Medio
dit jaar verscheen van journalist en ondernemer Cees van Lotringen, Tot hier en nu verder. Om het boek aan
de man te brengen gaf hij – zoals wel vaker gebeurt - diverse interviews, schreef
hij een lang artikel, “Een zoektocht naar het DNA van Nederland,” in het Financieel Dagblad, waarvan hij eerder chef redactie en
adjunct-hoofredacteur was. En gisteren verscheen van hem een opinieartikel in Elsevier onder de titel: “Gaat de Verlichting uit?” En de
lead tekst: “Het erfgoed van Nederlands grootste en meest radicale denker,
Baruch Spinoza, wordt serieus met de sloop bedreigd, meent auteur Cees van
Lotringen. Bedrijven die uit puur commercieel eigenbelang de ‘staat van de
vrijheid’ ondermijnen, moeten streng worden gereguleerd, en indien nodig zwaar
bestraft worden als zij de vrijheid ondermijnen of het maatschappelijk
vertrouwen omwille van hun eigenbelang ernstig beschamen, betoogt hij in dit ingezonden
opiniestuk.” [Cf.]
De
naam van Spinoza komt wel 10x voor en uit alles blijkt dat de auteur slechts de
klok heeft horen luiden. Zo wordt Spinoza toegedicht dat hij voor "het zelfbeschikkingsrecht
van het individu" zou hebben gepleit. En Spinoza zou - net zoals andere verlichtingsdenkers
- ons hebben "opgedragen om zonder andermans leiding of hulp zelfstandig
te blijven denken en te beslissen." Spinoza die iets opdraagt!
Uiteraard
is er ook al een gesprek met de auteur geweest in CaféWeltschmerz waar de laatste tijd al méér boeken van schrijvers besproken
werden die op een of andere manier zich beriepen op Spinoza – zoals o.a. De Moord op Spinoza.
Wat
is dat toch dat Spinoza het zo goed doet in deze intellectueel-commerciële
wereld?
Ik weet niet hoe intellectueel de commerciele wereld is. Kritieken op het kritiekloos bestendigen van commerciele modellen zoals van Martin Parker (Shut Down The Business School) doen vermoeden dat die wereld niet al te wetenschappelijk tewerkgaat.
BeantwoordenVerwijderenIk vermoed dat de vrije jongens elke roep om vrijheid aangrijpen om vooral hun eigen vrijheid te onderbouwen. Ze zitten een beetje in het verdomhoekje na de crisis in de commerciele wereld die door specifieke vrijheden veroorzaakt werd. Een beetje filosofische onderbouwing van hun vrijheidsstreven zou wat terug kunnen brengen van hun door sommigen gerespecteerde positie.
Of zij Spinozistisch denken is maar de vraag. Spinoza combineert vrijheid met gelijkheid en het meenemen van andere mensen naar hun vrijheid. De combinatie tussen commerciele en liberale vrijheid is in dit opzicht bepaald ongelukkig te noemen: als de uitgangsposities al ongelijk zijn, en macht recht is, dan zullen de verschillen alleen toenemen (onder aanname van de hebzucht als drijfveer).
Over dat meenemen van de medemens naar zijn vrijheid gaat een interessant hoofdstuk in "The Young Spinoza". In hoofdstuk 5 (Spinoza's rules of living door Michael LeBuffe wordt gesuggereerd dat Spinoza dat steeds minder aandacht gaf naarmate zijn denken vorderde.
Groet, Howard