Ook #Spinoza in “De boekhandel van de wereld”

In het voorjaar van 2019 verscheen

Andrew Pettegree & Arthur der Weduwen, The Bookshop of the World. Making and Trading Books in the Dutch Golden Age. Yale University Press, 2019, cf. books.google.

Gisteren, op 30 oktober 2019, verscheen een bespreking door René van Stipriaan in The Low Countries: “How Amsterdam Became the Bookshop of the World.”

Intussen verscheen ook al de Nederlandse vertaling

Andrew Pettegree & Arthur Der Weduwen, De boekhandel van de wereld: drukkers, boekverkopers en lezers in de Gouden Eeuw. vertaald door Frits van der Waa. Atlas Contact, 2019, cf. books.google

Omslagbeeld: Adriaen van Gaesbeeck, Jongeman in een studeerkamer [Rijksmuseum, Amsterdam]

Paul van der Steen had 30 maart 2019 in Trouw al een bespreking: ‘De boekhandel van de wereld’ is een geslaagd ambitieus boek.

Er is in het boek ook aandacht voor Spinoza en diens Tractatus Theologico-Politicus, "een van de beruchtste uitgaven van de zeventiende eeuw.”

David Wollenberg bracht zijn PhD.-dissertatie over #Spinoza naar academia.edu

David Wollenberg [University of Chicago PhD, published works on Nietzsche and Spinoza. Supervisors: Robert Pippin, Yitzhak Melamed en Nathan Tarcov].

Naar zijn Nietzsche & Spinoza-studies verwees ik in div. blogs [cf., cf. en cf.].

Hij bracht onlangs zijn dissertatie naar academia.edu, waarvan ik hier graag melding maak.

David L. Wollenberg, Desire & Democracy: Spinoza and the Politics of Affect. Ph.D-Dissertation, Univ. of Chicago, June 2012 cf. academia.edu

Abstract: Rational actors are all alike, but every passionate subject is enslaved in his own way; with apologies to Tolstoy, such is how human life can appear in Spinoza’s philosophy. Man as a rational being has a highest good, the intellectual love of God, which as the ultimate achievement of thinking expresses our innate being with apparent universality. In this sense, Spinoza is the quintessential rationalist: only reason expresses our true nature and the power of our minds, and only insofar as we are reasonable do we truly agree with one another.  But in reducing the essence of the human mind to reason alone, Spinoza comes to explain the passions—the element of humanity that is, though not the highest, nonetheless the most frequently manifest—as the result of external causes.  And so our affective make up, our actual constitution, becomes in practice largely a product of those foreign forces that batter, mold, and shape us. We become, in one commentator’s choice phrase, the “Spielball der ihn umgebende Kräfte.”  This second nature, as it were, hardly expresses our own true nature at all.

Italiaans boek over politiek en religie - en vrijheid - bij #Spinoza

Marco Iannucci, Libertà, politica e religione in Spinoza: Saggio sul Trattato teologico-politico e sul Trattato politico. Milano: Mimesis, 17 aprile 2019

11 nov. 2019 viert 't Belgische Klara 200e verjaardag van George Eliot, vertaalster van #Spinoza's Ethica

7 nov. 2019 in 't AMC: #Spinoza lecture door dr. Jeffrey D. Blume

Roel van Oosten componeerde “Sacrifice and Freedom” op teksten van #Spinoza

voor Vocalise.

Vocalise is een algemeen gemengd koor in Ede met 30-35 leden dat in 2019 25 jaar bestaat. Dirigent is Gerrit Maas. Op 16 november (in Bennekom) en 17 november (in Renkum) worden twee concerten gegeven in het teken van het lustrum. Het thema van dit concert is “Verlichting en Bevrijding.”

Uitgevoerd wordt onder meer "Sacrifice and Freedom" dat speciaal voor Vocalise gecomponeerd werd door Roel van Oosten voor gemengd koor met piano en slagwerk. Het stuk gaat over verlangen naar vrijheid als die je afgenomen wordt en teksten van Spinoza. het beleeft dan zijn wereldpremière. [Cf. en cf.]

De compositie staat nog niet vermeld op de website van Roel van Oosten.  
Zie ook Ede.stad.nl

Alexander Douglas laat Christoph Wittich met zijn #Spinoza-kritiek aan het woord

Op 26 mei 2019 had ik het blog: Christoph Wittich (1625-1687) en zijn Anti-Spinoza

Vandaag ontdek ik dat Alexander X. Douglas, Lecturer in Philosophy, University of St. Andrews [personal website], over wie ik vaker een blog had [cf.], deze maand enige blogs aan Wittich's Anti-Spinoza wijdde.

Op 10 okt. 1019 bracht hij zijn "draft translation of the preface to Christoph Wittich’s Anti-Spinoza, entitled ‘On the Method of Demonstration’. Wittich criticises Spinoza’s use of the synthetic method, and this ends up being the basis of his criticism of the Ethics in general."

