In deze tijd van hittegolf loopt de zomerweek van de VHS. Volgens het
programma [cf. PDF] was gisteren de beurt aan dr. Angela Roothaan die we in Spinozistische
kring vooral kennen van haar proefschrift uit 1996 over de TTP: Vroomheid, Vrede, Vrijheid. Zij sprak
gisterenochtend in Barchem over: “De
plaats van de mens in de natuur volgens Spinoza en Ubuntu.” Dezelfde dag nog blogde
ze daarover en gaf dat te kennen via deze tweet, die ik hier graag doorgeef.
Het abstract [cf. PDF] luidde: Een van de
meest opvallende dingen in het denken van Spinoza is de plaats die hij het
begrip natuur geeft. Toch is Spinoza niet per se een ecologisch denker. Het
samenleven van alle levende wezens, en milieuproblemen die de mens veroorzaakt,
komen bij hem nauwelijks aan bod. Natuur is bij hem een metafysisch begrip –
hij zet het in om ons denken over de werkelijkheid te leiden.
Het is ook
opvallend dat Afrikaanse filosofen die over natuur en milieu denken Spinoza
vaak met sympathie noemen. In de Afrikaanse milieufilosofie gaat het dan ook
niet zozeer om een ecologische of een ethische benadering, maar vooral om een
metafysische doordenking van wat natuur is. Uitgangspunt is: als wij onze plaats
in de natuur niet goed begrijpen, dan wordt ecologie op een verkeerde grondslag
gebaseerd, met alle gevolgen van dien.
In mijn
lezing wil ik de (Afrikaanse) metafysica van Ubuntu bespreken, en laten zien op
welke punten deze verwant is met de metafysica van Spinoza. Verschillen komen
ook aan bod. Alsook de vraag: wat kunnen we nu, in deze tijd, met de ene of de
andere manier van denken over mens en natuur – in het licht van onze dringende
ecologische problemen.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten