Wolfgang Röd (1926 - 2014) benadrukte “der geometrische Geist” bij #Spinoza [3]

In het vorige blog lag het accent erop te laten zien hoeveel Wolfgang Röd publiceerde over de geschiedenis van de filosofie en werd ook datgene wat hij publiceerde over Spinoza vermeld. Om het uit de ‘verdrukking’ van al die andere informatie te halen, kom ik in dit blog nog eens terug op het boekje dat hij op late leeftijd voor Reclam schreef – hij was toen 76 jaar:

• Benedictus de Spinoza: Eine Einführung. Stuttgart: Reclam  [Universal-Bibliothek, 18193], 2002. - 415 pp. – books.google – PDF met Inhalt en [deel] Einleitung.

Spinozas Philosophie ist vor allem (rationale) Metaphysik. Auch seine Ethik, die Psychologie der Affekte, die Lehre von Recht und Staat und seine Religionsphilosophie beruhen auf metaphysischen Grundlagen. Wolfgang Röd erläutert in dieser fundamentalen Einführung, wie weit Spinozas gesamtes Werk vom Geist der Geometrie beherrscht wird.

Cf. Einleitung § 2. Spinozas Metaphysik und der Geist der Geometrie [deels, 3 v.d. 5 blz., te lezen bij booksgoogle.
Cf. § 4. Der geometrische Geist in ‘t 2^e hoofdstuk [in z’n geheel te lezen bij books.google]. Hieronder haal ik die passage naar binnen.

Het is een heel bijzonder boekje geworden. Hij legt heel systematisch dat wat Spinoza schreef uit: hij behandelt thema’s uit de TIE, loopt stelselmatig de KV na daarna uitvoerig de Ethica en de politieke geschriften. Hij behandelt Spinoza uitgebreid tegen de achtergrond van Descartes, waarin hij goed thuis is. Het is goed merkbaar dat hij zelf geen Spinozist is, daarvoor is hij teveel Kantiaan, maar hij geeft Spinoza alle krediet. Ze lezen we bijvoorbeeld:

Zweifellos kann man mit gute Gründen die Ansicht vertreten, daβ “Ich” nicht so definiert werden kann wie z.B. “Substanz”; aber das bedeutet nur, daβ der mos geometricus an Grenzen stöβt, wo es um das “Ich”geht. [p. 48]

In de paragraaf “Der Begriff der Wahrheit” geeft hij een duidelijke uiteenzetting over hoe Spinoza over waarheid en adequaatheid schrijft, uitlopend in m.i. duidelijke passages als:

“Ideen adäquat zu denken, heiβt mit einem Wort, ihre logische Verknüpfung mit anderen Ideen zu denken.” En

“Spinoza hat Wahrheit als Korrespondenz definiert, das Kriterium der Wahrheit aber in der Kohärenz erblickt.”