Norman O. Brown (1913 – 2002) – “Life Against Death” – zette in zijn maatschappijanalyse #Spinoza in

Even had ik overwogen om dit blog over Norman O. Brown en zijn ‘cultboek’ Life Against Death, op te nemen in mijn recente serie “Spinozisme over leven, dood en zelfdoding bij Spinoza”, maar besloot dat ik toch beter een apart blog over deze cultuur- en moraalfilosoof en zijn studie van Spinoza kon maken. Het worden er trouwens meer dan één.

Norman O. Brown was Professor of Humanities, en vervolgens Emeritus, aan de University of California, Santa Cruz. Hij werd vooral bekend om zijn

Norman O. Brown, Life Against Death. The Psychoanalytical Meaning of History. Wesleyan University Press, 1959; 2nd edition 1985 [with introduction by Christopher Lasch)- 387 pages. Hier het PDF van de 2nd edition!

Abstract: Psychoanalysis is presented as the missing link between the modern movements in poetry, politics, philosophy, and anthropology. A teleological view of man and society is taken with psychoanalytic theory as the only medium available through which man may achieve his destiny. The author succinctly states the thesis of his work as follows: "to renew psychoanalysis, and through psychoanalysis to renew thought on the nature and destiny of man." [Cf.]

“A shocking and extreme interpretation of the father of psychoanalysis,” volgens Jstor, waar de hoofdstukken te zien zijn. In een volgend blog laat ik zien hoe Brown in dit boek Spinoza vergelijkt met Freud.

Naast Wilhelm Reich (Die Massenpsychologie des Faschismus, 1933), Herbert Marcuse (De eendimensionale mens, 1964) en Theodore Roszak (Making of a Counterculture, 1968) werd Norman 0. Brown met zijn Life Against Death uit 1959 een van de ‘culthelden’ van de humanistisch- en/of marxistisch-kritische jaren zestig-en-zeventig-beweging. Later voegde Christopher Lasch (The Culture of Narcissism, 1979) zich bij hen. Ik heb tijdens mijn studietijd aan de Sociale academie van Amsterdam (1968-1972) en vervolgens de Universiteit van Amsterdam van (1972-76) met genoegen kennis genomen van Norman 0. Brown's  boek in Nederlandse vertaling. Ik herinner me dat ik het vaker weer eens uit m'n boekenkast haalde om - nog eens - zijn kritische kijk op Freud. Spinoza zei me toe nog niets, daar zal ik overheen hebben gelezen. In een volgend blog breng ik zijn teksten over Spinoza.  

Browns eerste boek, Hennes the Thief werd in 1947 gepubliceerd. Volgens hem was het "een goed-marxistische interpretatie van de klassieke mythologie." In de tijd van de Koude Oorlog leek het orthodoxe marxisme echter niet langer te volstaan. Brown voegde psychoanalyse aan zijn marxisme toe om de waanzin van een beschaving te begrijpen die zichzelf dreigde te vernietigen met nucleaire wapens. Zijn tweede boek, Life Against Death: The Psychoanalytic Meaning of History uit 1959, interpreteerde het rationalisme van de moderne, bureaucratische samenleving als de waanzin van Thanatos, de doodsdrift. Hierop was een tegengestelde heilige waanzin noodzakelijk: de waanzin van Eros. "In his ''Life Against Death: The Psychoanalytical Meaning of History'' (Wesleyan University Press, 1959), he said individuals and society were imprisoned by an essentially Freudian ill: repression. He argued that the only escape was to face death head-on and affirm life.” [cf. de obituary in de New York Times].

Daarop verscheen in 1966 Love's Body. Ook in zijn stijl leek dit boek de opstand tegen het rationalisme na te streven: in plaats van essayistisch via argumenten tot een conclusie te besluiten, bood Love's Body een verzameling passages aan met visionaire en extatische commentaren op de geschriften van oude en moderne autoriteiten. Het onderliggende thema was, ontleend aan Nietzsche, de oppositie van het Apollinische-principe van analyse en verdeling en het Dionysische principe van eenheid en instinctieve bevrijding. Het boek paste in de psychedelische geest van zijn tijd. Maar het tijdperk ging voorbij en in plaats van een samenleving gebaseerd op de ontbinding van het ego en het ontstaan van een utopische gemeenschap, brachten de daaropvolgende jaren alleen economische neergang, militaire opbouw en de cynische desillusies van de jaren tachtig. Daarop publiceerde Brown Apocalypse and/or Metamorphosis (University of California Press, 1992). En daarin zet hij Spinoza in bij zijn maatschappijanalyse.

 In een volgend blog zet ik de teksten over Spinoza (in vergelijking met Freud) in Life Against Death bijeen. In een blog daarna laat ik zien hoe hij ook in zijn laatste boek veel Spinoza heeft.

Achterflap van Norman 0. Brown, Leven tegen dood. Ambo, 1972 [van Boekwinkeltjes]
Zie hoe ook Winnubst Spinoza over het hoofd ziet!