Pagina's

woensdag 31 juli 2019

Vandaag werd de PhD-thesis gepubliceerd van Stephanie Marston, getiteld: Enacting Knowledge: #Spinoza’s Dynamic of Politics



Wanneer Stephanie Marston haar PhD-thesis aan het Birkbeck College van de University of London verdedigde, kan ik niet vinden, maar dat zal in mei of juni van dit jaar geweest kunnen zijn.
Bij een review van haar dat - gedateerd 26 juni 2019 - op marxandphilosophy.org.uk verscheen, werd meegedeeld: “Steph Marston has recently completed her PhD on Spinoza’s political philosophy at Birkbeck.”
Ook haar academia-edu-pagina geeft daar geen informatie over. Wel geeft ze er teksten van lezingen over Spinoza die ze de laatste jaren gaf.

Hoe dan ook, vandaag verscheen op ‘Orbit’ [en werd dat via deze tweet wereldkundig gemaakt] het PDF van haar dissertatie, Enacting Knowledge: Spinoza’s Dynamic of Politics.
Abstract: The central claims of my thesis are that Spinoza’s philosophy of mind and affect entails that human knowledge is distinctively creative; and that understanding this makes it possible to understand Spinoza’s political philosophy as grounded in the interplay between knowing and the effects of knowledge. I develop the arguments underpinning these claims to show that the tensions commonly perceived in Spinoza’s political philosophy are a manifestation of its dynamism and creativity.
The first part of my thesis proposes that, within Spinoza’s metaphysics, individual modes should be understood as distinguished by their effects on other modes, rather than by essence. I proceed from this interpretive premise to an explication of Spinoza’s theory of knowledge: situating it within the philosophy of mind adumbrated in Part 2 of the Ethics, I develop a reading of Spinoza’s epistemology as a theory of ‘affective knowing’. I argue that his account of knowledge formation implies a necessary interdependence among the three kinds of knowledge discussed in E2p40s2, with all knowledge shaped by both the knower’s encounters with other modes and her own acting. A significant implication of this interpretation is that in Spinoza’s philosophy the political is never static but is constantly created, reinterpreted and re-formed. I show that my interpretation of Spinoza’s theory of knowledge may be used as a framework to resolve problems identified in secondary literature on Spinoza’s political philosophy, by showing that the tensions within it are productive rather than problematic. I conclude that Spinoza’s philosophy generates a situated normativity for politics without recourse to narratives of governmental legitimacy.

 

William James (1842 - 1910) ontleende pedagogische principes aan #Spinoza


Terwijl ik bezig was aan een blog over Brian Massumi (dat misschien nog komt), kwam ik het volgende hoofdstuk tegen:
Een latere reprint van het 1899 boek
Kate Stanley, "Affect and Emotion: James, Dewey, Tomkins, Damasio, Massumi, Spinoza," Chapter 2 in: Donald R. Wehrs & Thomas Blake (Eds.), The Palgrave Handbook of Affect Studies and Textual Criticism. Palgrave Macmillan imprint of Springer Nature, 2017, p. 96 – 112 Chapter 2 books.google; [Pdf van het hele boek te vinden op BookSC]
Kate Stanley wil in haar hoofdstuk laten zien dat verschillende stromingen (of ook “generaties”) in het affect-onderzoek eigenlijk alle teruggaan op William James, die op zijn beurt veel ontleende aan Spinoza. Het volgende deel uit dat hoofdstuk neem ik hier graag over; daarmee heb ik dan (eindelijk) ook een blog over William James en Spinoza. Zijn naam viel wel eens (het uitgebreidst in dit blog), maar het was nog nooit tot een blog gekomen over deze (mede-)grondlegger van de psychologie.
In het volgende gaat het vooral over het werk, dat ik hier naar voren haal en van een link en afbeelding van de titelpagina voorzie:
William James, Talks to Teachers on Psychology and to Students on Some of Life’s Ideals. New York: Henry Holt and Company, 1899 –cf. archive.org

[Hierna volgt een deel van het hoofdstuk van Kate Stanley]

Komende maand verschijnt paperback van Chantal Jaquet’s Affects, Actions and Passions in #Spinoza.


Op 28 november 2017 had ik het blog "Chantal Jaquet’s L'unité du corps et de l'esprit verschijnt ook in het Engels." Dat werd

Chantal Jaquet, Affects, Actions and Passions in Spinoza: The Unity of Body and Mind. Translated by Tatiana Reznichenko. Edinburgh University Press, maart 2018

Voor uitgebreide toelichting der hoofdstukken: zie Jstor.

Welnu, eind augustus zal de paperback ervan verschijnen. Bookdepository biedt het aan voor €26,22 en Bol.com voor €24,99. Lijkt me nuttig te weten.

dinsdag 30 juli 2019

Vincent Legeay, #Spinoza en Darwin: een echt conceptueel erfgoed?

