zaterdag 30 september 2017

Een foute cover op een waarschijnlijk goed boek



In het blog van 17 september 2017: “Spinoza én het Spinozisme behoorlijk uitgedaagd” meldde ik al dat van Maxime Rovere gaat verschijnen:
Jarig Jellesz et Lodewijk Meyer, Spinoza par ses Amis [Préface et Index aux Opera Posthuma de Spinoza]. Préface de Maxime Rovere -Traduction du latin, présentation et notes par Maxime Rovere. Payot & Rivages [collection: Rivages Poche Petite Bibliothèque], 2017. Verschijningsdatum: 04/10/2017 [cf. livre.fnac waar ik de cover vandaan heb]
Van de site van het – als alles volgens plan verliep [cf. blog] – deze week verschenen Le clan Spinoza van Maxime Rovere haal ik deze toelichtingen op dit nieuwe boek:
Leurs vies sont si inséparables qu’ils ont écrit leurs œuvres en écho les uns aux autres : entre Bento de Spinoza, Jarig Jellesz et Lodewijk Meyer, l’amitié a été aussi forte, l’intimité aussi grande qu’entre Montaigne et La Boétie. Meyer a donné à Spinoza l’essentiel de sa physique ; Jellesz l’a introduit à une spiritualité mêlant rationalisme, sensibilité et goût du dialogue. A partir de ces éléments, Spinoza, d’année en année, n’a cessé d’écrire des textes que Jellesz et Meyer ont patiemment relus, commentés, corrigés, traduits – jusqu’à ce qu’ils les publient tous en même temps, à la mort de leur ami, sous le titre Opera Posthuma.


La préface des Opera Posthuma est donc à la fois un témoignage d’amitié jeté à la face de la mort, et l’un des textes fondateurs du ‘spinozisme’. Jellesz et Meyer y livrent les interprétations qu’une longue fréquentation de Spinoza leur a permis d’avoir du philosophe. Par petites touches, ils évoquent son rapport à Descartes – comme moyen plus que comme ‘maître’ – ses travaux en optique – comme science plus que comme artisanat – et son ardeur à l’étude. Ce texte sobre et pudique est la première apparition publique de l’homme, avant que les biographes Lucas et Colerus n’entreprennent de compléter cette élégante silhouette par un travail approfondi, et que l’article Spinoza, du Dictionnaire de Pierre Bayle, n’achève de construire la légende.
Cette édition comporte aussi l’index des Opera Posthuma, dans lequel les amis proposent des définitions des termes de Spinoza tels qu’ils les comprenaient. Cette présentation d’une pensée en morceaux laisse entrevoir des raccourcis suggestifs, des perspectives inachevées, où le lecteur découvre des pans entiers de philosophie illuminés dans de brusques éclairs.

Wim Klever maakt in een tweet, waarin hij enthousiast meldt het boek namens de auteur toegestuurd te hebben gekregen, de vergissing, alsof het om het Voorwoord op de TTP zou gaan, maar het gaat uiteraard om het Voorwoord op de OP. Dat voorwoord op de TTP was helemaal van Spinoza zelf.
  
Prima uiteraard dat Maxime Rovere aandacht besteedt aan het voorwoord van Jelles en Meijer in de Opera Posthuma en dat hij zelfs de door de redacteuren van de OP gemaakte uitgebreide Index op de OP vertaalt en toelicht.
Die cover echter vind ik niet passen. Het is een uitsnede uit het schilderij van Nicolaes Eliasz. Pickenoy, The Osteology Lesson of Dr. Sebastiaen Egbertsz (1619.) die ook nog eens gespiegeld is. Maar dat is het probleem niet.
Op de site van Le Clan Spinoza gebruikte hij als portret van Jarig Jelles dat van Eduard Wallis, geschilder door Johannes Cornelisz Verspronck in 1652; en voor Lodewijk Meijer dat van Isaac Abrahamsz Massa, geschilderd door Frans Hals in 1626. Je kunt niet naar willekeur telkens met andere portretten komen. Maar het belangrijkste vind ik de verkeerde indruk die wordt gewekt alsof zij  zo met de dood bezig waren – of zelfs, alsof zij met hun redactionele werk a.h.w. het geraamte van Spinoza toonden. Een volkomen miskeuze.
 
Le Clan Spinoza lijkt alles te hebben van een duistere bende?
 

2 opmerkingen:

  1. Stan,
    waarom zou het skelet naar de dood verwijzen en bvb niet naar de wil tot onderzoeken? Lichamen onderzoeken tot op het bot was in de geneeskunde een belangrijke vernieuwing.

    Metaforisch staat het skelet dan op het boekomslag voor 'iets tot op het bot onderzoeken'. Iets wat 'de clan' of de vrienden van Spinoza toch deden, niet?

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Zo kun je het ook zien, Ed, goed gezien. Toch blijf ik het een enigszins vreemde keuze vinden. Maar oké, "volkomen miskeuze" trek ik terug.

    BeantwoordenVerwijderen