Op 17 september 2006 sprak Rebecca Goldstein, in het jaar dus waarin haar boek uitkwam Betraying Spinoza The Renegade Jew Who Gave Us Modernity, voor 't Jewish Community Center, Washington, DC, over Spinoza.
Vandaag, 15 nov. 2017, is haar lezing door "philosophy of " gepubliceerd op YouTube. En uiteraard is die duidelijk uitgesproken, heldere en informatieve toespraak nog even interessant en waardevol als ruim tien jaar geleden. Daarom geef ik hem graag door via dit blog.
Zij legt wel erg de nadruk op een onpersoonlijke subjectloze rede die blijkbaar ieder de wereld laat zien 'zoals hij is'. Alsof wij in en door de rede allen hetzelfde 'zien'.
BeantwoordenVerwijderenVolgens haar voordracht is dat Spinoza's filosofie.
Ja, Ed, Spinoza's opvatting is dat we door de rede allen hetzelfde zien. De notiones communes zijn precies naar twee kanten 'gemeen' (o.a. in de delen als in 't geheel en ook in de mensen als ze hun rede gebruiken). Dat is ook de reen waarom Spinoza meent dat mensen die naar de rede leven geen staat (met z'n wetten) nodig hebben, want zij zijn het in alles eens - zien hetzelfde in - en zullen geen ruzie hebben.
BeantwoordenVerwijderenDat heeft de door mij zeer bewonderde Rebecca Goldstein goed gezien.
Stan,
VerwijderenMaak jij een verschil tussen notions communes als algemene begrippen zoals 'de mens' en common notions, of de gemeenschappelijke begrippen?
Streeft Spinoza naar een Esperanto versie in de filosofie? Elk dezelfde 'taal/ratio's en alles komt goed?
VerwijderenEd, jij maakt een onderscheid zoals ik het bij Spinoza niet ken. ik denk dat je Spinoza nog moet nalezen over wat hij schrijft over 'algemene of universele begrippen' en 'gemeenschappelijke begrippen' of notiones communes.
BeantwoordenVerwijderenJe laatst geplaatste opmerking beschouw ik niet als serieus en daar ga ik dus niet op in.
Mijn vraag was gewoon, maak jij een verschil tussen 'algemene of universele begrippen' zoals 'de mens' en de gemeenschappelijke begrippen die Spinoza begint uit te leggen vanaf E2,37.Dat gaf ik toch aan, niet? Ik moet niets herlezen.
VerwijderenWant de 'wereld zien zoals hij is' zoals Goldstein voorstaat gaat misschien via die algemene begrippen maar niet via de common notions. Stelling 37 in E2 zegt dat het gemene van geen enkel bijzonder ding het wezen uitmaakt.
Het maakt wel het wezen uit van de verhouding tussen beide delen, en dat is iets heel anders. Sommige zijn algemener - "Hieruit volgt dat er enkele voorstellingen of begrippen bestaan die aan alle mensen gemeen zijn (...) welke dan door iedereen adequaat worden gekend' - maar dat is niet betrokken kennis. Adequaatheid moet affirmatief en via aandoeningen betrokken zijn, hoewel de rede de aandoeningen vervolgens 'achterlaat' installeert de rede zelf opzich de betrokken aandoening. De rede bij common notions is geen algemene oppervlakkige kennis maar een verhouding die het subject en object pas laten ontstaan.
Algemene common notions (kan je die leren kennen, misschien zelfs van buiten leren zoals je de hoofdstad van een land leert kennen?) zijn dan nog teveel Descartiaans waarbij een subject zich tegenover een object opstelt en het met zijn parate kennis even verklaart.
Proper common notions doen het subject EN het object ontstaan in een zeer betrokken relatie.
Denken dat we met de rede allen dezelfde begrippen (Esperanto, dat had je toch door?) hanteren en daardoor adequaat denken is een lachertje.
Tot zover, kijken of we elkaar nog verstaan?
Stan,
VerwijderenLaat me eens het gemeenschappelijk begrijpen (beter dan begrip) uitleggen via honkbal. Kan je nog eens lekker je hoofd schudden en zeggen, ‘Maar Ed toch, waar haal je dat?’