Al meermalen heb ik in dit blog de vergelijking tussen Spinoza en Darwin aan de orde gehad [type daarvoor desgewenst 'Darwin' in het zoekvenster]. Zojuist ontdek ik dat bijna een jaar geleden het volgende in het Frans geschreven artikel verscheen dat als PDF beschikbaar is. Ik wil het hier bewaren en haal er het Engelse abstract uit:

Vincent Legeay, "Spinoza et Darwin, un héritage véritablement conceptuel?" In: Philosophiques, Volume 45, numéro 2, automne 2018, pp. 445–459 [PDF]

Abstract:   A mere succession of notions through time is ineffective in order to show a real and deep theoretical relationship between two authors of two different times. This article is designed to provide a strong evidence of a conceptual inheritance from Spinoza to Darwin. It starts with a comparison between different declarations of a contemporary author who have lately made a similar attempt, and follows by a forward analysis of Darwin’s own views and declarations concerning his using of several notions close to those of Spinoza. It is therefore advocated that it is mainly the concept of difference that ensures an authentic inheritance of a conceptual scheme between the dutch and english thinkers. After proving that Darwin is accurately aware of that historical theoretical framework, the analysis will eventually consider that the naturalist left aside one of Spinoza’s biological outbreaks concerning the notion of the individual superiority (what Spinoza used to call “praestantia ”).

Tom Claassen's Kapsel van #Spinoza, 1997-1999, in Museum Beelden aan Zee

Uit een tweet van Leen Boer van gisteren, weten we nu dat het beeld dat Tom Claassen van 1997-1999 maakte, Kapsel van Spinoza, te vinden is in Museum Beelden aan Zee. In het blog van 24-10-2010 is meer informatie over het beeld te vinden.

zondag 28 juli 2019

De Spinozadag in Paradiso zal dit jaar op 24 november worden gehouden, #Spinoza's geboortedag

met als thema:
Verlichting, vrijheid van meningsuiting en de grenzen van de emancipatie

Dit jaar is het 350 geleden dat Spinoza’s vriend Adriaan Koerbagh de dood vond door dwangarbeid. Hij was hiertoe door het stadsbestuur veroordeeld op 27 juli 1668 - precies 12 jaar na de ban van Spinoza - omdat hij met de publicatie van Een licht schijnende in duistere plaatsen zijn vrijheid van meningsuiting had opgeëist. Met dit boek meende hij de burgers de middelen te verschaffen zelf te oordelen en zo de macht van  priesters en predikanten te ondermijnen. Al eerder had hij een juridisch woordenboek gepubliceerd, om de bevolking in staat te stellen zichzelf wetten te geven zonder daarvoor van juristen afhankelijk te zijn. Dit streven naar volksverlichting werd al eerder ingezet met de wiskundige Simon Stevin en de jurist Hugo de Groot, die de wetenschap en de wijsbegeerte toegankelijk probeerden te maken voor de gewone burger door niet langer exclusief het Latijn te hanteren. Hun idealen van emancipatie werden pas in de 19e eeuw gerealiseerd door de oprichting van de HBS naast het gymnasium en doordat aan de universiteit niet langer in het Latijn werd gedoceerd.

Hoewel Spinoza in het Theologisch-Politiek Traktaat hartstochtelijk pleit voor een zo ruim mogelijke vrijheid van meningsuiting, is hij minder optimistisch dan zijn vrienden over de mogelijkheden van democratisering van de samenleving. Het lot van Koerbagh en het rampjaar waarin Johan de Wit was afgeslacht door de Haagse bevolking, deden hem beseffen dat ‘het licht van de rede’ maar een beperkte kracht heeft.

Zo’n twintig jaar geleden waren veel mensen optimistisch over de grenzeloze mogelijkheden van het internet: eindelijk zou kennis en wetenschap ter beschikking komen van iedereen. Niet langer zouden elites de toegang tot informatie kunnen controleren en manipuleren. Nu lijkt deze utopie in zijn tegendeel verkeerd: niet alleen kan ons hele bestaan gevolgd worden door de Grote Bedrijven in Silicon Valley, ook vrezen velen dat politici door middel van ‘fake news’ dat inwerkt op de emoties in staat zijn onze rechtsorde te ondermijnen. 

Tijdens deze Spinozadag bekijken we in hoeverre het debat dat Spinoza met zijn vrienden over de mogelijkheden van volksverlichting voerde ook nu nog relevant is.
De dag zal onder leiding staan van Denker des Vaderlands Daan Rovers, met bijdragen van Marleen Stikker en Egbert Dommering.

[Dit deelde de ASK deze week mee in haar nieuwsbrief, zonder dat als locatie Paradiso werd genoemd; maar dat het weer in Paradiso zal zijn, weten we van deze illustratie op de website]



Alexander Anatolevich Roitburd's #Spinoza trip to Tuscany,

The amsterdamned.com had gisteren weer eens [cf. 't menu] een blog over Spinoza, deze keer over Spinoza's ban, getiteld "Abominable heresies and monstrous deeds." Daarin enige illustraties, waaronder deze

Alexander Anatolevich Roitburd, Spinoza trip to Tuscany, olieverf op canvas, 2017 [van hier]
Volgens wikiart: Original Title: Спиноза;  Date: 2016; Series: Galant Age of Enlightenment. 2016-2017

zaterdag 27 juli 2019

Vandaag 363 jaar geleden werd #Spinoza in de ban gedaan

Staalgravure van J.H. Rennefeld (1832–77), naar een verdwenen schilderij (ca. 1865) van Maurits Leon (1838–65), getiteld 'Spinoza voor zijne regters', ook wel geïnterpreteerd als: 'Spinoza discussiërend met de rabbijen'. De scène stelt Spinoza voor ten overstaan van de bestuurders van de Amsterdamse joodse gemeente, die hem willen verbannen. (privébezit). Cf.  Adri K. Offenberg die een aardig artikel schreef over zijn speurtocht om meer over deze staalgravure te weten te komen - zie dit blog.
Deze illustratie verbeeldt dus een scène vóór 27 juli 1656, de datum waarop in de synagoge de ban over hem werd uitgesproken. Daarbij was Spinoza niet aanwezig.
 
Zie méér in:

Via plagiaat geuren met gestolen kennis over #Spinoza

Rodolfo Jardón uit Buenos Aires, Argentinië, had gisteren op zijn blog Buscando a las Musas Perdidas [Op zoek naar de verloren muzen] een uitvoerige tekst over "Spinoza's Political Philosophy", waarnaar hij met deze tweet verwees:
Het blog bestaat uit grote lappen tekst die hij volledig heeft overgenomen van het lemma van Justin Steinberg "Spinoza’s Political Philosophy" op de Stanford Encyclopedia of Philosophy, zonder dat hij daarover ook maar iets vermeldt of ernaar verwijst - een schandalige vorm van plagiaat. Dit kan volstrekt niet en dat wil ik hier even vaststellen.

vrijdag 26 juli 2019

In september verschijnt Frans boek over #Spinoza's TIE

Philippe Amador, Spinoza: A la recherche de la vérité et du bonheur.  Éditeur: Dunod, 04/09/2019 - 128 pages

donderdag 25 juli 2019

Boek van Razvan Ioan, The Body in #Spinoza and Nietzsche


Eerder deze maand verscheen de handelsuitgave van het proefschrift van Razvan Ioan "No one has yet determíned what the body can do". The Turn to the Body in Spinoza and Nietzsche. Promotie, Univ. Leiden, 1 november 2017 [cf. blog van 4 november 2017 en van 26 juli 2018 met link naar ‘t PDF van het proefschrift].

Op 8 juli van dit jaar verscheen hiervan nu het boek, dat - gezien alleen al de inhoudsopgave - een flinke omwerking van het proefschrift is:

Razvan Ioan, The Body in Spinoza and Nietzsche. Palgrave Macmillan, July 8, 2019 [cf. ook Springer] – books.google

Margherita ‎Pascucci’s “Potentia of Poverty: Marx Reads #Spinoza” in het Farsi


Recent verscheen bij Qoqonus Publishing in Teheran de vertaling in 't Farsi (Perzisch) door Fo’ad Habibi en Amin Karami [cf.] van het boek van de Italiaanse geleerde

Margherita ‎Pascucci, La potenza della povertà. Marx legge Spinoza [The potentia of poverty. Marx reads Spinoza]. (Prefazione di Antonio Negri). Verona: Ombre Corte, 2006 – 137 pagina’s [cf. academia.edu]. Bij uitgever Ombre Corte is meer over het boek te lezen.
 
Het werd een paar jaar geleden in het Engels vertaald.

Margherita ‎Pascucci, Potentia of Poverty: Marx Reads Spinoza. Palgrave Macmillan, 2017 - 175 pages [cf. Amazon]

 

woensdag 24 juli 2019

Andere cover voor Zweedse vertaling van Rebecca Goldstein: #Spinoza och jag

In het blog van 18 april 2019 meldde ik: "Rebecca Goldstein's Betraying Spinoza pas in november 2019 in het Zweeds." Intussen heeft de uitgever gekozen voor een andere cover dan ik in dat blog liet zien voor

Rebecca Goldstein, Spinoza och jag [Spinoza en ik]. Fri Tanke Förlag, nov. 2019.

De boekillustrator Rasmus Pettersson twitterde gisteren over de nieuwe versie van zijn cover.

Het wordt niet de linker, maar de rechter versie.


Angela Roothaan over #Spinoza & Ubuntu


In deze tijd van hittegolf loopt de zomerweek van de VHS. Volgens het programma [cf. PDF] was gisteren de beurt aan dr. Angela Roothaan die we in Spinozistische kring vooral kennen van haar proefschrift uit 1996 over de TTP: Vroomheid, Vrede, Vrijheid. Zij sprak gisterenochtend in Barchem over: “De plaats van de mens in de natuur volgens Spinoza en Ubuntu.” Dezelfde dag nog blogde ze daarover en gaf dat te kennen via deze tweet, die ik hier graag doorgeef.