Op 13 okt. 2019  kwam hij met: "More of Wittich’s Anti-Spinoza: the Criticism of Ethics, Part 1, Definition 3"

Douglas vertaalt Wittich, laat dus Wittich aan het woord, zonder enig commentaar op zijn betoog te geven. Ik ben benieuwd hoe hij hiermee verder gaat.

"Wijs sterven" - met Filosofie Magazine; of liever - met #Spinoza - "wijs leven"?

blokfluitisten Heiko ter Schegget & Benny Aghassi
in de Sonatina, waarmee J.S. Bach de Actus Tragicus ("Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit"), BWV 106, begint.

Eerste aanleiding voor dit blog is het nieuwe nummer van Filosofie Magazine, dat als thema heeft: Wijs sterven. Lees hier het voorwoord, dat begint over de Actus Tragicus en zie hier de index van het nummer. In de titel van dit blog contrasteer ik dit thema uiteraard met Spinoza's adagium of stelling in Ethica 4/67: “De vrije mens denkt aan niets zo weinig als aan de dood, en zijn wijsheid is geen nadenken over de dood maar over het leven.” [Vert. Steenbakkers]

Tweede aanleiding: vandaag heb ik om persoonlijke redenen iets van treurmuziek nodig; daarom dit begin van deze volgens velen mooiste cantate van Bach - deze begrafeniscantate. Beluister desgewenst hier de hele cantate door de Nederlandse Bachvereniging, o.l.v. dirigent Jos van Veldhoven. Hierna de notenbalken van de sonatina

Even geen #Spinoza. Vanavond op NPO2: programma over de Portugese Synagoge

Alevering 3 van Waldemar Torenstra’s “Verborgen verleden van Nederland” op NPO2 om 21:05 uur, zal gaan over de Portugese Synagoge. 

Waldemar Torenstra in gesprek in de Portugese Synagoge van Amsterdam

“De Portugese Synagoge staat al sinds 1675 als tempel midden in het Amsterdamse leven. Waar de Portugese joden ooit werden verdreven uit Spanje en Portugal, vonden ze in Amsterdam een nieuw thuis. Maar de leden van de synagoge keken altijd verder, over de muren van de synagoge heen, de stad in, de grenzen over. Menig Portugees joodse familiegeschiedenis wordt dan ook opgevrolijkt door verhalen over woeste piraten, messiaanse rabbijnen en wereldreizigers. En precies daarom is de Portugese Synagoge, ondanks vervolging, ondanks de gruwelen van de Tweede Wereldoorlog, allereerst een plek van leven.”

Pierre Ansay komt weer met een boek over #Spinoza

Johan Velter wees me op het verschijnen van dit nieuwe boek over Spinoza

Pierre Ansay, Le Cœur de Spinoza. Vivre sans haine. Editeur: Couleur Livres, Publié le 15-10-2019

Ik wijs er op dat Pierre Ansay een veelschrijver is die o.a. al veel over Spinoza heeft gepubliceerd, zoals [andere werken noem ik hier niet]:

●  Spinoza peut nous sauver la vie. Traité de philosophie pratique (2011)
●  Gaston Lagaffe philosophe. Franquin, Deleuze et Spinoza (2012)
●  Nos devenirs spinoziens, fraternels et anarchistes (2013)
●  Spinoza au ras de nos pâquerettes (2016)
●  Restons stoïques face à ce monde inquiétant. Épictète et Spinoza peuvent nous y aider (2017)

Over Friedrich Wilhelm Schelling's kritiek op #Spinoza

Friedrich Wilhelm Schelling (1775 - 1854), ca. 1800 geschilderd door Christian Friedrich Tieck

cf. tekst op academia.edu

Willi Goetschel over Heinrich Heine's #Spinoza

Eerst schreef Willi Goetschel, hoogleraar Duits en filosofie aan de universiteit van Toronto

Willi Goetschel, “Heine's Spinoza," in: Idealistic Studies 33, no 2-3 (2003), pp. 207-21

En vervolgens ook nog eens uitgebreid over Heine in de laatste hoofdstukken van zijn

Willi Goetschel, Spinoza's Modernity: Mendelssohn, Lessing, and Heine [Madison: Unversiy of Eiscinson Press, 2004]

Dit jaar verscheen van hem

Willi Goetschel, Heine and Critical Theory. Bloomsbury Academic, 21-02-2019 – books.google

De eerste alinea van de bespreking van Anthony Phelan die vandaag op NDPR verscheen, luidt :

