dinsdag 31 december 2019

18 januari 2020-lezig door Eric Jorink over Adriaan Koerbagh, #Spinoza en de verhouding tussen Kerk en Staat in de 17e eeuw

De eerste lezing in het kader van de Koerbagh lezingencyclus tijdens de tijdelijke tentoonstelling “Adriaan Koerbagh 1633-1669, Eerherstel voor een Dwarse Denker” in het Spinozahuis Rijnsburg, werd  op 14 december gehouden door Henri Krop over “Koerbagh en tijdgenoten in relatie tot de verlichting.”

Ook in januari staat er weer een lezing gepland. Dit keer over de verhouding tussen Kerk en Staat en hoe de kerk in de 17e eeuw de wereldlijke autoriteiten beïnvloedde om onwelgevallige ontwikkelingen, zoals de publicatie van het werk van Adriaan Koerbagh en geestverwanten, een halt toe te roepen. De lezing wordt gegeven door Eric Jorink, hoogleraar aan het Leids Centrum voor Religiewetenschap en Onderzoeker bij het Huygens Instituut voor Nederlandse Geschiedenis.
De lezing wordt gegeven op zaterdag 18 januari 2020; aanvang 10.30 uur. De zaal is open vanaf 10.00 uur..
Locatie: De aula van de Wilhelminaschool, Kerkstraat 21 in Rijnsburg.
De lezing kan gecombineerd worden met een bezoek aan de tijdelijke tentoonstelling in het Spinozamuseum.
 Aanmelding via het inschrijvingsformulier op de website van de Vereniging.

Het humanistische Vlaanderen van #Spinoza


zaterdag 28 december 2019

Overzicht blogs over Hegels lezing van #Spinoza


Bij het afsluiten van dit jaar (en decennium), blik ik terug op een aantal overzichten dat ik samenstelde, waarbij vooral dat over Hegel’s lezen van Spinoza het uitgebreidst was. Ik geef dat overzicht hier onder de cover van een boek dat tien jaar geleden verscheen met deze intrigerende titel:
Jean-Clet Martin, Une intrigue criminelle de la philosophie. Lire la Phénoménologie de l'Esprit de Hegel. Paris: La Découverte, 10 septembre 2009 - books.google

vrijdag 27 december 2019

#Spinoza in Richard Maurice Bucke's Cosmic Consciousness

Deze tweet van Dr Peter Sjöstedt-H  bracht mij op dit boek dat me onbekend was;
Richard Maurice Bucke, Cosmic Consciousness: A Study in the Evolution of the Human Mind. E.P. Dutton and Company, Inc, 1901 - PDF cf ook archive.org. alwaar het review is te lezen:
The medical doctor, Richard M. Bucke, wrote this book in the year 1900. It has circulated among a small group of mystics and religious seekers ever since. In brief, Dr. Bucke proposes that all the religious leaders of all religions throughout all history began their missions with a common subjective experience that he calls 'Cosmic Consciousness.' He uses ancient texts by these religious leaders to clarify his position, and this occupies most of his book. Many readers say this is a brilliant book. Alan Watts, for example, was an advocate of this book. Dr. Bucke also believes many poets were blessed with this same Cosmic Consciousness, including Walt Whitman, who was a personal friend of Dr. Bucke.

Cosmic Consciousness: A Study in the Evolution of the Human Mind is a 1901 book by the psychiatrist Richard Maurice Bucke, in which the author explores the concept of cosmic consciousness, which he defines as "a higher form of consciousness than that possessed by the ordinary man". [Cf. wiki]

In deel 4 beschreef hij "Ïnstances of Cosmic Consciousness (zoals Buddha, Jezus Christus, Paulus, Mohammed e.a). Daaraan voegde hij een deel 5 toe:"Additional - Some of them Lesser, Imperfect, and Doubtful Instances (waaronder Mozes, Socrates, Pascal en Spinoza)
Hierna neem ik 't hoofdstuk over Spinoza eruit over

#Spinoza sive natura


donderdag 26 december 2019

Heine Siebrand schreef weer over #Spinoza


Dr. Heine Siebrand schreef ruim 30 jaar geleden de dissertatie "Spinoza and the Netherlanders. An Inquiry into the Early Reception of His Philosophy of Religion." [Van Gorcum, Assen, 1988]. Cf. blog van 20-10-2011: "Heine Siebrand over Spinoza als kerkverlater."