 

dinsdag 23 juli 2019

John Carriero - Descartes en #Spinoza scholar [2]


In het vorige blog gaf ik naast algemene informatie de boeken die John Carriero schreef of co-editeerde over Descartes. Hier geef ik een overzicht, mét zoveel mogelijk nadere informatie, over hetgeen hij over Spinoza schreef.

Carriero’s artikelen en hoofdstukken over Spinoza’s filosofie
1.      “Spinoza’s Views on Necessity in Historical Perspective,” Philosophical Topics, 19 (1991), pp. 47-96.
Waarin hij een diepgaande discussie geeft over Spinoza's relatie tot de scholastiek.
Aldus J. Martin Bac in Perfect Will Theology: Divine Agency in Reformed Scholasticism as against Suárez, Episcopius, Descartes, and Spinoza. BRILL, 2010, op p. 263, noot 13

2.     “On the Theological Roots of Spinoza’s Argument for Monism,” Faith and Philosophy, 11 (1994), pp. 626-644 [Cf.].
In tegenstelling tot Gueroult volgens wie de attributen eenvoudige substanties zijn, en God een complexe substantie is die uit bestaat uit (is samengesteld uit) simpele substanties, benadrukt Carriero de simpliciteit van de Spinozistische God, die dus geen samengestelde substantie is. Hij betoogt dit vanuit de brieven en op basis van Ethica 1/12 en vooral 1/13 (Substantia absolute infinita est indivisibilis.).
Cf. J. Martin Bac, Perfect Will Theology: Divine Agency in Reformed Scholasticism as against Suárez, Episcopius, Descartes, and Spinoza. BRILL, 2010. Vanaf p. 380 gaat Bac in op dit artikel, cf. books.google. Ook Edamura Shohei [van de Kyoto University], “Discussions of 1P5 in Spinoza’s Ethics” [PDF] gaat uitgebreid op dit artikel van Carriero in.

maandag 22 juli 2019

John Carriero - Descartes en #Spinoza scholar [1]


Al een tijdje ben ik bezig met het verzamelen (en deels al lezen) van de hoofdstukken en artikelen die John Carriero over Spinoza’s filosofie schreef. Hij heeft een heel eigen, mij nogal intrigrende benadering; vooral daar hij Spinoza telkens plaatst tegen de achtergrond van de klassieke – vooral Aristotelische - en de eigentijdse filosofie, waarbij hij de overeenkomsten en verschillen bij Spinoza laat zien.
Ik voel mij niet (al) in staat deze eigen benadering van Carriero hier samenvattend te behandelen – ik volsta met het geven van een overzicht dat een idee geeft van zijn studies. Opvallend vind ik het dat hij over Spinoza nog niet met een boek gekomen is, terwijl hij inmiddels over vele facetten van Spinoza’s filosofie heeft geschreven (zoals in een volgend blog zal blijken).

John Carriero is Professor of Philosophy at the University of California, Los Angeles. He is author of Between two Worlds: a Reading of Descartes’s “Meditations” (2009) and co-editor with Janet Broughton of A Companion to Descartes (2008). He is especially interested in understanding early modern rationalist thought as the outgrowth  of the seventeenth-century collision between the new science and Aristotelianism. His essays “Spinoza on Final  Causality” (2005) and “Substance and Ends in Leibniz” (2008), are two significant contributions to that project. [cf. aristoteliansociety & cf. philosophy.ucla.edu]
Carriero is in eerste instantie vooral goed thuis in Descartes; hij schreef, resp. co-editeerde:

zaterdag 20 juli 2019

Leo Strauss (1899-1973) en "Das Testament #Spinozas"


Het boekje van Karel D’huyvetters, God is groter. Het testament van Spinoza, dat ik in het blog van 11 juli2019 zeer kritisch besprak, werd voor mij aanleiding om nog eens om te zien naar het artikel "Das Testament Spinozas” van Leo Strauss.
“Nadat hij in 1930 zijn dissertatie Die Religionskritik Spinozas had verdedigd en gepubliceerd, schreef Leo Strauss (1899 - 1973) in de Bayerische Israelische Gemeindezeitung in 1932, het jaar waarin overal in Europa, ook in Rusland, en in Amerika het feit van het 300e geboortejaar van Spinoza werd gevierd, maar vooral omdat veel joden Spinoza als ‘hun grootste jood’ als het ware naar zich toe haalden, “Das Testament Spinozas,” waarin hij redelijk sereen zijn bezwaar verwoordde tegen deze joodse claim.” [Aldus schreef ik in het blog van 14-06-2013] In dat blog bracht ik – daar ik nog geen toegang had tot de Duitse tekst - de Engelse vertaling van
Leo Strauss, "Das Testament Spinozas," in: Bayerische Israelitische. Gemeindezeitung 8, no. 21 (1 November 1932): 322-26.