Heinrich Heine, German Jewish poet and essayist, has figured significantly in Willi Goetschel's work on what he has called 'the invention of modern Jewish thought', as the writer who mediated and in some measure liberated the critical force of Spinoza's thought. In resourcing a critique of Hegel from Spinoza, Heine appears as the thinker who was able to disturb an assimilationist settlement of the 'Jewish problem' in German culture. In this new book, Goetschel returns to Heine in the philosophical contexts he has considered before; the comic turns and ironic performances of Heine's Pictures of Travel, in particular, but also of his History of Religion and Philosophy in Germany and the studied frivolities of his memoir of Ludwig Börne, are drawn into an exposition that suggests ways in which Heine allows for and makes sense of significant later figures in a critical tradition -- first Marx and Nietzsche, then Freud, Adorno, Horkheimer, Walter Benjamin, Fromm and Marcuse, and even Foucault and Derrida. Throughout, Heine's engagement with Spinoza provides the critical impulse for an historical elucidationc of these varied critics and thinkers.

Cf, ook  blog van 24-04-2009: Heinrich Heine's (1797 - 1856) innovatieve Spinoza-interpretatie

Morgen verdedigt Yoram Stein aan de Univ. Leiden zijn proefschrift over #Spinoza

Zoals ik in mijn blog van 5 september 2019 al meedeelde: ”Yoram Stein hoopt 23 oktober 2019 te promoveren op Spinoza.”

Morgen is het dus zover.

De titel van zijn dissertatie luidt: Spinoza's Religion: The Importance of Religion in Spinoza's Thought and Its Implications for State and Society.

Yoram nodigde mij uit, maar ik ben jammer genoeg niet in staat erbij te zijn.

Ik wens Yoram via dit blog alle succes en een fijne dag toe.

Hierna de (Nederlandse) samenvatting van zijn proefschrift dat ik van hem ontving. Ik ben het nog aan het lezen en kom veel posities tegen, waar ik mij goed in kan vinden.

Vervolg op Hölderlins #Spinoza-Receptie

In vervolg op het blog van eergisteren, waarin ik bij het verschijnen van Rüdiger Safranski’s Hölderlin-biografie informatie bracht over Hölderlins Spinoza-Rezeptie, breng ik in dit blog aanvullende informatie (ik voegde trouwens ook info toe aan dat vorige blog).

● Ulrich Gaier, Hölderlin: Eine Einführung. Tübingen/Basel: Francke [Uni-Taschenbücher, #1731], 1993, - X, + 449 pp.

● Wolfgang Riedel, Deus sive natura: Wissenschaftsgeschichtliche Motive einer religionsphilosophischen Wende - mit Blick auf Hölderlin. In: Hölderlin-Jahrbuch 31 (1998/99), pp. 171-206

● Andreas Graeser, Studien zu Spinoza, Herder, Hölderlin und Hegel. Sankt Augustin: Academia Verl., 1999. - 135 pp.

● Johann Kreuzer, Hölderlin-Handbuch: Leben, Werk, Wirkung. Metzler, 2002 [Hoofdstukken bij Springer - PDF op BookSC]

De Biblioheek Digitale Etalages over: De Jeugdjaren van #Spinoza

Zo kan #Spinoza's TTP ook gebracht worden als: "Een" Theologisch-politiek Traktaat

[en dan die afbeelding...]

Een ebook in 't Engels voor € 0,49 bij een Italiaanse uitgever die erover schrijft:

Zal Rüdiger Safranski in zijn nieuwe biografie ook Hölderlin’s interesse in #Spinoza behandelen?

Nadat hij boeken had geschreven over Friedrich Schiller, over de romantici, over de vriendschap tussen Goethe en Schiller en tenslotte (misschien zijn magnum opus?) Goethe: kunstwerk van het leven, voegde Rüdiger Safranski aan deze reeks toe:

Rüdiger Safranski, Hölderlin. Komm! ins Offene, Freund! Biographie. Hanser, München 2019. 336 S

De uitgever: Dies ist die Geschichte eines Einzelgängers, der keinen Halt im Leben fand, obwohl er hingebungsvoll liebte und geliebt wurde: Friedrich Hölderlin. Als Dichter, Übersetzer, Philosoph, Hauslehrer und Revolutionär lebte er in zerreißenden Spannungen, unter denen er schließlich zusammenbrach. Erst das 20. Jahrhundert entdeckte seine tatsächliche Bedeutung, manche verklärten ihn sogar zu einem Mythos. Doch immer noch ist Friedrich Hölderlin der große Unbekannte unter den Klassikern der deutschen Literatur. Der 250. Geburtstag im März 2020 ist eine gute Gelegenheit, sich ihm und seinem Geheimnis zu nähern. Rüdiger Safranskis Biografie gelingt das auf bewundernswerte Weise.

Gisteren,  18 oktober 2019, had Hedwig Richter een bespreking in de Süddeutsche Zeitung [cf.]

