#Spinoza’s Ethica-vertaling uit 1930 door de Fransman Armand Guérinot

Daar het er niet naar uitziet dat nog in 2018 de nieuwe wetenschappelijke uitgave van de Ethica die de Gebhardt-editie van 1925 moet opvolgen, bij PUF zal verschijnen, breng ik hier van de vele Franse vertalingen een bijzondere in herinnering:

L'Éthique de Spinoza. Traduction nouvelle par A. Guérinot. Deux tomes. Paris: Editeur, Edouard Pelletan, R. Helleu et R. Sergent [Philosophes et moralistes, n° 11], 1930 - XXXII, 732 pp. [cover der 2 delen van hier]

In 1993 verscheen een uitgedunde heruitgave door Éditions Ivrea [cf. en cf.], die werd voorafgegaan door een “Opmerking over deze editie”:

"De vertaling van Guérinot werd in 1930 uitgegeven door Editions d'Art Édouard Pelletan. Deze strikt gelimiteerde editie was al snel niet meer te vinden. Tot nu toe was hij nooit opnieuw uitgegeven, hoewel hij op grote schaal werd gebruikt, en belangrijke spinozisten er in hun studies naar verwijzen.

Verschillende vertalingen zijn momenteel beschikbaar: Roland Caillois (1954), Bernard Pautrat (1988), Robert Misrahi (1990); de meest voorkomende overgeblevene is die van Appuhn gepubliceerd in 1906, en herzien in 1934.

Guérinot onderscheidt zich door de keuze die hij maakt voor de taal, die van de zeventiende eeuw, in zijn puurheid. De originele tekst wordt weergegeven met onvergelijkbare precisie en eenvoud. De samenhang van het werk wordt hersteld met een soort van lichtgevende dichtheid. Guerinot weet beter dan in zijn syntactische striktheid de vrijheid te vertalen waartoe Spinoza's denken reikt. Het klassieke Frans dat Guérinot herschept, komt in zijn objectiviteit overeen met het Latijn van Spinoza. Beide ontvouwen zich met hetzelfde bewijs en dezelfde tijd tegen het einde dat werd nagestreefd.

We hebben de lezer deze versie tot op dit punt ter beschikking gesteld, met als origineel dat, de mooiste, maar ook de zeldzaamste was geworden. "

De vertaler Roland Caillois gaf in zijn notitie voorafgaande aan zijn vertaling (Spinoza, L'Ethique, Gallimard, Coll Ideas, 1967, blz. 11), nog enkele verduidelijkingen: "Onder de vertalingen werd ik vooral geïnspireerd door die gepubliceerd door M. Guerinot in 1930. Het is een opmerkelijk werk door de precisie van de stijl en bijna altijd door de precisie van het vocabulaire. Helaas denk ik dat het archaïsme van zijn stijl soms voor de lezer misleidend kan zijn. M. Guerinot heeft de krachttoer gepresteerd om de Latijnse orde te volgen zonder het geringste bijwoord te verdringen; maar Spinoza schrijft in het Latijn om zichzelf verstaanbaar te maken, hij is geen Cicero. Op dezelfde manier lijkt zijn vertaling mij te letterlijk, wat tot filosofische tegenspraak kan gaan." [citaten hier gevonden]

Over deze heruitgave verscheen in Persée in 1997 [cf.] deze korte bespreking door R. Granderoute

SINOZA (sic): L'Éthique. Traduction d'A. GUÉRINOT. Paris, Éditions Ivrea, 1993, 369 p. Sont ici rééditées les cinq parties de L'Éthique dans une traduction qui parut en 1930 aux Éditions d'art Edouard Pelletan. Comparée aux autres traductions aujourd'hui disponibles, celle-ci se distingue par la qualité de la langue — celle du 17 siècle dont le tour s'accorde mieux avec le latin de l'auteur. Relu dans cette réédition, le traité frappe encore davantage par sa précision, sa rigueur et sa densité.

R. GRANDEROUTE

N.B. Het PDF van deze uitgave is hier op internet te vinden. Ook op scribd.