Het nog steeds interessante artikel is heruitgegeven in:
Leo Strauss, Die Religionskritik Spinozas und zugehörige Schriften [Gesammelte Schriften / Leo Strauss, Band 1]. Herausgegeben von Heinrich Meier. Gefördert durch die Carl Friedrich von Siemens Stiftung. Stuttgart, Weimar: Verlag J. B. Metzler, 1996, S. 415-422
Daaruit neem ik het hieronder over

In het Vorwort des Herausgebers lezen we over “Das Testament Spinozas, ein Artikel, der zur 300. Wiederkehr von Spinozas Geburtstag im November 1932 erschien und bei dem es sich wahrscheinlich um die letzte Publikation handelt, die Strauss in Deutschland geschrieben und abgeschlossen hat.” [Vorwort des Herausgebers, Seite X]
Voor de Franse en later de Italiaanse vertalingen van teksten van Strauss over Spinoza, werd de titel van zijn 1932 artikel gebruikt. Wat betreft de volgende uitgaven is de titel dus niet van Strauss zelf.

Leo Strauss, Le Testament de Spinoza. Ecrits de Leo Strauss sur Spinoza et le judaïsme. Paris: Cerf (18 février 1991), reprint 2004 [cf. Amazon]
Leo Strauss, Il testamento di Spinoza. Mimesis Edizioni, 2016

Nieuw Italiaans boek van Patrizia Pozzi over #Spinoza op komst


Patrizia Pozzi  (Milaan 1956) is hoogleraar filosofie aan het 'Carlo Tenca' lyceum in Milaan en gaf van 2008 tot 2016 'Geschiedenis van het joodse denken'  aan de Universiteit van Milaan. Ze is lid van het bestuur van de Italiaanse filosofische vereniging van de sectie Lombardije, en is lid van de vereniging "Amici di Spinoza". [Cf.] Van haar verschijnt komende week

Patrizia Pozzi, Homo homini deus. L'ideale umano di Spinoza. Mimesis Edizioni,  25/07/2019 -  280 pagina's.

De Spinoza-geleerde schreef eerder over het concept scientia intuitiva:
Patrizia Pozzi, Visione e parola. Un'interpretazione del concetto spinoziano di scientia intuitiva. Tra finito e infinito, Milaan 2012, cf).  

Gezien de mogelijke bronnen van het Spinoziaanse denken, behandelde ze de Joodse omgeving van het Amsterdam van de zeventiende eeuw en de teksten in de bibliotheek van de Nederlandse filosoof: waaronder de De vita solitaria van Francesco Petrarca, waarover ze het boek schreef

Patrizia Pozzi, De vita solitaria: Petrarca e Spinoza [Mimesis, 2017 - 154 pagina's. cf
 

vrijdag 19 juli 2019

Nieuw Frans boek over #Spinoza's Ethica

Een maand geleden verscheen
Christian Miquel, L'éthique de la joie avec Spinoza. Transformer les passions tristes en béatitude. Jouvence Editions, 18 juin 2019 - 144 pagina's

Ik ontdekte nog geen bespreking; wel hier deze alternatieve cover met andere ondertitel: des passions tristes à la béatitude, en passant par la libération des affects. Misschen was dat een aanvankelijke werktitel?
Daar is te lezen: Date de parution : 17 juillet 2019.




Als ik echter op deze site de boeken "du même auteur" zie, heb ik wel zo mijn  twijfel.


dinsdag 16 juli 2019

Charlie Huenemann e.a. over #Spinoza’s vrije mens


Spinoza spreekt in deel 4 van de Ethica: 4/66s – 4/73, over ‘de vrije mens’ [homo liber]. In dit blog wil ik het hebben over de diverse uitleggingen van Spinoza-scholars: over Charlie Huenemann, Steven Nadler, Don Garrett e.a. over Spinoza’s leer over de vrije mens. Ik doe dat vooral door naar hun artikelen en hoofdstukken te verwijzen.
In oudere teksten werd onder meer ook wel over de vrije mens’ geschreven, zoals b.v.

Stuart Hampshire, “Spinoza's Theory of Human Freedom.” In: The Monist 55, 4 4 [Special: The Philosophy of Spinoza] (1971), pp. 554-566, tevens opgenomen in Eugen Freeman and Maurice Mandelbaum (eds.), Spinoza : Essays in Interpretation. La Salle, Ill.: Open Court, 1975, pp. 35-73. Ook in Stuart Hampshire, Spinoza and Spinozism (Oxford University Press, 2007), waarin het de titel kreeg: Spinoza and the Idea of Freedom.
In datzelfde nummer verscheen ook

G.H.R. Parkinson, “Spinoza on the power and freedom of man.” In: The Monist 55, 4 [Special: The Philosophy of Spinoza] (October 1971), pp. 527-553
Tevens opgenomen in: Eugen Freeman and Maurice Mandelbaum (eds.), Spinoza: Essays in Interpretation. La Salle, Ill.: Open Court, 1975, pp. 7-33
Ook in: Vere Chappell (ed.), Baruch de Spinoza. New York [e.a.]: Garland Publishing, 1992. - X, 411 pp. - (Essays on Modern Philosophers from Descartes and Hobbes to Newton and Leibniz; 10), pp. 285-311 [
PDF te vinden bij BookSC]