Na functies aan de universiteit koos hij voor het predikantschap. Momenteel is hij remonstrants predikant te Utrecht aan de Geertekerk. Vijf dagen geleden verscheen van hem

Heine Siebrand, Een neus voor god. Van Benedictus Spinoza tot Franca Treur. Samenwerkende Uitgevers VOF / Uitgeverij Genoeg, 20/12/2019 - 272 pagina's [cf. bol.com]


woensdag 25 december 2019

Voor #Spinoza was Christus' geboorte een gewone gebeurtenis

Het is mij niet bekend dat Spinoza in de TTP of zijn brieven iets schreef over de geboorte van Christus. maar uit wat Spinoza op 7 febr. 1676, een jaar voor zijn dood, aan Oldenburg schreef is zijn opvatting af te leiden: "Verder vat ik evenals gij het lijden, de dood en de begrafenis van Christus letterlijk op, zijn opstanding daarentegen symbolisch." In het eerste rijtje zal Spinoza toch zeker ook Christus' geboorte  hebben gedacht en alles wat er door de christelijke godsdienst van gemaakt is, als symboliek gezien hebben - geen aanleiding om van de kersttijd iets bijzonders te maken.


Ferruccio Busoni: Nuit de Noël. Equisse pour le Piano (Kind. 251; 1908), door Alexander Bildau, piano

dinsdag 24 december 2019

Andrea Sangiacomo over zijn #Spinoza on Reason, Passions, and the Supreme Good.

In het blog van 12 augustus 2019 kondigde ik de komst aan van het nieuwste boek van
Andrea Sangiacomo, Spinoza on Reason, Passions, and the Supreme Good. Oxford University Press, volgens welke het 19 December 2019 verscheen; volgens Amazon zal het 12 februari 2020 uitkomen en volgens book depository komt het op 26 december 2019 uit. Het is ook al gedeeltelijk in te zien via books.google,  dat in z'n geheel de Inleiding laat lezen, maar niet de Acknowledgements. Die laatste haal ik hier binnen via Amazon, daarna embed ik de Inleiding; beide teksten laten veel zien van Andrea Sangiacomo.
Volgens OUP:
  • First comprehensive reconstruction of the evolution of Spinoza's moral thought
  • Original interpretation of Spinoza's account of reason
  • Presents a new theory of the role of the passions in the ethical progress
  • Thorough study of Spinoza's moral thought across the entire corpus of his works
  • Integrates moral, political, epistemological, ontological, and metaphysical discussions

  • ["Van wie die merkwaardige cover is, kon ik nog niet achterhalen," schreef ik. Adèle Meijer en Howard Spoelstra wezen mij erop dat daarover in de voorlaatste alinea in onderstaande  Acknowledgements is te lezen.]

    zondag 22 december 2019

    Interview van Robert Wright met Rebecca Newberger Goldstein over #Spinoza


    "I often think that Spinoza is the logical development of Plato. It's that notion of making ethical progress by getting outside of yourself and identifying with the universe itself." [...] what are we fighting against in ethics? Well, we're fighting against our own human nature." [Rebecca Newberger Goldstein]

    woensdag 18 december 2019

    Over Frédéric Lordon's interpretate van #Spinoza

    Frédéric Lordon kwam met een van de meest suggestieve interpretaties van Spinoza. In zijn review in Agon. Qüestions Polítiques bespreekt Xavier Granell Oteiza twee centrale concepten bij Lordon: enerzijds het structuralisme van passies en voorts politiek als de kunst van het produceren van genegenheden. [Cf,]

    dinsdag 17 december 2019

    In Turkije verschijnt van Turan Tektaş #Spinoza

     

    Overmorgen gaat in Istanbul in de reeks Filosofen Spinoza verschijnen van

    Turan Tektaş, die al over veel filosofen schreef (cf.]

    Eerste nummer nieuw tijdschrift Symphilosophie met veel #Spinoza

     
    SYMPHILOSOPHIE: International Journal of Philosophical Romanticism is an online, open-access and peer-reviewed journal for new academic research on philosophical romanticism.
    Er gaat één nummer per jaar verschijnen
    SYMPHILOSOPHIE: International Journal of Philosophical Romanticism, Vol 1 (1919) [Cf. & PDF} gaat over Romantiek en Duits Idealisme - dus over de Schlegels, Novalis, Hölderlin e.a. - en hun verwerking van Spinoza.

