitleg van 1/17s, waarbij van mijn kant de naam van Emilia Giancotti Boscherini viel, en ik meedeelde dat ik naar haar en haar werk op zoek was, kwam de heer Bouter op de idee dat hij deze werken, die hij toch niet meer gebruikt, aan mij wilde toesturen. Heer Bouter, ook langs deze weg, zeer bedankt voor deze genereuze geste. Ik zal zorgen dat ze t.z.t. ook weer goed bij iemand of een instantie terecht komen.

Ik ben bezig met informatie over Emilia Giancotti Boscherini te verzamelen, omdat ik een blog aan haar wil wijden. Het is toch echt opmerkelijk dat deze grote Italiaanse Spinoza geleerde nergens een pagina op internet heeft – geen Italiaan die voor een wikipedia-pagina de moeite heeft genomen.

Het valt niet mee om informatie te verzamelen. Via Google krijg je bijna uitsluitend pagina’s die gaan over of verwijzen naar haar Lexicon Spinozanum. Maar vandaag ging ik eens op zoek met een andere zoekmachine, de aloude Nederlandse Ilse, en ineens vond ik veel meer van en over haar. Google geeft toch wel erg veel voorrang aan commercie (in dit geval verkoop van boeken).

Enfin, dat blog, waaraan ik nog wel enig werk heb, gaat komen. Zeker nu deze dikke en zware boekdelen mij aankijken...

Hier alvast het bericht dat de uitgever samenstelde uit de Inleiding die in het Italiaans en Engels wordt aangeboden:
We believe with the publication of our Lexicon Spinozanum, that we are meeting a need in Spinoza historiography which has been pointed out by scholars, but has never before been satisfied. In the introduction of his Spinozas philosophische Terminologie (Leipzig, 1913), G. T. Richter promised "a Spinozistic Lexicon in which the meaning of each term is set out on an historical basis in alphabetical order". In 1924, in the Report, i.e., Nachbericht, of his four volume edition of the complete works of Spinoza (Heidelberg), C. Gebhardt promised a complementary volume comprising, among other things, a general index. However, neither the one nor the other were ever published. The hope of seeing this gap quickly filled has been reiterated recently by Di Vona: "The compilation of a Spinozistic index is a task of the history of philosophy, the execution of which would gratify all scholars". (Di V on a, Studi suIt' ontologia di Spinoza, Florence, 1960). We do not know how closely our Lexicon Spinozanum corresponds to what Richter and Gebhardt projected. We believe, however, that there are common requirements at the basis of works of this sort. In our procedure and in the delimitation of our scope, we have set for ourselves two main criteria: that of clarity and that of completeness. We hope we have not deviated from them too much.