dinsdag 18 december 2018

Tijd voor “A Christmas Carol” van Charles Ives (1874-1954) bij gebrek aan liederen voor #Spinoza


A Christmas Carol “Little Star of Bethlehem” van Charles Ives
door Theatre of Voices, o.l.v. Paul Hillier (arrangement)
Charles Ives’s prachtige unisono-hymne A Christmas Carol, waarvan de tekst van zijn hand is en die hij waarschijnlijk in 1894 componeerde (op 20-jarige leeftijd dus), combineert zijn prachtige gave voor melodie met zijn voorliefde voor ongebruikelijke ritmische patronen - hier een Berceuse-achtig wiegend ritme.
Je vindt op Youtube diverse uitvoeringen van dit korte lied, maar niet de volgens mij mooiste: n.l. deze van de Theatre of Voices, o.l.v. Paul Hillier die er ook een eigen arrangement voor maakte. De track van hun album CAROLS From The Old & New Worlds [Harmonia Mundi, recorded 1993, release 1994] breng ik hier.
 

Little star of Bethlehem!
Do we see Thee now?
Do we see Thee shining o'er the tall trees?
Little Child of Bethlehem!
Do we hear thee in our hearts?
Hear the Angels singing:
Peace on earth, good will to men! Noel!

O'er the cradle of a King,
Hear the Angels sing:
In Excelsis Gloria, Gloria!
From his Father's home on high,
Lo! for us He came to die;
Hear the Angels singing:
Venite adoremus Dominum.



 
Charles Ives, de eerste Amerikaanse moderne componist van internationale betekenis, was een van de meest opmerkelijke en raadselachtige componisten ooit. Hij ontwikkelde een unieke muzikale taal die totaal zonder antecedent was, en anticipeerde op veel van de technieken die gebruikt worden in de hedendaagse muziek, tientallen jaren voordat ze populair werden. Zijn muziek bevat veel oorspronkelijke elementen die men eerder bij avantgarde componisten als Stravinsky of Bartók zou verwachten.
Nadat hij aan de Yale-universiteit in muziek afstudeerde besloot hij niet van de muziek zijn beroep te maken: bang muzikale compromissen te moeten sluiten. In plaats daarvan zocht hij een beroep in het verzekeringswezen, waarin hij tamelijk succesvol werd. Componeren deed hij erbij. Tijdens zijn leven werd Ives' muziek maar hoogst zelden uitgevoerd. [cf. Wikipedia, hyperion en deze PDF]

 

 * * *

Hier tenslotte nog enige op SoundCloud geplaatste tracks uit het derde deel in de Harmonia Mundi USA serie Carols from the Old and New Worlds. Hier werkt Paul Hillier met het Chamber Choir Ireland, waarmee hij opnieuw een ruime mix van traditionele en nieuwe carols bracht, vooral uit Ierland, de VS, Groot Brittannië en het Alpengebied; met wederom vele arrangementen van Hillier zelf. [Cf.] De CD kreeg 5 sterren van The Guardian.

3 opmerkingen:

  1. Beste Stan, ik vind je bericht een prachtige boodschap voor deze kerstdagen, dankjewel.

    Je titel "... bij gebrek aan liederen voor # Spinoza" vind ik wel verdrietig. Er moet toch iets zijn in Spinoza dat een lied voor de kersttijd in ons opwekt?

    Ik zocht zojuist in de Ethica, vertaling Henri Krop (2012), in het Latijns register met de zoekterm "amor". Daar viel mijn zangersoog op 'summum bonum / omnibus hominibus commune V 20'. Ik zet de woorden even in context van Stelling 19:

    ETHICA
    HET VIJFDE DEEL
    Stelling 19 Wie God liefheeft, kan er niet naar streven dat God hem ook liefheeft.
    BEWIJS Indien iemand hier wel naar streeft, zou hij verlangen dat de God die hij liefheeft geen God is, en dus ook verlangen bedroefd te worden, wat onzinnig is. Wie God liefheeft enzovoort, QED.

    Stelling 20 Deze liefde voor God kan door afgunst of door naijver niet worden bezoedeld. Zij wordt juist sterker, naarmate meer mensen, naar wij ons voorstellen, door dezelfde liefdesband met God verbonden zijn.

    BEWIJS Deze liefde tot God is het hoogste goed dat wij op gezag van de rede kunnen begeren en hebben alle mensen gemeenschappelijk. Wij verlangen dat allen zich erover verheugen. Zij kan daarom niet door afgunst worden bezoedeld en evenmin door jaloezie. Zij moet daarentegen sterker worden, naarmate meer mensen, naar wij ons voorstellen, zich erover verheugen; QED.

    Dat is 'm, Stan. Ik ga me nu niet vermoeien met definities over 'Deus seu/sive Natura'. Ik heb Spinoza's achterliggende bewijzen niet nagelopen, ik heb evenmin een Spinoza exegeet over deze stellingen geraadpleegd. Ik heb vandaag genoeg aan de woorden: E V.19,20 kan zo op muziek.

    Fijne kerstdagen.

    Wim

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Mooie en waardevolle reactie, Wim. Dank! Nu nog een componist die er de muziek op maakt. Wat zou ik die graag in een blog opnemen.

    BeantwoordenVerwijderen
  3. Ik zal gaan rondvragen, Stan. Want de woorden zijn prachtig. Moet wel in het Latijn, natuurlijk.

    Hier volgt dan onze Propositie voor een Compositie :)

    SPINOZA
    ETHICA
    PARS QUINTA

    PROPOSITIO XIX
    Qui Deum amat, conari non potest, ut Deus ipsum contrà amet.

    DEMONSTRATIO
    Si homo id conaretur, cuperet ergo, ut Deus, quem amat, non esset Deus, et consequenter, contristari cuperet, quod est absurdum. Ergo, qui Deum amat, etc. Q.E.D.

    PROPOSITIO XX.
    Hic erga Deum Amor, neque Invidiae, neque Zelotypiae affectu inquinari potest; sed eò magis fovetur, quò plures homines eodem Amoris vinculo cum Deo junctos imaginamur.

    DEMONSTRATIO
    Hic erga Deum Amor summum bonum est, quod ex dictamine rationis appetere possumus, et omnibus hominibus commune est, et omnes, ut eodem gaudeant, cupimus; atque adeò Invidiae affectu maculari nequit, neque etiam Zelotypiae affectu; sed contrà eò magis foveri debet, quò plures homines eodem gaudere imaginamur. Q.E.D.




    BeantwoordenVerwijderen