Eberhard Geisler schrijft in de Frankfurter Rundschau over het boek [cf.]:

Wie tief bewegt war diese Lebensgeschichte doch! Hölderlin entstammte einer wohlhabenden schwäbischen Familie, die Staatsbeamte und evangelische Theologen hervorgebracht hatte. Der Heranwachsende sollte erfahren, dass die Sozialisation durch den allzu rigiden Pietismus Segen und Hemmschuh zugleich war, rasch überwunden und anders fruchtbar gemacht werden musste. Er litt lebenslang darunter, dass die eigene Mutter keinerlei Verständnis für seine dichterische Berufung hatte. Erst die kurze, unglücklich endende Beziehung zu der verheirateten Susette Gontard sollte ihm Liebe und seelischen Gleichklang bescheren.

In gewohnt kundig-bündiger Weise schildert Safranski die philosophischen Debatten der Zeit, in die Hölderlin zutiefst involviert war. Im Tübinger Stift freundete sich der Student mit Hegel und Schelling an und hörte später Fichte in Jena. Die Begeisterung für Spinoza führte die Zeitgenossen hin zu einer pantheistisch durchdrungenen Natur, von Fichte lernten sie die energische Selbstergreifung des Ich.

Friedrich Hölderlin zählt heute zu den bedeutendsten Lyrikern der Literaturgeschichte – und zu den umstrittensten. Nicht nur die Deutungen gehen weit auseinander, bereits die Lesart seiner Manuskripte wird seit einem Jahrhundert intensiv diskutiert. Und so ist auch die Geschichte der Hölderlin-Editionen eine umkämpfte Angelegenheit, von der Wiederentdeckung durch die George-Schule bis hin zur Revolution in der Folge der 68er Jahre. Als Michael Knaupp 1992 seine dreibändige Ausgabe begann, wurde diese von der Kritik als Meilenstein gefeiert. Diese „vorzüglich erarbeitete Werkausgabe“ (Süddeutsche Zeitung) wird zum 250. Geburtstag des Dichters in einer preisgünstigen Sonderausgabe endlich wieder vorgelegt. [de.Amazon]

Voor Hölderlin’s spinozisme verwijs ik naar het blog van 18-06-2011: “Friedrich Hölderlin (1770 - 1843) Lessing war ein Spinozist” en naar

● Mark R. Ogden, Amor dei intellectualis: Hölderlin, Spinoza and St. John. In: Deutsche Vierteljahrsschrift für Literaturwissenschaft und Geistesgeschichte, September 1989, Volume 63, Issue 3,  pp 420–460 [Springer - PDF te vinden op BookSC]]

Abstract: Der Aufsatz versucht, Hölderlins Hyperion-Roman als bedeutende Vorwegnahme des johannesisch gefärbten Spinozismus von Novalis, Schleiermacher und F. Schlegel zu lesen. Spinozas Lehre, “die intellektuelle Liebe Gottes” sei ein Teil der unendlichen Liebe, “womit Gott sich selbst liebt,” bietet den Ansatzpunkt für das Verständnis dieser frühromantischen Spinoza-Rezeption und liegt dem ganzen Hyperion zugrunde

En haal ik naar binnen de inleiding van

● Margarethe Wegenast, Hölderlins Spinoza-Rezeption und ihre Bedeutung für die Konzeption des »Hyperion«. Tübbingen: Niemeyer, 1990 -277 pages; reprint Walter de Gruyter, 2013 - books.google

Nog een Master Thesis over #Spinoza's God

Komaan, maar weer eens Masterthesis doorgegeven die ik op mijn zoektocht tegenkwam: 

Tania Norell, A Comprehension of Spinoza's God. Through the Dichotomy of Labels. Master Thesis Lund University Sweden, CENTRUM FÖR TEOLOGI OCH RELIGIONSVETENSKAP, 2015 [cf. & PDF] 

Abstract:

The 17th century philosopher Spinoza is known for his concept of God as One Substance, God or Nature and therefore considered as a monist and categorized as a naturalist. He has been labeled an atheist and God-intoxicated man, as well as a determinist and pantheist, which I perceive to be dichotomies. The problem, as I see it, is that Spinoza’s philosophy and concept of God has mainly been interpreted through a dualistic mind-set, traditional to philosophers and theologians of the West, but Spinoza has a monistic worldview, and this has consequences in regards to the comprehension of what Spinoza’s concept of God entails and what a relationship “with” God implies. The labels panentheist and necessitarianist are discussed and the label of theologian argued. The thesis methodology is constructive because the purpose is to provide a theoretical foundation that has the potential to be applied in dialogues about God between the vast varieties of believers and non-believers alike, as well as across boundaries of contradicting worldviews and academic disciplines, and this focus on functionalism is inspired by a theory that calls for the furthering of inter-disciplinary dialogue between the subject areas philosophy of religion and theology specifically. My personal worldview is that there might well be One Substance, God or Nature, but that does not necessarily mean that there is one truth that is valid, but rather that all truth claims may be of value. The thesis therefore provides yet another lens through which one can view and relate to the attitude of there being an “Other” or “others.” 