Elhanan Yakira, “Is the Rational Man Free?” In: Yirmiyahu Yovel and Gideon Segal (eds.), Spinoza on Reason and the "Free Man": Spinoza by 2000 - The Jerusalem Conferences, Ethica IV. New York: Little Room Press, 2004: 69-82.

zondag 14 juli 2019

Schets van #Spinoza's Haagse grafmonument door Shoshannah Brombacher


Ik trof deze schets aan in de uitgebreide toelichting die de Nederlands-Amerikaanse kunstenares Shoshannah Brombacher gaf over haar in 2019 gemaakte nieuwe versie van de Ethica van Spinoza die ze maakte voor de in Amsterdam georganiseerde tentoonstelling "Spinoza, Marrano of Reason."

In het blogbericht dat ik 22 januari 2019 dat ik over die expositie maakte, meldde ik dat ook Shoshannah Brombacher's schilderij "The Ethica of Spinoza" [cf. blog van 16-06-2011] te zien zou zijn. Dat bleek een vergissing, zo ontdekte ik vandaag pas: ze had dit jaar en speciaal voor die expositie een nieuwe versie gemaakt  - vergelijkbaar met, maar anders dan de versie uit 2007. Ik haal die 2019-versie hier naar binnen en daaronder de versie uit 2007:

Shoshannah Brombacher, Ph.D., Spinoza’s Ethica. Oil on canvas. 20 X 24 inches. New York, 2019

Het raadsel #Spinoza in Trouws "Zomertijd" over Portugal

Zaterdags heeft de krant Trouw normaliter twee bijlagen, "Letter & Geest" en "Tijd". In de zomerperiode worden deze samengevoegd tot één bijlage, nu geheten "Zomertijd". Gisteren verscheen het eerste van deze samengevoegde bijlagen met als thema: Portugal. Het stond dus vol artikelen die iets hadden met Portugal.

Tot mijn verbazing onder 'boeken' ook dit stukje:
 

Ja, zijn ouders kwamen uit Portugal, maar verder heeft het boek niets over Portugal. De redactie zal verlegen hebben gezeten om passende boeken, waarop iemand bedacht: Spinoza! diens ouders kwamen toch daar vandaan? 

zaterdag 13 juli 2019

Nieuw boek over Schopenhauer en #Spinoza

Gisteren verscheen

Ortrun Schulz, Schopenhauer's Shares in Spinoza. Books on Demand, 12.07.2019 - 152 pagina's.

Schopenhauer dealt intensively with Spinoza throughout his whole life. This includes not only enthusiastic agreement, but also harsh rejection. Spinoza's peculiar use of words caused some misunderstandings, which are clarified here. In the course of this, it turns out that Schopenhauer's fundamental view is the same as Spinoza's, which he does not even acknowledge.
According to Schopenhauer, Spinoza fails to solve the problem of all ethics, and he provides a fix by borrowing some of Spinoza's own ideas and giving his metaphysics a twist.


vrijdag 12 juli 2019

Emil Maximilian Behrens (1856 – 1939) maakte een houtgravure van #Spinoza

Emil Behrens was een Duits-Zweedse houtsnijder en schilder die werkte in Zweden en Finland [cf.].
Op commons.wikimedia zijn diverse door hem gemaakte gravures te zien. Ik haal hier als voorbeeld van zijn kunnen zijn gravure van Pehr Gabriel Wickenberg naar binnen, die hij maakte in 1877; hij was toen 21 jaar.

In datzelfde jaar, 1877, maakte hij ook een houtgravure van Spinoza voor een overdruk van het artikel van
Klas Pontus Arnoldson (1844-1916), dat deel uitmaakte van een werk Verkligheten [Werkelijkheid] uit 1877, waarin het de pp. 97—112 telde. [Cf.]
Zie over Klas Pontus Arnoldson ook deze pagina en deze bij  Nobel-Prijzen.
Het essay werd datzelfde jaar ook apart uitgegeven en dat met het Spinoza-portret:

Klas Pontus Arnoldson, Benedict Spinoza. En uppsats. (Aftryck ur manadskriften Sanningsökaren [Overdruk uit het manuscript Waarheidszoeker.]) Upsala: Almquist & Wiksell. 1877. [Cf.]
In een advertentie voegde de uitgever eraan toe; 8:o, 16 s.
o. 1 portr. Upsala, E.[Esaias] Edquist. 50 öre.  [Cf.]