    Ik beveel in het bijzonder aan:

    zondag 15 december 2019

    Carl Gebhardt, Johannes Monnikhoff en #Spinoza [2]

    In vervolg op het blog Carl Gebhardt, Johannes Monnikhoff en Spinoza [1] laat ik hier zien dat de in 1925 door Carl Gebhardt verzorgde Spinoza Opera (in 4 banden uitgegeven door C. Winter in Heidelberg)  door Google gescand gedigitaliseerd staan bij de Bodleian Libraries, University of Oxford. Om daar sneller toegang toe te vinden, maak ik daar een aparte pagina van (cf. straks de rechter kolom). Hier gaat het me om het eerste deel

    Voorafgaande een de Korte Verhandeling, brengt Gebhardt de
    "Korte Schetz der verhandeling van Benedctus de Spinoza, over God, den mensch, en deszelfs welstand. Bestaade in twee deelen met een anhangzel ager't zelve."
    Die Korte Schetz is echter niet van Spinoza, maar van Johannes Monnikhoff.
    Ik zie dit als nogal en blunder: De Opera Spinoza beginnen met een tekst van Monnikhoff.
    Ik had hier over het blog van 24-11-2012: De "Korte Schetz" is géén tekst van Spinoza. Daarin bracht ik de achtergrond en had ik die 'Korte Schetz' ook opgenomen, wat ik hier dus niet nog eens doe.

    donderdag 12 december 2019

    Vandaag geüpload video over City Center Apartment #Spinoza The Hague


    Carl Gebhardt, Johannes Monnikhoff en #Spinoza [1]

    In vervolg op het blog van 7 december 2019: "Monnikhoff, Johannes (1707-87) - bestrijder van Spinoza [een aanvulling]" wil ik in dit en een volgend blog laten zien hoeveel aandacht Carl Gebhardt besteedde aan deze Monnikhoff.
    In 1925 publiceerde Carl Gebhardt de Spinoza Opera in vier delen, In het eerste deel bracht hij de Korte Verhandeling, ook het manuscript van Monnikhoff. Daarover in een volgend blog meer.
    Een jaar later bracht hij

    Johannes Monnikhoff, “Beschrijving van Spinoza's leeven”, in: Chronicum Spinozanum, IV (1926), pp. 201-219.
    Ik haal hier zijn toelichting in de laatste alinea naar voren; daarna breng ik het hele artikel:
    Johannes Monnikhoff (1707-1787) , Stadtchirurg von Amsterdam, hat seiner Kopie der Korte Verhandeling, die sich heute als Handschrift Nr. 75 G 16 in der Koninklijke Bibliotheek in 's-Gravenhage findet, eine kurze Lebensbeschreibung Spinozas vorangestellt, die sich im wesentlichen auf Colerus stützt, aber auch Bayle und Kortholt verarbeitet, den Briefwechel Spinozas benutzt und einige andre in ihr citierte Bücher (Goeree, Bekker, Roukema, Bos) verwertet. Urkundlichen Wert erhält Monnikhoffs Compilation dadurch, daß einige im 18. Jahrhundert gerade noch lebendige Tradition (über Spinozas Elternhaus, über seinen Ouderkerker und Rhijnsburger Aufenthalt, über seine Wirte und seine Freunde) in ihr aufbewahrt ist. Dies mag es rechtfertigen, daß die Lebensbeschreibung, die bis heute als Ganzes noch unpubliciert ist, hier zum Abdruck gelangt, damit diese schon publicierten Stellen urkundlichen Wertes in ihrem Zufammmenhange zur Geltung gelangen mögen. C. G.

    De nieuwe cover van #Spinoza, het magazine van de VFVO

    De Vereniging Filosofiedocenten in het Voortgezet Onderwijs (VFVO) geeft voor haar leden het magazine Spinoza uit. Dat kreeg recent deze nieuwe cover:

    maandag 9 december 2019

    Aldo Di Giovanni schreef weer over de Christus-leer van #Spinoza

    Al 3x schreef ik over Aldo Di Giovanni die zijn levenswerk schijnt te maken van het propageren van hoe Spinoza over Christus schrijft:

    Het blog van 12-08-2014 Weer boekje over Christus in het werk van Spinoza [Aldo Di Giovanni, SPINOZA Chemistry, Christ & Salvation. CreateSpace Independent Publishing Platform, May 15, 2014]

    In het blog van 14-05-2015: Wat moet een Spinozist met 'Hemelvaart'? [Over- onder meer
    Aldo Di Giovanni's, The Mind of Christ. the Making of Personal Holiness - John, Paul and Spinoza. CreateSpace Publishing, april 2015]

    Vervolgens het blog van 5 maart 2018: Spinoza vijfde evangelist of toch minstens “een Christelijck philosoph”? Daarin gaf ik uitgebreid aandacht aan en kritiek op Di Giovanni's werk.

    zaterdag 7 december 2019

    Maart 2020 verschijnt - vertaald, ingeleid en toegelicht door Maarten van Buuren - #Spinoza: Politiek traktaat

    In het blog van 5 juli 2019 schreef ik: "Dat Maarten van Buuren het komende seizoen bezig gaat met Spinoza's Politiek Traktaat, zoals in september 2019 in het Centre Erasme, School voor filosofie in Zuid-Frankrijk, weten we uit het blog van 4 december 2018 [zie aldaar reactie; cf. ook Boomfilosofie]. Van Buuren vertaalt/de het Politiek Traktaat, dus dat zal wel als boek verschijnen. Zo geeft hij vanaf 5 oktober 2019 op een reeks zaterdagen een cursus over Spinoza's Politieke filosofie bij de Spinoza Kring Soest, en vanaf 28 oktober bij Filosofie in Den Haag." Welnu

    op 12-03-2020 verschijnt bij Anbo/Athos, vertaald, ingeleid en toegelicht door Maarten van Buuren Spinoza: Politiek traktaat - 384 pagina's

    [De uitgever:]
    Het Politiek traktaat is Spinoza’s antwoord op de problemen van zijn tijd. Na het rampjaar 1672 bevond Nederland zich in grote moeilijkheden. In de loop van de zeventiende eeuw was ons land telkens veranderd van staatsvorm: van een republiek onder leiding van raadspensionarissen tot een quasimonarchie met stadhouders die via staatsgrepen aan de macht waren gekomen en vice versa.

    In het Politiek traktaat pleit Spinoza voor een duurzame en stabiele staatsvorm berustend op een mengvorm van monarchie, aristocratie en democratie, waarbij de verderfelijke uitersten van monarchie en democratie in evenwicht worden gehouden door een dominante aristocratie. Spinoza beroept zich daarbij op geschriften van hugenoten die in navolging van Calvijn de voorwaarden formuleerden waaronder een volk in opstand mag komen tegen zijn vorst, waarna het land zich kan ontwikkelen tot republiek.

    #Spinoza-studie in Turkije


    [Spinoza gaat goed samen met Starbucks koffie]

    Monnikhoff, Johannes (1707-87) - bestrijder van #Spinoza [een aanvulling]

    Portret-lithografie van Johannes Monnikhoff (1707-1787) van L. Steinmeier, gedateerd 1783 [cf. RKD]

