RCF,
Radio Chrétienne Francophone, wijdde een uitzending en websitepagina aan
“Comment
le Christ a séduit Spinoza” [Hoe Christus Spinoza verleidde] par Frédéric
Lenoir.
Spinoza
était "fasciné" par l'enseignement de Jésus [Spinoza was
"gefascineerd" door de leer van Jezus]. Ik neem daar het volgende in
vertaling uit over:
Frédéric
Lenoir wijdt een heel hoofdstuk van zijn boek Le miracle Spinoza (éd. Fayard) aan de link tussen Spinoza en
Christus. En herinnert eraan dat Spinoza 'gefascineerd' was door de leer van
Jezus. Voor de filosoof had religie alleen maar tot gevolg dat recht en liefde
werden beoefend, 'wat in feite de leer van Christus is', zegt Lenoir.
Wat
Spinoza tot Jezus aantrok, is een andere relatie tot de wet en het verlangen.
"Christus heeft ons bevrijd van de naleving van de wet en deze voor altijd
in de diepten van ons hart gegraveerd", schrijft de filosoof van de
zeventiende eeuw, de in de Evangeliën een aansporing heeft gelezen om de
godsdienstige wet te eerbiedigen die niet van vrees maar van verlangen uitgaat.
Anders gezegd, "in de evangeliën heeft Jezus geen moraliteit van
veroordeling, hij heeft een moraliteit van heroriëntatie van verlangen,"
legt Frédéric Lenoir uit. En "helemaal tot een ethiek [verwijzend naar de Ethica, de hoofdtekst van Spinoza] om
onze affecten te verlichten, zodat we onze verlangens op een rationele manier oriënteren
op dingen of mensen die die ons laten groeien, die goed zijn voor ons zijn.
Komaan,
hier het hele stuk in vertaling:
Hoe Christus
Spinoza verleidde, door Frédéric Lenoir
Hij
bekeerde zich nooit tot het christendom, en toch was Spinoza gefascineerd door
de leer van Christus. Frédéric Lenoir
verklaart de gedachte van deze grote filosoof van de zeventiende eeuw.
Was hij atheïst, mysticus of ketter? Sinds de
zeventiende eeuw is de gedachte aan Spinoza een debat. Voor Frédéric Lenoir is het een
"openbaring". Na essays over
Socrates, Jezus en Boeddha, zijn spirituele en filosofische meesters,
publiceert hij 'The Miracle Spinoza' (Fayard).
Omdat de ontmoeting met Baruch Spinoza (1632-1677) een ontmoeting is van
'volwassenheid'. "Ik heb Spinoza
vrij laat ontmoet, maar het was een van de belangrijkste ontmoetingen in mijn
leven." Lenoir laat zien hoe de
filosofie van Spinoza zich kan aansluiten bij diegenen die de wijsheid van
religies aantrekken, maar desoriënterende fundamentalistische benaderingen.
De mens volgens Spinoza, drie eeuwen voor Freud
Spinoza is
degene die schrijft: "We verlangen niets omdat het op zich goed is, maar
we beschouwen het als goed omdat we het verlangen." Frédéric Lenoir vertaalde het als: "Het
is niet omdat God goed is dat we van hem houden, het is omdat we God verlangen
dat we voelen dat hij goed is." Er is dus iets fundamenteels in Spinoza's gedachte
dat hij het verlangen "de essentie van de mens" maakt. Drie eeuwen
vóór Freud, "Spinoza vertelt ons dat we fundamenteel geraakt worden door
onze affecten".
Spinoza, mysticus en atheïst
Zeer
kritisch over religieuze instellingen, vond Spinoza dat de meeste godsdienstigen
feitelijk gemotiveerd zijn door angst - de angst die het religieuze gevoel tot
bijgeloof vervormt. Verbannen van zijn
Joodse gemeenschap voor ketterij, liet de filosoof zien hoe religieuze wetten -
en ze zijn talrijk in het Jodendom - de mens infantiliseren als ze op een
fundamentalistische manier worden geleefd.
En kan ons van liefdadigheid en rechtvaardigheid afkeren.
God
doordringt al het werk van Spinoza en toch is er van hem gezegd dat hij een
atheïst was. Het is omdat hij de God van
‘t monotheïsme zoals hij door mensen werd voorgesteld verwierp. In de Bijbel
beschrijven we in feite een boze, boosaardige, gewelddadige God:
karakteristieken die uniek zijn ... voor mensen! Voor Spinoza zijn er drie
manieren om God te vatten, door verbeelding, rede of intuïtie. Hij herdefinieerde God vanuit een filosofisch
gezichtspunt en verdedigde het idee dat het is door intuïtie dat we God
ontmoeten. "Het is een mysticus die
God met intuïtie ontmoet, maar die hem filosofisch herdefinieert", legt
Frédéric Lenoir uit.
Spinoza gefascineerd door Jezus
Frédéric
Lenoir wijdt een heel hoofdstuk van zijn boek aan de link tussen Spinoza en
Christus. En herinnert eraan dat Spinoza
'gefascineerd' was door de leer van Jezus. Voor de filosoof had religie alleen
maar tot gevolg dat recht en liefde werden beoefend, 'wat in feite de leer van
Christus is', zegt Lenoir.
Wat
Spinoza tot Jezus aantrok, is een andere relatie tot de wet en het verlangen.
"Christus bevrijdde ons van de naleving van de wet en graveerde het voor
altijd in de diepten van ons hart", schrijft de zeventiende-eeuwse
filosoof, die in de evangeliën een aansporing voorwierp om de religieuze wet
die plaatsvindt te respecteren meer angsten maar begeerte. Nu, "in de evangeliën heeft Jezus geen
moraliteit van veroordeling, hij heeft een moraliteit van heroriëntatie van
verlangen," legt Frédéric Lenoir uit.
En "helemaal tot aan ethiek [verwijzend naar" De Ethiek
", de hoofdtekst van Spinoza] is om onze affecten te verlichten, zodat we
onze verlangens naar dingen of mensen die ons tot stand brengen rationeel
kunnen oriënteren. groeien, wat goed voor ons is. "
interview
gehouden in januari 2018, heruitgezonden door rcf radio en gepresenteerd door Thierry
Lyonnet op 31 juli 2018
Geen opmerkingen:
Een reactie posten