maandag 10 december 2018

Psychofysicus Gustav Theodor Fechner (1801 - 1887) en #Spinoza


 
G. Stanley Hall (1844 - 1924) rekende in zijn Founders of modern psychology (1912, archive.org) tot de grondleggers van de moderne psychologie: Eduard Zeller (1814-1908); Hermann Lotze (1817-1881); Gustav Theodor Fechner (1801-1887); Eduard von Hartmann (1842-1906); Hermann von Helmholtz (1821-1894); Wilhelm Max Wundt (1832-1920). Zij waren de pioniers die de psychologie (toen ook wel psychofysica genoemd) tot een autonome discipline maakten. De een meer dan de ander gingen in de ontwikkeling van de psychologie in op Spinoza – diens behandeling der hartstochten, maar vooral zijn leer van de eenheid (het zijn van één ding) van lichaam en geest.

Hier gaat het om Gustav Theodor Fechner, een Duits experimenteel psycholoog, werkzaam in Leipzig [cf.], die een pionier was in de experimentele psychologie en een grondlegger van het psychofysische onderzoek – de wetenschap van de kwantitatieve relaties tussen sensaties en de stimuli die deze sensaties produceren. Hij inspireerde veel 20e-eeuwse wetenschappers, onder wie Gerard Heymans, Ernst Mach, Wilhelm Wundt en de hierboven al genoemde Granville Stanley Hall.

Fechners belangrijkste werk was het uit 2 delen bestaande boek Elemente der Psychophysik uit 1860. De Encyclopaedia Britannica erover;  “he postulated that mind and body, though appearing to be separate entities, are actually different sides of one reality.” En in nl.wikpipedia lezen we: “In het boek start hij met Spinoza's gedachte dat fysieke feiten en de perceptie van deze feiten, hoewel niet tot elkaar reduceerbaar, twee aspecten zijn van één realiteit.” Maar verwijzen naar Spinoza doet Fechner niet! Verder laat wiki lezen: “Fechners ontdekking bestaat eruit dat hij, voortbouwend op het werk van Ernst Heinrich Weber, een mathematisch verband tussen deze twee feiten formuleerde. Het verband dat Fechner ontdekte is later bekend geworden als de wet van Weber-Fechner die stelt: De sensatie is evenredig met de logaritme van de prikkel.”

Fechners werken zijn via wikisource te bereiken. Daar dan weer niet zijn eerdere hoofdwerk Zend-Avesta oder über die Dinge des Himmels und des Jenseits uit 1851, [cf. voor het 1e deel archive.org]. Daar weer wel de link naar zijn G. Th. Fechner, Ueber die Seelenfrage. Ein Gang durch die sichtbare Welt um die unsichtbare zu finden [Leipzig 1861], waarvan rechts de cover.

 
Walter Sprink (1885 - ?), geboren in Rogowo in Polen, studeerde in Breslau en Berlijn Duits, geschiedenis en filosofie. In 1912 behaalde hij zijn doctorsgraad met de dissertatie
Walter Sprink, Spinoza und Fechner. Ein Beitrag zu einer vergleichenden Untersuchung der Lehren Spinozas und Fechners. Dissertatie. Breslau W.G. Korn, 1912 – archive.org - een werkje van 63 pagina's.

Ik haal hieronder diens slotparagraaf naar binnen:

 
Zoals zo vaak gebeurt wordt zo'n werk weer heruitgegeven


Geen opmerkingen:

Een reactie posten