    Johannes Monnikhoff was heelmeester te Amsterdam, vooral gespecialiseerd in de herniologie, die – in het kielzog van Willem Deurhoff - ook veel studie maakte van Spinoza. Ik schreef over hem een blog op 21-11-2012: ‘Johannes Monnikhoff (1707 – 1787) en zijn kritische fascinatie voor Spinoza.” Daarbij maakte ik flink gebruik van en gaf links naar studies van Lotte Jensen, degene die tot heden het meest en diepgaand studie van hem en Spinoza maakte. Daar veel van de in dat blog gegeven links niet meer werken, daar de betreffende documenten ofwel verwijderd of verplaatst zijn, deze aanvulling. Dat geldt b.v. voor haar zeer informatieve artikel
    Lotte Jensen, “Johannes Monnikhoff. Bewonderaar en bestrijder van Spinoza.” In: Geschiedenis van de Wijsbegeerte in Nederland, Jr. 8 (1997) nr. 1/2, pp. 5-32
    Door haar met dit PDF ooit naar internet gebracht; maar daar die link niet meer werkt, heb ik het stuk via Internet Archive opgehaald en de dubbele pagina’s als enkele pagina’s overgenomen zodat het beter print- en leesbaar is en het PDF ervan hier geplaatst. Het artikel eindigt aldus: “De conclusie lijkt me dan ook gerechtvaardigd dat Monnikhoff weliswaar een grote belangstelling voor Spinoza had, maar dat Monnikhoff diens ideeën in de eerste plaats afkeurde, mede daartoe aangespoord door de lectuur van de door hem zo bewonderde Deurhoff."
    Over Deurhoff schreef
    Henri Krop, “Radical cartesianism in Holland: Spinoza and Deurhoff.” In: Wiep Van Bunge & W.N.A. Klever (eds.), Disguised and Overt Spinozism around 1700 [Papers Presented at the International Colloquium, Held at Rotterdam, 5-8 October, 1994]. Leiden: Brill, 1996. Het hoofdstuk is in z’n geheel te lezen bij books.google. Krop behandelt de vraag of Deurhoff een Spinozist was, die hij ambivalent behandelt met: “ja en nee”.
    Bij zijn dissertatie in 1990 [Johannes Bredenburg (1643-1691). Een Rotterdamse collegiant in de ban van Spinoza] had Wiep van Bunge in de volgende stelling een scherper antwoord gegeven:
    8. Willem Deurhoff was geen volgeling maar een criticus van Spinoza. Dat het B-manuscript van Spinoza's Korte Verhandeling afkomstig is van Deurhoffs leerling Johannes Monnikhoff, bewijst allerminst dat Monnikhoff een spinozist was. [Cf.]

     ________

    Nieuw Nederlandsch biografisch woordenboek. Deel 8(1930) – P.J. Blok, P.C. Molhuysen [DBNL]
    Johannes Monnikhoff, “Beschrijving van Spinozas leeven”, Chronicum Spinozanum, IV (1926), pp. 201-219 [deels, voorzover het handelt over Franciscus van den Enden, hier PDF]
    Johannes Monnikhoff, Ontleed-, heel- en werktuig-kundige zamenstelling: ter ontdekking van de bizondere plaatsen, oorzaaken, kenteekenen, toevallen, en geneesingen der scheursels, of breuken. Dirk Onder de Linden, 1750 - 146 pagina's - books.google ook books.google e.a.
      
    L.E. Jensen, Johannes Monnikhoff (1707-1778). Kritische voorrede. In: Geschiedenis van de wijsbegeerte in Nederland, Jg 8, 1997, 1/2, pp. 32-44 [Cf. en PDF elders] Daarbij was geen plaats meer voor de
    HERTALING (door Lotte Jensen) van J. Monnikhoff, Voorrede [cf. PDF]

    vrijdag 6 december 2019

    Commentaar op Deleuze's #Spinoza: Practical Philosophy

    Je kunt gelijk hebben en tegelijk nogal overdrijven...

    Eetcafé Spinoza heeft andere eigenaren

    Eetcafé Spinoza, gevestigd aan de Eekwal in Leeuwarden - sinds oktober [=september] te koop [cf. blog] - is per 1 dec. 2019 verkocht; de nieuwe eigenaren Ralph Pol en Jan Willem Schoot, zullen voorlopig niets veranderen aan Spinoza. [Cf. Leeuwarder Courant]. Hoewel, lees hier een bericht van 11 dec. 2019 over: "Nieuwe invulling Eetcafé Spinoza en theaterrestaurant Descartes."