De pitcher voert een ongelooflijk ballet op om de bal met alle macht en kracht naar de slagman te gooien die klaarstaat met zijn honkbalknuppel om die bal een lel te geven. Opperste rust en beweging in complexe gradaties waarbij zowel de pitcher als de slagman een gemeenschappelijk begrijpen hebben dat zij in rede doorhebben maar niet kunnen uitleggen. In een goeie actie, of spinozistisch gezegd, in een adequaat begrijpen slaat de slagman de bal op het juiste ogenblik.
Pas in de slag ontstaat de ‘slagman’, seconden daarvoor is hij slechts een mens die op een honkbalveld staat. Subject en object lopen Descartiaans op het veld, rekenend en verlangend naar de overwinning van hun ploeg. Spinozistich ontstaan subject en object in het begrijpend slaan.
Net zoals in het Japanse Kyudo. Dit alles zie ik als een vorm gemeenschappelijk begrijpen.
Het spijt me, Ed, maar wat jij vandaag hier doet vind ik de World Philosophy Day 2017 die ‘t vandaag zou zijn, onwaardig.
BeantwoordenVerwijderenJouw vraag was NIET “gewoon, maak jij een verschil tussen 'algemene of universele begrippen' zoals 'de mens' en de gemeenschappelijke begrippen die Spinoza begint uit te leggen vanaf E2,37.Dat gaf ik toch aan, niet?"
Nee, dat gaf je niet aan. Wat je in werkelijkheid vroeg kun je hierboven nog precies teruglezen: “Maak jij een verschil tussen notions communes als algemene begrippen zoals 'de mens' en common notions, of de gemeenschappelijke begrippen?”
Ik ga ervan uit dat we hier zo goed mogelijk in het idioom van Spinoza spreken of dat althans proberen te doen. In mijn reactie wees ik op je ongewone en dubbele gebruik van “notiones communes”. En dan kom jij met hele betogen die hier omheen draaien – en die kennelijk deze aanvankelijke verwarring willen verhullen.
Ik heb geen zin om zo verder te gaan en ga aan alle verdere opmerkingen en wat jij daarin zgn. “spinozistisch gezegd” meent te hebben, voorbij. [Ik wilde eerste helemaal niet reageren, maar kom nu toch met deze reactie.]
Tot World Philosophy Day 2018 misschien? Nieuwe kans op 15 november 2018.
Stan,
BeantwoordenVerwijderenjij kan toch vreemd uit de hoek komen.
Je bespreekt laatst Deleuzes boekje maar blijkbaar lees je niet wat je bespreekt.
Zie bladzijde 54 voor common notions.
Opmerkelijk, typisch en frappant, Ed, dat je naar Deleuze verwijst en niet naar Spinoza. Deleuze geeft overigens een prima tekst – niks mis mee en heel informatief juist ook door z’n uitgebreidheid en het erbij halen van teksten uit de TTP. Zeer leerzaam.
BeantwoordenVerwijderenMaar dat jij kunt schrijven “notions communes als algemene begrippen zoals 'de mens'…” dat heb je NIET van Deleuze en daarmee laat je zien dat je op dit punt noch Deleuze, noch Spinoza hebt begrepen.
Misschien moet je toch eens 2/40s1 herlezen, waarin Spinoza uitlegt wat hij t.o. ‘gemeenschappelijke begrippen’ zet en aanduidt met enerzijds ‘transcendentale begrippen’ als zijnde, ding, iets etc. en anderzijds ‘algemene begrippen’ (notiones universales) als mens, paard, hond etc.
Om dat verschil ging het mij. Zo vreemd kwam ik echt niet uit de hoek.
Notions communes was een vraag van mij omdat ik dat woord niet gebruik. Dat heb ik van nergens, niet van Deleuze en niet van Spinoza. Ik ken gemeenschappelijke begrippen en common notions, vandaar mijn vraag. Dat had je gewoon kunnen antwoorden in plaats van weer bitsige te worden. In E2,40 staat dan ook nergens notions communes.
VerwijderenMaar ach, je reageert zoals gewoonlijk. Heb je bij Deleuze de nadruk op het biologische gezien en mijn verbinding met sport? Dat kan je niet volgen hé want Spinoza heeft het niet over honkbal.
Ach...
Ed, ach, je reageert zoals gewoonlijk. Je reageert niet inhoudelijk en het blijkt je telkens helemaal niet om Spinoza te gaan, maar om Deleuze. Wat kan het mij schelen dat Deleuze het over sport heeft - ik heb hier geen blog over Deleuze.
