Zoals ik in mijn blog van 5 september 2019 al meedeelde: ”Yoram Stein hoopt
23 oktober 2019 te promoveren op Spinoza.”
Morgen is het dus zover.
De titel van zijn dissertatie luidt: Spinoza's
Religion: The Importance of Religion in Spinoza's Thought and Its Implications
for State and Society.
Yoram nodigde mij uit, maar ik ben jammer
genoeg niet in staat erbij te zijn.
Ik wens Yoram via dit blog alle succes en
een fijne dag toe.
Hierna de (Nederlandse) samenvatting van zijn
proefschrift dat ik van hem ontving. Ik ben het nog aan het lezen en kom veel
posities tegen, waar ik mij goed in kan vinden.
Samenvatting (Dutch Summary)
Spinoza’s religie-theorie laat zien dat,
anders dan de omschrijvingen van Spinoza als een atheïstisch, seculier en
liberaal filosoof het doen voorkomen, Spinoza religie – begrepen als Bijbels
geloof of als filosofische religie – beschouwde als iets dat onmisbaar was voor
de samenleving. Anders ook dan de Straussiaanse opvatting, volgens welke
Spinoza’s religie-theorie vol staat met tegenstrijdigheden, reden waarom zijn
werken ‘tussen de regels’ gelezen zouden moeten worden, stelt deze studie dat
de drie perspectieven elkaar niet uitsluiten, maar in feite naast elkaar kunnen
bestaan. Spinoza’s religie-theorie kan, zoals Calos Fraenkel heeft laten zien,
begrepen worden als een die behoort tot een lange traditie van filosofische
religies. Deze traditie, die een aanvang neemt met Plato, combineerde een
filosofische notie van het Goddelijke als het perfecte voorbeeld van
redelijkheid met de opvatting dat historische religies geherinterpreteerd
moesten worden als pedagogisch-didactische middelen om het gewone volk naar een
redelijk bestaan te leiden.
Deze studie maakt gebruik van een arsenaal aan
argumenten om te laten zien dat Spinoza niet enkel een criticus was van religie
en de Bijbel, maar dat hij deze ook aanbeveelt aan individuen en samenlevingen.
Spinoza’s religieuze ideeën waren, zoals het contextuele historische onderzoek
van Henri Krop en anderen heeft laten zien, volgens de vrienden in Spinoza’s
kring te begrijpen als een voorbeeld van een ‘redelijk christendom’. Krop en
anderen stellen ook dat Spinoza, net als zijn tijdgenoten, een voorstander was
van een door de staat geleide ‘openbare kerk’, waarin het geloof van de
algemene bevolking wordt bewaakt en waarin bijgelovige opvattingen die de
samenleving uiteen kunnen rijten bestreden worden.
Een nauwkeurige lezing van Spinoza’s politieke teksten laat zien dat Spinoza meende dat de samenleving een religie nodig heeft, en dat ware vrijheid niet bereikt kan worden zonder religie. Spinoza’s politieke filosofie moet kortom gelezen worden tegen de achtergrond van zijn religie-theorie.
Een nauwkeurige lezing van Spinoza’s politieke teksten laat zien dat Spinoza meende dat de samenleving een religie nodig heeft, en dat ware vrijheid niet bereikt kan worden zonder religie. Spinoza’s politieke filosofie moet kortom gelezen worden tegen de achtergrond van zijn religie-theorie.
Deze reactie is verwijderd door de auteur.
BeantwoordenVerwijderenDe dissertatie is straks hier te vinden [Under embargo until 2021-04-23]
BeantwoordenVerwijderenhttps://openaccess.leidenuniv.nl/handle/1887/79825