Om een inruk te
krijgen van wat Hegel deed met het adagium dat hij uit Spinoza opdiepte – uit diens
brief aan Jarig Jelles van 2 juni 1674, waarin Spinoza schreef “&
determinatio negatio est” [cf. blog van 09-03-2016] - waarvan Hegel maakte: “omnis determinatio
est negatio”, moet je de volgende video bekijken.
Gisteren
plaatste Philosophy Tube deze video op Youtube: Intro to Hegel (& Progressive Politics). This video explains
the work of Hegel and Frantz Fanon, and explores how the Master & Slave
Dialectic can help us understand identity politics.
Stan,
BeantwoordenVerwijderenLaten we deze video over Hegel even verbinden met Spinoza, in de geest van Benedictus oproep ‘in alles het goede te zien’.
Zelfbewustzijn ontstaat via de ander. Spinoza stelt in E5, 39 dat we streven naar een geest die zich volledig van zichzelf, van God en van de dingen bewust is. Buiten substantie en modi is er niets, en de geest komt tot zichzelf via de schakelfunctie van God.
Het eerste deel van de video gaat over de dualistische strijd tussen het eerste en tweede moment van Hegels dialectiek – hier voorgesteld via de meester en de slaaf. Tot nu toe erkennen beiden elkaar niet, zie het ‘f*ck you’ op 4:14. Vervolgens ontstaat de omkering tussen meester en slaaf waarbij de slaaf de meester overwint - 6:59. In deel drie komt de dialectiek aan de orde als de vereniging van opposities. Bij Spinoza wordt dat de vereniging van de eeuwige oneindige Substantie enerzijds, en de tijdelijke eindige modi anderzijds. Hiervoor zet Spinoza als derde moment God in, deze dient als verbindende functie via het ‘voorzover’. God stuurt zodoende ‘the unity of opposites’ – 8:47. Vanaf 13:00 gaat het over ‘identity politics’ en ‘common identities’. Het ‘gemeenschappelijke’ kan een spinozist zeker hanteren via de ‘common notions’. Het gemeenschappelijke kan echter niet afgedwongen worden, maar herkent en vervolgens e r k e n t in een derde moment. Via Hegels derde moment ziet het tweede moment zijn immanente samenhang met het eerste moment in een perspectiefwisseling.
Voor spinozisten te lezen als: via Spinoza’s God (als initiator voor de perspectiefwisseling via het voorzover) ziet een modus (tweede moment) zijn immanente samenhang met substantie (eerste moment). Spinoza omschrijft deze verandering van perspectief meermaals als ‘denkwijziging’. Zo ontstaat in de geest het zelfbewustzijn van ‘zichzelf, van God en van de dingen’ uit E5, 39.
Als deze derde schakeling niet plaatsvindt blijven we bij het ‘disrespect’ op 16:23. Daar gaat de video vervolgens lange tijd op in. Op 18:34 komt de speculatieve synthese even ter sprake. Op 21:25 wordt het portret van Hegel letterlijk opgefrist door een tweede spreker en komt er een korte verwijzing naar Slavoj Zizek. Vreemd is dat deze tweede spreker vervolgens aanraadt Hegel niet te lezen – het is te moeilijk volgens hem!
Vanaf 23:00 gaat het over Frantz Fanon en racisme. Alleen blijft Fanon blijkbaar hangen in de strijd van de eerste twee momenten bij Hegel en vindt daardoor de dialectiek niet zinvol – 28:26. Hij vergeet het derde speculatieve moment van de adequate erkenning, dan is de dialectiek inderdaad verstard in haar eerste twee reflexieve momenten (frozen in the zone of non being - 25:29).
Naar het einde toe wordt de video braaf moralistisch en wanneer zoals hier vooral slechts de eerste twee reflexieve momenten van Hegels dialectiek besproken wordt komt de kracht van het derde (en vierde) speculatieve moment niet naar voor. Spijtig.
Stan, waarom vond jij het filosofisch nodig deze video op je blog te plaatsen?
Dag Ed,
BeantwoordenVerwijderenJe geeft zelf met je uitgebreide analyse al het antwoord op je vraag "waarom vond jij het nodig deze video op je blog te plaatsen?" Had jij de video al langs andere weg ontdekt, als je hem niet hier gezien had? Dat is één.
Je schrijft waarom ik het "filosofisch" nodig vond dat te doen. Dat antwoord heb ik al gegeven met mijn titel en inleiding. Hegel heeft zich erg laten overtuigen door Spinoza's "& determinatio negatio est" wat hem mogelijk op zijn dialectische methode heeft gebracht van these-antithese-synthese. De knap gemaakte video geeft niet deze verwijzing naar Spinoza en die wilde ik wel even maken. Dat is twee.
Je hebt indringend naar de video gekeken en de analyse die je ervan geeft volg ik met interesse, maar wat jij schrijft kan ik niet mee voltrekken: dat bij Spinoza de vereniging van de eeuwige oneindige Substantie enerzijds, en de tijdelijke eindige modi anderzijds als 'opposities' zijn voor wier vereniging Spinoza "als derde moment" God in zou zetten, die als verbindende functie via het ‘voorzover’ dient.
Het is een (misschien leuk gevonden) vertaalspel waaraan ik niet mee kan doen.
Stan,
VerwijderenVoor jou is er geen verschil tussen oneindige substantie en eindige modi? Tja, dan moet er geen 'verbinding' gemaakt worden.