Gordon C. Wickersham (1926 – 2013) had bewondering voor én moeite met #Spinoza's concept of God's infinity.

Steeds meer worden ook vroegere theses door universiteiten op internet gezet. Zo kwam ik heden tegen deze MA-thesis uit 1951 van

Gordon Clement Wickersham, Spinoza's concept of God's infinity. MA-Thesis. Boston University, 1951 [cf. & PDF]

Ik citeer hier zijn slotconclusie: Abstract. Interessant om te zien hoe een christelijk gelovige niet uit de voeten kan met Spinoza’s filosofie. De allerlaatste alinea haal ik naar voren – die verklaart mijn blogtitel. De auteur toetst Spinoza aan “the real teachings of Christianity”, zoals hij het in zijn thesis diverse alen verwoordt, wat uiteindelijk leidt tot

Spinoza's concept of God's infinity is perhaps the greatest concept held about God. It is exalting to think about the Infinite God. That Infinite God can achieve real meaning, however, only as he is the Perfect Person. Perfect Personality does not limit the being of God. This is the highest concept of God possible. The highest function of man is to participate in the Infinite Love of the Infinitely Perfect Person of God.

Toen ik verder zocht op zijn naam, stuitte ik op deze obituary En daarna pas merkte ik - liet Google mij zien - dat ik op 8 oktober 2018 reeds ’t blog had: MA-1951-thesis over “Spinoza's concept of God’s infinity” -#Spinoza.

Toch haal ik zijn abstract alsnog naar binnen.

#Spinoza & Spinozistic Life Form

Daar Ursula Renz & Barnaby Hutchins eerder  deze maand zouden spreken bij de Spinoza Circle of London over "Spinoza on Human Subjectivity and the Notion of God’s Intellect" [Cf. & cf.], ontdekte ik haar project "Spinozistic Life Form" aan het Institute of Philosophy / Alpen-Adria-Universität Klagenfurt - wat ik hier graag doorgeef.

Aanvulling Bibliografie Hegel & #Spinoza [16]

Het vorige blog met de Bibliografie Hegel & Spinoza [15] zit zo vol, dat ik er niets meer aan toegevoegd krijg. Niet dat ik de opzet had en de indruk heb dat ik een volledige bibliografie heb, maar ik denk dat ik weinig mis.

Zoals ik in het blog van 24 september 2019 schreef, was de aanleiding voor het aanleggen van deze verzameling, het feit dat in Bilthoven een cursus gaat over Hegel, waarbij het straks ook over zijn lezing van Spinoza zal gaan. Daar loop ik met mijn blogs op vooruit…

Naar aanleiding van een mail gisteren over waar zijn uitspraak te vinden was: “Das Wahre ist das Ganze,” ging ik op verder onderzoek uit, naar teksten over wat hij ermee bedoeld kon hebben. En daarbij stuitte ik op een recent hoofdstuk waar ik niet omheen kan en dat ik aan de lijst wil toevoegen. Maar zoals al gezegd, mijn vorige blog zat al zo vol, dat het vastliep, zodat ik besloot tot dit aanvullende blog, waaraan ik ook eventuele latere interessante vondsten kan toevoegen.

● Holger Gutschmidt, »Hegel gegen Spinoza … und gegen Hegel. Hegels späte Kritik an der Substanzphilosophie und sein eigener Übergang von der „Substanz“ zum „Subjekt“,« in: Jindrich Karásek, Lukàs Kollert & Tereza Matejckova (Hrsg.), Übergänge in der klassischen deutschen Philosophie [Series: Jena-Sophia: Studien und Editionen zum deutschen Idealismus und zur Frühromantik, Volume 18]. Wilhelm Fink, 2019 – PDF Inhalt – PDF Vorwort door Jindřich Karásek. Daarin is te lezen:

Der Beitrag von Holger Gutschmidt ist dem bereits angesprochenen Problem der dreiteiligen Gliederung des hegelschen Systems gewidmet. Es ist Gutschmidt zufolge festzustellen, dass diese Gliederung bei keinem der unmittelbaren Vorgänger Hegels ein Vorbild findet. Gutschmidts These lautet, dass man eine gewisse Vorwegnahme dieser Gliederung in Spinozas Theorie der Erkenntnis von „Mens“, „Corpus“ und „Deus“ sehen kann. In diesem Zusammenhang bietet sich Gutschmidt zufolge eine Reihe von Parallelen an, die in dem Beitrag untersucht werden. Das Ziel dieser Untersuchung besteht darin zu zeigen, dass diese Parallelen das Verständnis von Hegels System und seiner Organisation zu erhellen vermögen.

