Thema ASK’s Spinozadag 25 november 2018 Spinoza – vreemdeling - #Spinoza

De Amsterdamse Spinoza Kring (ASK) schrijft in de Nieuwsbrief die gisteren werd verzonden:

Op 25 november 2018 vindt de volgende Spinozadag plaats, met als thema: Spinoza – vreemdeling. Spinoza is wat we tegenwoordig een ‘allochtoon’ zouden noemen, omdat zijn vader in Portugal was geboren. Hij is daarbij ook een vluchteling, want zowel van zijn vaders als van zijn moeders kant is hij afkomstig uit een familie van marranen - letterlijk ‘zwijnen’-, dat wil zeggen joden die in Spanje en Portugal onder dwang tot het christendom waren bekeerd om verbanning te voorkomen. Vanwege de constante druk van de inquisitie, die deze ’nieuwe christenen’ ervan verdacht in het geheim trouw te zijn gebleven aan het jodendom, waren zij naar het Noorden gevlucht en gebruik makend van de geloofsvrijheid in de nieuwe Republiek terug gekeerd tot het jodendom. Spinoza bleef een buitenstaander, in die migrantengemeenschap, maar ook, na zijn verbanning in het verzuilde Nederland. Hij sloot zich namelijk niet bij een van de vele andere geloofsgemeenschappen aan. Hij schreef zijn werken in het Latijn en slechts met tegenzin maakte hij soms gebruik van het Nederlands. Toch kon de ‘vreemdeling’ Spinoza een icoon van Nederland worden en is hij tot het boegbeeld van Amsterdam uitgeroepen (cultuurnota 2007). Dit conflict tussen vreemdelingschap en integratie heeft Spinoza niet alleen in zijn leven opgelost, maar in het Theologisch-politiek Traktaat legt hij ook uit hoe Nederland toen succesvol met vreemdelingen omging en zo de basis voor zijn Gouden Eeuw legde. Net als in de zeventiende eeuw kent Nederland nu veel ‘vreemdelingen’. Inmiddels heeft nu weer ongeveer de helft van de Amsterdamse bevolking een ‘migratie-achtergrond’. Laten Spinoza’s ervaring en analyses zich vertalen naar de huidige tijd? Via www.spinozadag.nl houden we u op de hoogte van het programma en de praktische zaken.
Sprekers:
Prof. dr. Irene Zwiep (UVA)
Dr. Pooyan Tamimi Arab (UU)
Dr. Luc Panhuijsen

 

Nicolas Dings, de beeldhouwer van het Spinozabeeld bij de Stopera in Amsterdam, drukte Spinoza's verbondenheid met het vreemdelingschap uit met deze 'vreemde vogels' op zijn mantel "die verwijzen naar de culturele diversiteit van de stad" [PDF].

Foto hierboven van Spinozabeeld (een van de betere foto's) aangetroffen op de website Spirituele teksten.

Zie ook het blog van 15-10-2012: Spinoza "was nauwelijks Nederlander" (Han van Ruler)

Op de foto hieronder [van hier]  zijn de 'vreemde vogels' ook goed te zien

Later toegevoegd:

Je mag aannemen dat het thema bepaald een heel ander is dan in dit boek van

Daniel Pézeril, Spinoza L'étranger. Les Editions du cerf [Collection La nuit surveillée], 2007

De interesse van de priester Daniel Pezeril  in niet-christelijke gedachten kwam voort uit zijn filosofiestudies aan de Sorbonne, tijdens zijn noviciaat bij de Oratorianen, en vooral uit de schok die het lezen van Spinoza bij hem veroorzaakte. Hij wilde aan het einde van zijn leven nog een keer vragen stellen aan degene die hem de 'vreemdeling' bij uitstek leek. Vanuit zijn oude exemplaar van de Ethica  - becommentarieerd door Charles Appuhn, in "Classics Garnier" - overladen met zijn eigen aantekeningen, schreef hij dit essay.