In het vorige blog lag het accent erop te laten zien hoeveel Wolfgang
Röd publiceerde over de geschiedenis van de filosofie en werd ook datgene wat
hij publiceerde over Spinoza vermeld. Om het uit de ‘verdrukking’ van al die andere
informatie te halen, kom ik in dit blog nog eens terug op het boekje dat hij op
late leeftijd voor Reclam schreef – hij was toen 76 jaar:
• Benedictus de Spinoza: Eine Einführung. Stuttgart: Reclam [Universal-Bibliothek, 18193], 2002. - 415 pp. – books.google – PDF met Inhalt en [deel] Einleitung.
Spinozas
Philosophie ist vor allem (rationale) Metaphysik. Auch seine Ethik, die
Psychologie der Affekte, die Lehre
von Recht und Staat und seine Religionsphilosophie beruhen auf metaphysischen
Grundlagen. Wolfgang Röd erläutert in dieser fundamentalen Einführung, wie weit Spinozas gesamtes Werk vom Geist
der Geometrie beherrscht wird.
Cf.
Einleitung § 2. Spinozas Metaphysik und der Geist der Geometrie [deels, 3 v.d. 5
blz., te lezen bij booksgoogle.
Cf. § 4. Der geometrische Geist in ‘t 2e hoofdstuk [in z’n geheel te lezen bij books.google]. Hieronder haal ik die passage naar binnen.
Cf. § 4. Der geometrische Geist in ‘t 2e hoofdstuk [in z’n geheel te lezen bij books.google]. Hieronder haal ik die passage naar binnen.
Het is een heel
bijzonder boekje geworden. Hij legt heel systematisch dat wat Spinoza schreef
uit: hij behandelt thema’s uit de TIE, loopt stelselmatig de KV na daarna uitvoerig
de Ethica en de politieke geschriften. Hij behandelt Spinoza uitgebreid tegen
de achtergrond van Descartes, waarin hij goed thuis is. Het is goed merkbaar
dat hij zelf geen Spinozist is, daarvoor is hij teveel Kantiaan, maar hij geeft
Spinoza alle krediet. Ze lezen we bijvoorbeeld:
Zweifellos
kann man mit gute Gründen die Ansicht vertreten, daβ “Ich” nicht so definiert
werden kann wie z.B. “Substanz”; aber das bedeutet nur, daβ der mos geometricus an Grenzen stöβt, wo es
um das “Ich”geht. [p. 48]
In de paragraaf “Der
Begriff der Wahrheit” geeft hij een duidelijke uiteenzetting over hoe Spinoza
over waarheid en adequaatheid schrijft, uitlopend in m.i. duidelijke passages
als:
“Ideen
adäquat zu denken, heiβt mit einem Wort, ihre logische Verknüpfung mit anderen
Ideen zu denken.” En
“Spinoza
hat Wahrheit als Korrespondenz definiert, das Kriterium der Wahrheit aber in
der Kohärenz erblickt.”
Een prachtige formulering van het adequate door W. Rod.
BeantwoordenVerwijderenEén met strenge consequenties.
Mooi, Ed, we zijn het eens. Fijn je weer terug te zien op 't blog
BeantwoordenVerwijderen