Hieronder de eerste twee bladzijden (die bij Brill te vinden zijn; Brill Deutschland heeft de uitgave voor uitgever Fink verzorgd).

Op komst van Tinneke Beeckman, schrijfster over #Spinoza: Machiavelli's lef.

Tinneke Beeckman, Machiavelli's lef. Levensfilosofie voor de vrije mens. Amsterdam: Boom uitgevers, nov. 2019 - 240 blz.
Boom schrijft: Tinneke Beeckman schreef in 2012 het succesvolle Door Spinoza’s lens, waarin ze de hedendaagse wereld vanuit Spinoza’s denken belichtte. In haar nieuwe boek toont ze nu hoe Niccolò Machiavelli een gids voor de lezer kan zijn. Machiavelli’s werk biedt tal van ideeën om crises het hoofd te bieden. Hij leert hoe noodzaak het beste in mensen naar boven brengt, wat politieke deugdzaamheid betekent, en hoe het lot snel kan keren. Bovenal getuigt zijn denken van een aanstekelijk lef. Een lef om radicaal nieuwe ideeën te lanceren; om vrijuit over en tegen machthebbers te spreken; en om zonder fatalisme voor vrijheid te strijden. Machiavelli adviseerde machthebbers, maar hij was ook een republikeinse liefhebber van de vrijheid, met een groot hart voor zijn geboortestad Florence. Zijn werk belicht dus beide perspectieven: dat van machthebbers en dat van het volk. Beeckman bespreekt Machiavelli’s veelzijdige werk helder en nauwkeurig. En ze koppelt zijn ideeën aan een scherpe visie op de hedendaagse politiek.

Bibliografie Hegel & #Spinoza [15]

Hier volgt een opsomming van boeken, hoofdstukken en artikelen die “Hegel over Spinoza” (mede) tot onderwerp hebben. Een aantal is al in eerdere blogs aan de orde geweest; daar verwijs ik dan naar.

De volgorde is relatief toevallig – er zit geen strak systeem in – het is zoals ik het bij speuracties via Google tegenkwam. Een beetje heb ik chronologische volgorde nagestreefd, maar ook titels bij elkaar geplaatst waar dat mij passend leek. Uiteraard heb ik gespeurd in de Duitse Spinoza Bibliografie, maar ik had meerdere ingangen bij mijn speurwerk.

Eén ding is duidelijk: het onderwerp is zeer vaak aan de orde geweest.

Ik heb gekeken of ik net als bij de Hegelboeken van Charles Taylor en Frederick Beiser ook uit het Hegel-Handbuch van Walter Jaeschke tekst over Spinoza zou kunnen citeren. Spinoza komt wel vaak aan de orde, maar minder in aaneensluitende teksten. Dat heb ik dus nagelaten.

● Walter Jaeschke, Hegel-Handbuch: Leben - Werk - Schule. Stuttgart etc.: Metzler, 2003. - XIV, 585 pp.

Thierry Baudet creëert zijn eigen #Spinoza

Klik op deze videostill dan kom je bij zijn tweet met filmpje (dat zich niet liet embedden; dus doe ik het zo. Ik ga  niet alle fouten en verzinsels noemen.

Toevoeging 14 oktober 2019.
Ik kreeg het advies om mijn kanttekeningen toch te plaatsen, De reactie van greenways, maakt dat ik dit advies volg. [Oké, "ieder zijn eigen uitleg en duiding van Spinoza. Dus waarom ook niet voor Thierry Baudet?" Maar "uitleg en duiding" is iets anders dan onjuiste dingen zeggen, toch?]

“Hier achter de Nieuwe Kerk in Den Haag ligt het graf van de filosoof Baruch Spinoza ” zegt Thierry Baudet, terwijl hij omhoog komt bij het “grafmonument  voor Spinoza”.

Opm. Spinoza ligt daar echter niet begraven. Hij werd op 25 februari 1677 begraven in een huurgraf in de Nieuwe Kerk. [cf. dit recente blog]. Dat graf, waarin 7 mensen begraven waren, werd samen met naaste graven geruimd in 1738, de beenderresten werden verspreid in de tuin naast de kerk (waar is niet bekend). In 1927 werd door de Societas Spinozana bij de herdenking van Spinoza’s 250^e sterfdag ergens in die kerktuin een grafsteen gelegd, waarna in 1956 het grafmonument werd gecompleteerd [cf. dit blog: Spinoza's 'graf' of beter: herdenkingsmonument (2)]

“In 1670 publiceerde Spinoza zijn hoofdwerk: Het Politiek-theologisch Traktaat,” zegt Thierry dan.

Opm. 1. Het moet zijn: het Theologisch-politiek Traktaat - Tractatus Theologico-politicus [Kleinigheidje?]

Opm2. Thiery vergeet hier de Ethica, het "andere" hoofdwerk van Spinoza.

