Henk-Jan Hoekjen promoveerde op #Spinoza en het intellect

Op 18 januari 2018 had ik het blog: “Henk-jan Hoekjen hoopt dit jaar te promoveren op Spinoza.” En zie: dat is hem gelukt! [En niemand die mij daar even voor dit blog van op de hoogte stelde, zodat ik het weer zelf moest ontdekken via deze tweet van Dennis Dekker die verwees naar deze foto van hem op Instagram].

 

Vorige week donderdag 1 november 2018 heeft er een voor het Nederlands Spinozisme belangrijke gebeurtenis plaats gevonden: Henk-Jan Hoekjen (Filosofie Utrecht) verdedigde aan de Universiteit van Utrecht zijn proefschrift: 'Pars melior nostri. The Structure of Spinoza’s Intellect. “Daarin geeft hij een beschouwing over de metafysische structuur van Spinoza's Ethica op basis van een grondige analyse van de notie 'intellect'.” [cf.]

Om twee redenen noem ik dit een belangrijke gebeurtenis: 1^e zo vaak promoveert er in Nederland niet iemand op Spinoza; 2^e en dan ook nog eens op dit onderwerp: het intellect bij Spinoza!

Verder citeer ik uit het persbericht: “Het begrip ‘intellect’ speelt een sleutelrol in Spinoza’s filosofie. In zijn hoofdwerk de Ethica laat Spinoza er geen onduidelijkheid over bestaan: het is het intellect dat kan gelden als pars melior nostri – dat wil zeggen: als ons betere deel – dat de mens in staat stelt om deugdelijk te handelen en op die manier deel te hebben aan Gods absolute en eeuwige zelfkennis. Toch kan er in de Ethica opmerkelijk genoeg geen gedetailleerde omschrijving gevonden worden van het intellect.

ontbreken definitie in 'ethica'

Waar elementaire begrippen als ‘God’, ‘substantie’, ‘attribuut’, ‘modus’, ‘idee’ en ‘deugd’ expliciete definities krijgen op basis waarvan Spinoza in staat is zijn zedenkunde op geometrische wijze uiteen te zetten, kan er in de Ethica (of in Spinoza’s andere werken) geen duidelijke definitie aangetroffen worden van het begrip dat overduidelijk een instrumentele waarde heeft in het bereiken van de hoogste deugd: het intellect.

structuur van Spinoza's intellect blootleggen

In deze studie is getracht deze leemte te vullen. Dit proefschrift beoogt op basis van een serie sleutelpassages uit (vooral) de Ethica de structuur van Spinoza’s intellect bloot te leggen. De hoofdstelling die in dit werk verdedigd wordt, is dat de structuur van het intellect zijn uitdrukking vindt in de structuur van Spinoza’s metafysica. Dat wil zeggen: behalve de reeds genoemde instrumentele functie bij het ‘inloggen’ in God’s oneindige liefde voor zichzelf, moet aan Spinoza’s intellect ook een constructieve functie worden toegekend. Spinoza's complexe metafysica kan begrepen worden als een uitdrukking van de structuur van het menselijke intellect.” [cf.]

Het proefschrift werd al meteen openbaar gemaakt: cf. html en PDF

De uitgebreide Nederlandse samenvatting is te lezen op de pagina’s 513 – 521 – te lang om hier over te nemen.
 
De komende tijd zal ik er graag kennis van nemen. Intussen feliciteer ik via dit blog Henk-jan Hoekjen voor zijn bijdrage aan de Spinoza-interpretatie, waarvoor ik hem tevens graag bedank, vooral gezien het feit dat we het op dit blog zo vaak over het intellect bij Spinoza hebben gehad. Ik ben razend benieuwd (de samenvatting doet veel verwachten)
 

Aanvulling
Op zijn academia.edu-pagina heeft Henk-Jan Hoekjen zijn dissertatie per hoofdstuk gebracht.

Ontdekt op 11-01-2020: het proefschrift werd door de Univ. Utrecht gepubliceerd in de reeks
Quaestiones Infinitae. Publications of the Department of Philosophy and Religious Studies.
Universiteit Utrecht, Volume CXVI