Op internet is slechts deze heel slechte kopie met heel weinig pixels van de houtgravure door Emil Behrens te vinden op de website van Spinoza Kring Lier. Jammer dat er geen betere kopie gemaakt is, maar het is niet anders.

donderdag 11 juli 2019

Poging om vanuit #Spinoza tot een beter begrip van het fenomeen religie te komen



 
 

Het voert mij te ver om de enigszins formalistische benadering van Neerhoff en Bakker van commentaar te voorzien. Ik volsta daarom slechts met het geven van de links naar hun artikelen.
Toch één ding dat  mij opviel: in hun eerste artikel onderscheiden Neerhoff en Bakker bij Spinoza enerzijds superstitie en daarnaast alleen zijn filosofische 'vera religio'. Maar Spinoza onderscheidt daartussen ook de (traditionele) godsdiensten die hij een belangrijke maatschappelijke rol ziet vervullen (bevorderen van gehoorzaamheid van de burgers aan de staat). Daar hebben Neerhoff en Bakker geen oog voor.

Bij de reactie van Toon van Eijk verwijs ik slechts naar mijn blog van 18 januari 2018 over diens Spinoza in het licht van bewustzijnsontwikkeling: "Een voorbeeld van Maarten van Buuren’s verderfelijke invloed."

Karel D’huyvetters is in “God is groter” NIET de spreekbuis van #Spinoza


In het blog van 9 juli 2019 signaleerde ik en gaf ik de gegevens over het boekje van
Karel D’huyvetters, God is groter. Het testament van Spinoza. Werchter: Uitgeverij Coriarius, 2019, isbn 9789082602197, 36 blz.

In een volgend blog zou ik mijn leeservaring en recensie brengen. Ik heb daarover nog even geaarzeld, maar hier breng ik dan toch mijn leeservaring en opmerkingen. Zoals uit de titel van dit blog al blijkt is mijn eindoordeel nogal streng negatief.

Om te beginnen: ik ben nu pas in staat mijn leeservaring te geven van dit boekje – het is het eerste dat ik sinds een maand na mijn ziekte las en het was mij in eerste instantie een genoegen. Ik vind het knap - en moedig ook - zoals Karel het “waagt” namens Spinoza in zijn eigen woorden (hij geeft geen of nauwelijks letterlijke citaten van Spinoza) de hoofdlijnen van Spinoza ruim samen te vatten. Ik zou het niet kunnen en ook niet durven.

Het werkje laat zich in één ruk goed lezen en geeft in het algemeen zo lijkt het een helder beeld van Spinoza’s filosofie. Ik zeg "in het algemeen” en “zo lijkt het”, want heb wel een aantal kanttekeningen – en niet zo geringe ook.

Ik heb een aantal kritische opmerkingen, waarvan ik de zwaarste en ernstigste, waarop ik mijn eindoordeel baseer, voor het laatst bewaar.

Waarom Karel als titel koos “God is groter” is mij niet duidelijk geworden. ‘Groter’ dan wat? Groter dan de religieuze God? Zoekt hij een tegenstelling met het islamitische Allahoe akbar (God is groot)? Op blz. 11 noemt hij God groter dan de door de godsdienstige verbeelding verzonnen God, maar dat vind ik geen sterk beeld. Voor mij blijft die titel daarom een raadseltje.

Op blz. 10 schrijft Karel: “Ze [de godsdiensten] kunnen geen enkele zinvolle rol spelen in de samenleving en behoren strikt tot de persoonlijke levenssfeer.” Hier spreekt Karel voor zichzelf en niet voor Spinoza, die immers wel degelijk een maatschappelijke rol van betekenis zag voor de godsdiensten die kunnen bijdragen tot de gehoorzaamheid van de bevolking aan de staat, zoals hij in de TTP en ook de TP uitlegt.

Op blz. 20 legt hij Spinoza het begrip “natuurlijke selectie” in de mond en laat hij hem zeggen dat daardoor de “enorme diversiteit van soorten” ontstond. Dat had hij niet moeten doen: alsof Spinoza de ontdekking van Charles Darwin voorzag. Ook als eventuele knipoog waarmee hij dan zou aanduiden dat Darwins leer prima in Spinoza’s wereld- en natuuropvatting past, vind ik die opmerkingen niet geslaagd.

Op diezelfde blz. 20 speelt hij met de gedachte dat er op elk moment ontelbare mogelijkheden zijn – en dat de dingen dus anders geweest hadden kunnen zijn; hetgeen hij vervolgens weer ontkent: want “er is maar één geschiedenis” en “het universum dat er nu is en voortdurend verandert, is het enige dat werkelijk bestaat." Die gedachte van telkens “ontelbare mogelijkheden” vind je uitdrukkelijk niet bij Spinoza.

