Volgende
maand zullen bij Routledge
tezamen de onder de hoofdredactie van Chad Meister, (Professor of Philosophy at
Bethel College) & Charles Taliaferro (St. Olaf College, USA) samengestelde
zes delen verschijnen van The History of
Evil – van de oertijden tot heden. [Zie afbeelding aan het eind van 't blog].
This set of six volumes explore the history of evil
from 2000 BCE to the present day. Including dozens of original essays, in
collaboration with six distinguished scholars as volume editors, this set is
intended to be an accessible, international contribution to the philosophical
study of evil in multiple cultures and times.
Waarom
ik dit in een blog vermeld is daar Eugene Marshall, assistant professor of
philosophy aan de filosofiefaculteit van de Florida International University,
met Spinoza als zijn specialiteit [cf. bij PhilPapers “My
specialty is Spinoza”] - hij schreef o.a. The
Spiritual Automaton: Spinoza's Science of the Mind [Oxford University
Press. 2013] – door Daniel Robinson, de redacteur van het deel The History of Evil in the Early Modern Age -
1450–1700 CE, gevraagd is om het hoofdstuk “Baruch Spinoza on Evil” te
schrijven. Het werd het 15e hoofdstuk.
Op
zijn pagina bij academia.edu heeft Eugene Marshall zijn tekst over ‘t Kwaad bij
Spinoza die hij bij de redacteur inleverde alvast voorgepubliceerd. Daarvan
kunnen we dus al kennis nemen. Blijkbaar schreef hij die tekst al ruim voor
2013, want zijn eigen boek staat in de bibliografie en voetnoten van dat artikel nog als forthcoming. Het is een helder artikel –
ik neem hier de inleiding over:
The
seventeenth Century Dutch philosopher Baruch Spinoza held several views that
his contemporaries found heretical, his beliefs about the nature of good and
evil among them. According to Spinoza, nothing at all is either good or evil,
from the perspective of God or the natural world. Instead, he argues, good and
evil are merely words that humans employ to label things we find pleasant or
unpleasant, desirable or undesirable. We only ascribe intrinsic goodness or
evil to things because we falsely believe the world to have been created for
our benefit.
This
may sound like moral nihilism, but Spinoza is not properly understood this way.1
Spinoza does claim that people generally call things good and evil only because
they find them to be pleasant and desirable or unpleasant and undesirable. When
we speak more carefully, however, these words are best used to pick out what is
really useful or harmful for us; so, we should not do away with concepts of
good and evil. Rather, he argues, we should retain these concepts and use them
to pick out what can really benefit or harm us. In short, then, Spinoza is not
a nihilist about good and evil, but a kind of reductive relativist. What’s
more, he is not a simple subjectivist, taking good and evil to be whatever
anyone happens to like or dislike, because, he argues, human beings have a real
and fixed nature that determines our good. Those things that consistently
benefit or hinder our advancement towards that good are, in that instance,
rightly called good or evil for us. More precisely, Spinoza argues, because the
true human good resides in a life guided by rationality, evil is thus anything
that hinders our living lives guided by reason.
Finally, Spinoza argues that, because human beings are fragile and
dependent creatures, the best way to live a life guided by reason is to live in
a relatively harmonious society of others with such interests. Thus, anything that
prevents the operations of a harmonious society is also rightly called evil for
us.
In
short, then, Spinoza denies the objective reality of good and evil but argues
for the usefulness of retaining the words to identify what is beneficial or a
hindrance to our living a life guided by reason, which can only occur in a
well-ordered society. Thus, evil is nothing intrinsically real in things, but
we can still use the term to describe what helps us to live rationally with
others.
The
next four sections contain an analysis of his views on good and evil. They
shall establish the following four claims, respectively: that neither good nor
evil are intrinsically real; that good and evil are terms we should retain to
describe what we know to be truly useful or a hindrance to our good; that a
life guided by reason is our true good and, thus, anything that aids this is
rightly called good and anything that hinders it evil for us; and, finally,
that our true good is only achievable in a relatively harmonious, rational
society, so that anything that prevents us from doing so is also rightly called
evil.
Er
is, zoals de bezoeker van dit blog zal weten, redelijk wat geschreven over
Spinoza’s behandeling van het thema kwaad. Er zijn in diverse talen boeken
verschenen met de titel Spinoza’s brieven
over het kwaad.
Over
het kwaad in de vroegmoderne filosofie verscheen eerder
Elmar
J. Kremer & Michael J. Latzer (Eds.), The
Problem of Evil in Early Modern Philosophy. University of Toronto Press,
2001 - 179 pagina's – books.google
• Daarin was het 4e hoofdstuk bijgedragen door Graeme
Hunter: “Spinoza: A Radical Protestant?” books.google direct naar dat hoofdstuk;
• en het 5e hoofdstuk van de hand van Steven M. Nadler:
“Spinoza in the Garden of Good and Evil” - books.google direct naar dat hoofdstuk;
De
briefwisseling met Van Bleyenbergh komt bij Marshall kort aan bod. Adam komt bij
hem niet aan de orde – dat zou een bijzaak zijn. Hij houdt zich aan de
hoofdzaak, waarin Spinoza door zijn werken heen behoorlijk consistent is.
Tot slot nog dit. Wat
mij opvalt uit de titels van de hoofdstukken die op de website van Routledge worden
gegeven, is dat er geen hoofdstuk bij is over Pierre Bayle (1647 -1706) en dat waar
deze én zo grote invloed heeft gehad in de 18e eeuw én niet minder
dan Leibniz (1646 - 1716), zijn tijdgenoot, zich bezighield met het probleem
van het kwaad. Het hoofdstuk over Leibniz volgt na Spinoza; Bayle kreeg geen
hoofdstuk. In
Steven
Nadler (Ed.), A Companion to Early Modern
Philosophy [John Wiley & Sons, 2008] schreef Todd Ryan het hoofdstuk over Pierre
Bayle die daarin een paragraaf had die als volgt begint [cf books.google]
Hierna
laat de auteur uitvoerig zien hoe Bayle worstelde met het kwaad - een probleem zoals Spinoza het niet kende, zoals Marshall duidelijk laat zien.
* * *
Toevoeging: hoe "het kwaad" a.h.w. een eeuwigdurend onderwerp is blijkt o.a. eruit dat 't Franse Philosophie Magazine, nadat het februari-nummer van 2016 al "Le bien et le mal" als thema had, vorige maand weer eens een special wijdde aan "Le Mal." Spinoza - de spelbreker - zal er wel niet in voorkomen, denk ik.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten