#Spinoza schreef ook andere dingen over dieren…

… dan: “mensen hebben veel meer rechten over dieren dan zij over mensen” [Ethica 4/37s1 – waarnaar de blogs van 19 november 2017 en 25 januari 2018 verwezen. Enige dagen geleden verscheen deze tweet

Het staat er niet bij, maar ik zal hieraan toevoegen, dat het citaat komt uit de brief aan Willem van Blijenbergh die Spinoza van “Op de Lange bogart den 3 Januari 1663” schreef (Brief 19).

In zijn eerste brief (#18) had Van Bleijenberg aan Spinoza gevraagd of, als God de oorzaak is van het willen van mensen, dat niet zou betekenen ofwel dat er geen  kwaad bestaat, ofwel, als het kwaad er wel is, dat dan God de oorzaak ervan is. In zijn antwoord wijdt Spinoza uitvoerig uit over Adam: alleen door te vergelijken kun je iets onvolmaakt(er) noemen, niet als je iets op zichzelf bekijkt. In dat kader schrijft hij

… want ieder de selfde dingen, die men in de menschen verfoeyt, en met teegenhyt aansiet, gelijk by voorbeelt het oorloge van de beien, de jaloershyt in de duyven etc. welke dingen men in de menschen verfoeyt, en niet te min door de selve wy de beeste volmaakter oordeelen, dit so synde so / volgt klarlijk, dat sonden, overmits die niet dan onvolmaakthyt beteikenen, niet konnen bestaan in iet, dat weesen uyt drukt gelijk het besluyt van Adam, of het uytvoeren van het selve. (p. 160, Spinoza, Briefwisseling; vert. F. Akkerman)