“Hierin betoogt hij dat burgers in een goede samenleving een First and second Amendment moeten hebben." Etc.

Opm. 1: De Amerikaanse First and second Amendment komen in de TTP uiteraard niet aan de orde. Het Eerste Amendement verbiedt het Congres om wetten aan te nemen die een staatsgodsdienst creëren of één godsdienst boven een ander plaatsen, het recht op vrijheid van godsdienst verbieden, de vrijheid van meningsuiting of de persvrijheid belemmeren of de vrijheid van vereniging hinderen. Het pleidooi van Spinoza voor de Libertas Philosophandi kan hiervan als voorloper worden gezien. Oké

Opm. 2. Het is een behoorlijk anachronisme om Spinoza, lang voor Montesquieu, als de werkelijke uitvinder van de ‘scheiding der machten’ voor te stellen. {Maar hierover is eventueel te discussiëren.]

Opm. 3. Het "recht om wapens te dragen" komt in de TTP NIET aan de orde, maar is als plicht voor de burgers in een Monarchie te vinden in het latere Politiek Traktaat. In hoofdstuk 6 over de "Monarchie" schrijft Spinoza in paragraaf 10 (ik neem de vertaling van dr. Willem Meijer [cf. PDF:

De krijgsmacht moet alleen uit burgers worden samengesteld, en dat wel zonder iemand daarvan vrij, te stellen. Derhalve moeten allen verplicht worden zich wapenen aan te schaffen en niemand als burger worden ingeschreven dan nadat hij zich het hanteeren der wapenen heeft eigen gemaakt en beloofd heeft zich op zekere tijden van het jaar daarin te oefenen. Nadat alsdan de soldaten van elke volksafdeeling (familia) in vendels (cohorten) en legerscharen (legioenen) zijn verdeeld, moet men geen hoofdman kiezen dan die den vestingbouw kent. Hoplieden en legerhoofden (kolonels in den tijd van de Witt. Vert.) moeten voorts voor hun leven gekozen worden, maar wie de geheele krijgsmacht van een volksafdeeling in den oorlog aanvoert moet slechts voor een jaar tot dien rang verheven worden en evenmin in het opperbevel worden bestendigd als later daartoe weer verkiesbaar zijn. Zulke mannen moeten gekozen worden uit de Raadslieden des Konings (waarover in art. 15 en vlgg. wordt gesproken) of uit hen die dat ambt vroeger hebben waargenomen.

 

Anthony Gottlieb's Five best books on God, begint met #Spinoza

Wanneer deze pagina op FiveBooks geplaatst is, weet ik niet, maar ik vind wel aardig hiernaar alsnog te verwijzen, daar Gottlieb uitgebreid op de TTP ingaat. Hij begint zo: "The first book that I’ve chosen is from a long time ago: 1670. It was written by Spinoza and published after his death." Dat laatste is onjuist, maar verder zegt hij er ware dingen over.

Dit blog over Hegel & #Spinoza [14]

Voor ik in een - voorlopig - laatste blog een bibliografie breng van literatuur over Hegels Spinoza eerst hier nog een overzicht van eerdere en vervolgens de recente blogs over Hegel & Spinoza:

blogs op Spinoza.blogse.nl

● Blog van 26-05-2009: Slavoj Zizek (1949) over Spinoza en (Franse) spinozisten [ over hoe Zizek Spinoza leest vanuit Hegel en Lacan en de Franse spinozisten ziet als een ‘radicaal anti-Hegelianisme’]

● Blog van 07-04-2010:  Omnis determinatio negatio est

● Blog van 20-05-2011: Philosophieren ist spinozieren (G.W.F. Hegel)

● Blog van 27-04-2011 Hippolyte Taine (1828 –1893) gezakt wegens zijn Spinozisme [wegens zijn “Hegel est un Spinoza multiplié par Aristote.”]

● Blog van 22-01-2012: Theoloog Tholuck werd aanleiding dat Hegel zich fel tegen Spinoza keerde

● Blog van 14-05-2012: Hegel aut (of) Spinoza - niet Hegel sive (oftewel) Spinoza [over de vertaling van Pierre Macherey’s Hegel ou Spinoza, als Hegel or Spinoza.]

● Blog van 18-04-2013: Is een ware uitleg van Hegel te geven zonder Spinoza? [Over het boekje van Herman van Erp, Hegel [Boom & LannooCampus, 2013], waarin de naam van Spinoza niet voorkomt]

● Blog van 05-05-2014: Akosmisme? Zoals God in Spinoza's Kosmos en in ons zit, verdwijnen de Kosmos en wij juist niet maar lichten zeer helder op [Enthousiast blog over Jason Dockstader, "The Day in Which All Cows Are White: Spinoza’s Acosmism in Another Light."]

● Blog van 02-06-2014: Willen we meer of minder Hegelen?