VerwijderenNotiones communes (niet Notions communes)is gewoon het Latijn voor het Nederlandse 'gemeenschappelijke begrippen' en 't Engelse 'common notions'. Je geeft nog steeds niet toe (of heb nog altijd niet gezien) dat je voorbeeld 'de mens' bij Spinoza helemaal niet onder de notiones communes valt, maar een voorbeeld is van de 'notiones universales'. Daarop was het dat ik reageerde, en waarop jij almaar niet ingaat. Inderdaad, "In E2,40 staat dan ook nergens notions communes," zoals je weer bitsig opmerkt. Je hebt kennelijk niet bemerkt dat de axioma's waarover Spinoza het in 2/40s heeft notiones communes zijn, zoals hij in 1/8c al heeft vastgesteld. Voor mensen die iets van Spinoza weten staat dan ook vast dat axioma's notiones communes zijn. En dat notiones communes altijd ook als axioma kunnen worden gepresenteerd, want ze zijn altijd adequaat. Wat je van jouw reacties niet altijd kunt zeggen.
Stan,
Verwijderenik heb de gemeenschappelijke begrippen zeker door, je moet niet onnozel doen tegen mij. Alleen kende ik en gebruik ik niet het woord 'Notiones communes' reden waarom ik het bijvoorbeeld verkeerd type. Ik weet goed dat 'de mens' of andere transcendentale begrippen niet behoren tot de common notions (ik gebruik meer de Engelse term omdat ik vaak in die taal lees).
Stop met lullig zijn.
'De mens' is bij Spinoza geen transcendentaal begrip.
VerwijderenStop toch eens met onnozel doen.
Onnozel doen? Iets, Ding, Zijn...
Verwijderenzijn transcendentals begrippen. Net zoals de verwarde begrippen zoals Mens, Paard, Hond enz., deze hebben dezelfde oorsprong en worden algemene universele begrippen genoemd.
Wie doet hier onnozel??
Zeggen de mens is een dier dat kan lachen, of een tweevoetig dier zonder veren… Zo zal elkeen zich algemene beelden vormen naar gelang van de toestand van zijn eigen lichaam. Het voorstellen van zo’n algemene begrippen behoort tot het eerste weten, of kennis berustend op vage ervaring.
VerwijderenHet zijn de zogenoemde transcendentale begrippen zoals de mens, de wil… Met andere woorden, waarbij van alle bijzonderheid is afgezien, bvb. ‘iets’, of ‘ding’, ‘algemeen’.
Onnozel?
Ed, je raakt behoorlijk aan lager wal. Dit is manipuleren met teksten van Spinoza - van echt heel laag allooi. Dat is het laatste wat ik hier nog schrijf.
VerwijderenStan,
VerwijderenZoals je al aangaf met “Voor mensen die iets van Spinoza weten…” weet je toch dat het begrijpen van het gemene, van datgene dat gezamelijk is in een deel en in het geheel, niet uit te drukken is in algemeen erkende begrippen of begrippen die algemeen erkend worden en die iedereen kan gebruiken. Zelfs axioma’s zijn niet algemeen, sommige verwerpen die.
Het gemene is niet het algemene. Het gemeenschappelijk begrijpen, of de notions die samenhangen met ‘the common’ gaan niet over het gewone maar over het gemene. Zoals in ‘the commonwealth’ of het gemenebest . Common mag niet vertaald worden als het ‘gewone’ of ‘algemene’.
Maar dat weet jij wel.
Nu weer laag allooi, ik herhaal letterlijk Spinoza!!
VerwijderenStan,
BeantwoordenVerwijderenom terug aan te sluiten bij het begin, hoe kan Goldstein zo de nadruk leggen bij Spinoza op een 'personal detachment', op dat subjectloze als Spinoza zelf het gemeenschappelijk begrijpen dat via het lichaam gaat zo naar voor schuift? Wij zien de wereld niet zoals hij is, wij zien de wereld via wat in ons gemeenschappelijk is met de dingen. Dat gemeenschappelijke in het deel en het geheel is een verhouding die niet voor ieder dezelfde is. Goldstein herhaalt vaak zaken als 'objective seeing the world' of 'radical objectivity'.
Ed, weer ga je niet in op wat ik schreef.
BeantwoordenVerwijderenJe krijgt het laatste woord. (Beschouw dit dus niet als laatste reactie...)