    donderdag 5 december 2019

    Hannah Laurens schreef geslaagd boekje over Adriaan Koerbagh en #Spinoza


    De – zo meen ik, in sterke mate vooral door Hannah Laurens samengestelde - tentoonstelling over Adriaan Koerbagh (1633-1669), “Eerherstel voor een Dwarse Denker” die momenteel (die sinds 15 november tot 15 maart 2020) in museum Het Spinozahuis loopt en daarna te zien zal zijn in de Embassy of the Free Mind in Amsterdam en daarna van 5 september tot 5 december 2020 in de Kapel van Het Weeshuis in Culemborg, wordt begeleid door dit aardige boekje van de gastcurator van ‘t spinozamuseum
    Hannah Laurens, De rede: bron van geluk voor iedereen. Inleiding tot de filosofie van Adriaan Koerbagh 1633-1669. Uitgeverij Vantilt, november 2019 | paperback | 12,5 x 20 cm. | 136 pagina’s | € 14,50
    Het is een fraai uitgegeven boekje, voorzien van vele illustraties. Maar vooral toegankelijk geschreven. Het boekje biedt een overzicht van het wijsgerig gedachtegoed van de radicale verlichtingsfilosoof, ingedeeld in vier hoofdstukken [1] (Meta)fysica: over het wezen van de wereld en over God; [2] Koerbaghs kennistheorie: over het verschil tussen weten en gelven, en over het volgen van de rede; [3] Geluk: het eeuwige leven en Koerbaghs seculiere ethiek en [4] Kerk en staat: de rede als basis voor wereldlijke macht en een tolerante godsdienst.
    Het werkje voegt werkelijk iets toe aan de al bestaande inleidingen, waarvan ik onderaan een overzicht geef: het geeft, zoals de ondertitel aangeeft, een “inleiding tot de filosofie van Adriaan Koerbagh.”

    woensdag 4 december 2019

    #Spinoza-tekening van Bugün Ne Çizsem

    John Barton neemt in De Bijbel #Spinoza behoorlijk serieus

    John Barton, De Bijbel. Het boek, de verhalen en hun geschiedenis. Vert. Ton Heuvelmans, Aad Janssen en Marianne Palm. De Bezige Bij, nov. 2019 - 768 blz.

    In de Trouwrecensie: Origenes (185-254) merkte al eeuwen voor Spinoza op dat alleen domoren het bijbelse scheppingsverhaal voor waargebeurd zouden houden.

    Books.google laat zien dat Spinoza er vaak en serieus  in voorkomt.

    dinsdag 3 december 2019

    Momenteel loopt in Rio de Janeiro 't XVI Colóquio Internacional #Spinoza

    Woensdag 11 december 2019: Studiedag aan de VUB: Verlichting en vrijdenken, o.a. over #Spinoza

    Op verzoek van Sonja Lavaert breng ik deze info van


    Studiedag 

    Verlichting en vrijdenken aan de VUB: terugblik en actualiteit 

    Woensdag 11 december 2019 

    U-Residence, Groene Zaal – VUB, Generaal Jacqueslaan 271, 1050 Brussel
    (campus Etterbeek) 

    Programma 

    maandag 2 december 2019

    De Sonatina van BWV 106 [2a] getranscribeerd voor piano-vierhandig - door mij aangeboden aan liefhebbers van #Spinoza

    In vervolg op het blog van 26 oktober 2019, waarin ik de blokfluitisten Heiko ter Schegget & Benny Aghassi bracht die de Sonatina uitvoerden, waarmee J.S. Bach de Actus Tragicus ("Gottes Zeit ist die allerbeste Zeit"), BWV 106, begint, breng ik hier de transcripties die György Kurtág ervan maakte voor piano-vierhandig, gespeeld door de broers Lucas en Arthur Jussen (track 10 op hun Bach-CD)



    Weer artikel over verhouding religie en politiek - o.a. bij #Spinoza

    In vervolg op het blog van 11 juli 2019, waarin ik op de eerste twee delen kon wijzen van de artikelenreeks "Religie als universeel verschijnsel" in Civis Mundi van Fred Neerhoff en David Bakker, waarin zij zeiden te pogen om vanuit Spinoza tot een beter begrip van het fenomeen religie te komen, kan ik  nu wijzen op hun derde deel dat inmiddels verscheen:

    Het gaat maar in bescheiden mate over Spinoza (meer over Marx). Ik ben het niet eens met hun conclusie over Spinoza's opvatting dat de Staat controle moest uitoefenen over de Kerk, die bij wet op afstand gehouden moest worden. "Doorgaans wordt deze figuur de scheiding van Kerk en Staat genoemd, of ook wel secularisme (Frans: laïcité)." Dit klopt niet bij "laïcité" heeft de staat zich niet te bemoeien met zaken van godsdienst: bij Spinoza heeft de staat zeggenschap over de (verschijningswijzen) van de religie en heeft de religie t.o.v. de staat een ondergeschikte rol.