● Blog van 21-09-2014: Alexandre Kojève (1902 – 1966) legt uit hoe "Spinoza's system is the perfect incarnation of the absurd" [Over Spinoza in An Introduction to the Reading of Hegel, Ithaca, NY: Cornall University Press, 1969]

● Blog van 17-03-2015: To take Spinoza seriously is actually to be — or to become — mad... [Alexandre Kojève]  [over David Campbell, "Louis Althusser and the End of Classical Russian Marxism: Spinoza, Hegel and the Critique of Dogmatic Marxism"]

● Blog van 06-05-2015: 'Tussen Spinoza en Hegel'

● Blog van 28-01-2016: Breviarium Spinozanum: 'absolutus' & 'absolute' bij Spinoza [1] [o.a. over Hegels ‘Absolute Idee’ of de ‘Absolute geest’]

● Blog van 16-10-2015: 'Studia Hegeliana'-themanummer over Spinoza

In aansluiting op dit laatste blog volgt hier méér info over Studia Hegeliana:

Affiche #Spinoza-dag 2019

Theaterstuk Le problème Spinoza

Op 20 en 21 november 2019 gaat in Hôtel de ville de Saint-Maur-des-Fossés het theaterstuk Le problème Spinoza (naar het boek van Irvin Yalom)

Kuno Fischer (1824 – 1907) schreef uitgebreid over Hegel en over #Spinoza [13]

Kuno Fischer was een Hegeliaanse neo-Kantiaan, zoals Beiser hem typeert in zijn

Frederick C. Beiser, The Genesis of Neo-Kantianism, 1796-1880, 2014 [Een indruk van ’t boek geeft ‘t review op NDPR - PDF’s te vinden van ’t hele boek en per hoofdstuk op BookSC]

Chapter 5, “Kuno Fischer, Hegelian Neo-Kantian,” discusses the early philosophical development of Kuno Fischer, who was a leading neo-Kantian in the 1860s. It focuses on Fischer’s attempt to synthesize Kant and Hegel, and his ambivalent attitude towards Kant’s philosophy. Fischer sometimes Kantianized Hegel and sometimes Hegelianized Kant. He never resolved this tension in his philosophical development, and remained, due to his abiding Hegelianism, a reluctant neo-Kantian despite his pivotal role in the revival of Kant’s philosophy. [Cf. Oxfordscholarship].

Friedrich Nietzsche had zijn kennis van Spinoza vooral, of waarschijnlijk uitsluitend, gehaald uit Kuno Fischers Geschichte der neuern Philosophie.*) In de eerste jaren 1900 verscheen daarvan bij Carl Winter in Heidelberg een jubileumuitgave, bestaande uit 10 delen.

Advertentie uit: Bruno Bauch, Studien zur Philosophie der exakten Wissenschaften.
BoD – Books on Demand, 2015 [Nachdruck des Originals von 1911] [books.google]

Thierry Baudet begon in september een reeks documentaires over "De Gouden Eeuwen van Nederland" met daarin uiteraard #Spinoza

Vanmiddag had ik bezoek van Howard Spoelstra van de Spinoza Kring Limburg, die me dit vertelde.

#Spinoza-button met tekening van Kubiko Bakhar

#Spinoza werd in de Nieuwe Kerk in ’s-Gravenhage begraven in een huurgraf

Wim Goris deed (archief)onderzoek in Den Haag en schreef daarover voor de leestafel van Domus Spinozana aan de Paviljoensgracht in Den Haag een artikel over het graf van Spinoza  (in het Engels, daar de meeste bezoekers van het Spinozahuis uit het buitenland komen).  Hij stuurde mij een versie toe om te verspreiden via dit blog. Ik ontleen er voor dit blog enige gegevens aan.  Er volgt nog een artikel over het ruimen van het graf van Spinoza.

Tussen 20 februari en 18 maart 1677 werden zeven personen (twee vrouwen, drie kinderen en drie mannen begraven in huur graf 162; daarna werd een nieuw graf 163 geopend. Voor een volwassene diende  12 en voor een kind 3 gulden betaald te worden. Spinoza stierf 21 februari 1977. Op donderdag 25 februari 1677 werden drie mensen begraven: Maerijge van Tessel, een ongehuwde vrouw uit de Prinsestraat, een kind van Louis Lemans uit de Kalvermarkt en als derde Benedictus de Spinoza. Dat staat aldus genoteerd in het grafboek

den selfde dito is begraven

  benedictus Spinosa, woenede

           ouer de Hilge geest huigen (huisen)

12 – 0 - 0

Dat huurgraf bevond zich recht tegenover de preekstoel, onder de herenbanken.

Het artikel van Wim Goris heb ik als PDF hier geplaatst. De scan van het grafboek vindt u hieronder (als u erop klikt verschijnt het groter). Ik vind het knap dat iemand die notities kan lezen. Mij lukt dat niet.