Dan kom ik nu op mijn hoofdbezwaar tegen Karels tekst. Heel vaak, op wel vijftien plaatsen, kom je in enige vorm zijn bewering tegen dat God - of de substantie - en het universum equivalent zijn. Wel 15x! En dit is volstrekt niet hoe Spinoza hierover dacht. Eenmaal heeft Spinoza het over het universum: in brief 64 aan Tschirnhaus, waarin hij als voorbeeld van een middellijke oneindige modus in de uitgebreidheid geeft: facies totius universi. Wat hij in het scholium bij lemma 7 in zijn zgn. kleine fysische intermezzo tussen de stellingen van 2/13 en 2/14, schrijft over dat de totale wereld of natuur als een enkele individu kan worden gezien, welks delen, d.w.z. lichamen, op oneindige wijze wisselen zonder een verandering van het gehele individu, zou je kunnen lezen alsof hij het daar over het universum heeft. Maar dat is bij hem dus niet hetzelfde als God. Het universum bestaat uit delen, God of de substantie is ondeelbaar. God is de natura naturans, het universum behoort tot de natura naturata. De laatste is ‘in’ God, maar is niet helzelfde als God. Hier maakt Karel, die dit vergaande onderscheid niet lijkt te zien, zo’n fundamentele vergissing en dat telkens met nadruk weer herhaald, dat ik moet concluderen dat hij niet namens Spinoza spreekt, waar hij dat – in zijn overmoed – wel pretendeert. Een jammerlijk grote fout.

[later, 25-1-2020, toegevoegd:]





Hasana Sharp op APA-Blog: Women in Philosophy: Why #Spinoza and Feminism? Nu ook in het Spaans.


Op 13 maart 2019 had Hasana Sharp op het APA-Blog een artikel over "Women in Philosophy: Why Spinoza and Feminism?" Dat ik dit nu nog vertel, komt doordat Alfredo Lucero Montaño (van het Mexicaanse Spinoza-blog Spinozianas) het artikel in het Spaans vertaalde voor het e-journaal Reflexiones Marginales gepubliceerd door de Facultad de Filosofía y Letras (FFyL) van de National Autonomous University of Mexico (UNAM). Hij bracht het uiteraard ook op zijn eigen blog en stelde het op prijs als ik dat hier zou melden. Wat ik dus hier nu doe.

woensdag 10 juli 2019

Eergisteren verscheen in Frankrijk van Patrick Olivero, Les états du droit chez #Spinoza


Patrick Olivero, Les états du droit chez Spinoza. SAS JMG ÉDITIONS Le Temps Présent, 08/07/2019 - 130 pages

Alexander Douglas over de logica achter #Spinoza’s geometrische methode


Alexander Douglas, Lecturer in Philosophy, University of St. Andrews [website: https://axdouglas.com/], had gisteren op medium.com het artikel
Alexander Douglas, Spinoza, Logic, and Geometry.

Het is geen eenvoudig artikel, vergt enige kennis van wiskunde en logica, maar levert interessante informatie over de aangesneden kwestie. Het begint aldus
George Henry Lewes — the husband of the first translator of Spinoza’s Ethics into English — tried to explain why Spinoza was wrong to take geometry as a model for metaphysics:

Geometry never quits the sphere of its first assumption, that its axioms retain their necessary clearness, and its consequences their necessary truth. It begins with lines and surfaces, with lines and surfaces it ends; it is a purely subjective and deductive science (‘Spinoza’s Life and Works’, Fortnightly Review (1843), 214).
Dat maakte mij geïnteresseerd in Lewes’s artikel, waarbij ik ontdekte dat Alexander Douglas een foute verwijsplaats gaf: ‘Spinoza’s Life and Works’ verscheen niet in Fortnightly Review in 1843 [dat bestond toen nog niet], maar in Westminster Review Vol 39 [in May 1843], 372-407 [cf. Hathitrust]

George Henry Lewes schreef jaren later een tweede artikel, “Spinoza,” dat wel verscheen in Fortnightly Review in Vol. 4 (1866), 385-406 [cf. Hathitrust]
Het gegeven citaat is echter in geen van beide artikelen te vinden. Het gegeven paginanummer strookt trouwens ook niet met de paginanummers van beide artikelen. Dus waar heeft Alexander Douglas het citaat vandaan?

Verder zoeken via Wayne I. Boucher, Spinoza in English: A Bibliography from the Seventeenth Century to the Present. BRILL, 1991 [cf. books.google] liet zien dat het volgende boek “Ïncludes a chapter on Spinoza, Vol 2, pp. 160-225” Hier komt het gegeven paginanummer in beeld. Het gaat om:
 


George Henry Lewes, The History of Philosophy from Thales to Comte. London: Longmans, Green and Co., 1871, Vol II: Modern Philosophy; Second Epoch: The Subjective Method carried to its extreme results in Pantheistic Idealism. Chapter 1 Spinoza. I His Life, p. 162; II His Doctrine, p. 180 p. [cf. archive.org]– en hier is dan het gezochte citaat te vinden op p. 215 [Douglas zal een andere editie hebben geraadpleegd.]
Hele stukken tekst komen overeen met de bovengenoemde eerdere artikelen over Spinoza, maar voor dit laatste boek over de geschiedenis van de filosofie, heeft Lewes er teksten bijgevoegd, zoals o.a. dit citaat. Waarvan akte.
Slordig zoals Alexander Douglas het citeerde. Maar ik heb er een en ander door geleerd [en overweeg een keer een blog over George Henry Lewes te maken].